Diolch yn fawr, Lywydd. A gaf i ddiolch i bawb sydd wedi cyfrannu i’r ddadl? Rydw i’n credu bod nifer o’r cyfranwyr wedi adlewyrchu pwysigrwydd y pwnc sydd o dan sylw, ac wrth gwrs consyrn nifer ohonom ni ynglŷn â’r effaith posib fydd ar sefydliadau addysg uwch yng Nghymru, addysg bellach hefyd wrth gwrs, fel sydd wedi ei gyfeirio ato, a’r economi yn ehangach. Fe wnes i fethu â chyfeirio yn fy sylwadau agoriadol at welliant y Ceidwadwyr. Ni fyddwn ni yn cefnogi’r gwelliant am y rheswm sydd eisoes wedi cael ei awgrymu: mae’n gwanhau’r cynnig gwreiddiol. Buaswn i, wrth gwrs, yn dadlau bod y cynnig gwreiddiol yn well na’r gwelliant sydd wedi cael ei roi gerbron.

Fe gyfeiriodd Darren Millar at ffynonellau ymchwil y tu hwnt i Horizon 2020, ac mae hynny’n bwynt digon teg, wrth gwrs. Mae yna ffynonellau amgen y tu hwnt i ariannu Ewropeaidd, ond y gwir yw bod sefydliadau ‘post-92’, fel y maent yn cael eu galw, yn fwy dibynnol ar ariannu Ewropeaidd, efallai, na rhai o’r sefydliadau eraill. Mae’n nhw’n fwy ‘exposed’ i’r risg sydd yn dod yn sgil peryglu dyfodol ariannu Undeb Ewropeaidd. Yr hyn sydd angen, felly, wrth gwrs, yw buddsoddi. Os ydy’r pres yna’n mynd i gael ei golli, mae angen datblygu ffynonellau incwm amgen, ac mae angen buddsoddiad i wneud hynny, wrth gwrs. Yn yr hinsawdd sydd gennym ni ar hyn o bryd yn y sector yma o doriadau a thanariannu ac yn y blaen, mae ffeindio’r ffynhonnell honno yn dipyn o her. Mae un prifysgol wedi ei ddisgrifio fel yr angen i gael rhyw fath o ‘bridging loan’ er mwyn gallu buddsoddi i ddatblygu, ac mae’n bosib y dylai Llywodraeth Cymru—o gymryd sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet ynglŷn â rôl Llywodraeth y Deyrnas Unedig i edrych y tu hwnt i’r sefyllfa yn Lloegr—fod yn ystyried cyfrannu i’r perwyl yna.

Nid af ar ôl pwyntiau a wnaethpwyd gan bob cyfrannwr, ond fe wnaeth Simon Thomas ein hatgoffa ni bod un swydd yn cael ei greu am bob tri myfyriwr o du hwnt i’r Undeb Ewropeaidd yng Nghymru, a bod un swydd am bob pum myfyriwr o’r Undeb Ewropeaidd. Ond nid dim ond y cyfraniad economaidd—ac wrth gwrs mae hwnnw’n gyfraniad sylweddol—ond y cyfraniad deallusol hefyd, fel yr atgoffodd e ni, o safbwynt y myfyrwyr yma’n dod â’u profiadau gwahanol, eu persbectif gwahanol ac yn y blaen.

Mi awgrymodd Michelle Brown y dylai prifysgolion daflu eu rhwydi yn ehangach. Wrth gwrs, mae’n anodd iawn gwneud hynny pan fo Llywodraeth San Steffan yn cyfyngu ar y niferoedd sy’n cael dod, felly nid wyf i’n siŵr iawn sut mae modd cysoni hynny. Mi oedd Huw Irranca-Davies hefyd yn berffaith iawn i’n hatgoffa ni nad dim ond staff academaidd yr ydym ni’n sôn amdanyn nhw pan ydym ni’n sôn am staff rhyngwladol. Mae yna garfan bwysig iawn sydd, wrth gwrs, yn gwneud cyfraniad mewn ffordd arall hefyd.

Wrth baratoi ar gyfer y ddadl yma, mi wnes i ddarganfod bod Prifysgol Bangor, er enghraifft, ymhlith y 100 prifysgol mwyaf rhyngwladol yn y byd, yn ôl y ‘Times Higher Education’. [Torri ar draws.] ‘Wrth gwrs, wrth gwrs’ medd un neu ddau yn fan hyn. Ie, wel, pam ddim, yn sicr? Mae Prifysgol Metropolitan Caerdydd ar y brig o holl brifysgolion Prydain pan mae’n dod i ddarparu cefnogaeth i fyfyrwyr rhyngwladol yn y flwyddyn ddiwethaf yma ac, yn wir, ar bum achlysur yn flaenorol. Rwy’n siŵr bod gan bob prifysgol ei stori ei hun i’w ddweud o ran niferoedd myfyrwyr o’r Undeb Ewropeaidd a thu hwnt, eu cyfraniad nhw, ariannu Ewropeaidd, manteision symudoledd myfyrwyr a manteision i ymchwil a datblygu ac yn y blaen ac yn y blaen.

Ond ar y pwynt yma, yn y cylch ymgeisio i brifysgolion, rydw i’n gwybod am un brifysgol yng Nghymru lle mae ceisiadau gan fyfyrwyr o’r Undeb Ewropeaidd ar hyn o bryd lawr 32 y cant—32 y cant; traean. Nawr, beth mae hynny’n ei ddweud wrthym ni am effaith Brexit ar addysg uwch yng Nghymru? Beth mae hynny’n ei ddweud wrthym ni am beth sy’n rhaid inni ei wneud i sicrhau bod y manteision yr ydym ni’n eu cael o’r berthynas ryngwladol sydd gennym ni ar hyn o bryd yn parhau ac yn wir yn cael eu cryfhau? Beth mae hynny’n ei ddweud wrthym ni ynglŷn â’r angen—gobeithio y byddwch chi’n cytuno—i gefnogi’r cynnig yma’r prynhawn yma?