Holais Ysgrifennydd y Cabinet yn y Pwyllgor Cyllid ddydd Mercher diwethaf, ac mae trawsgrifiad o’r sesiwn honno wedi ei ddosbarthu i'r Aelodau, felly nid wyf yn bwriadu ymdrin eto â’r cyfan a drafodais bryd hynny ynghylch rhai o’r agweddau mwy technegol ar y fframwaith cyllidol, er fy mod wedi fy modloni ar y cyfan â’r ymatebion a roddodd Ysgrifennydd y Cabinet.

Hoffwn godi dau faes. O fewn y telerau cyfyng y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi’u gosod o ran diogelu refeniw Llywodraeth Cymru, efallai ei fod yn meddwl ei fod yn gwneud gwaith eithaf da o fewn y fframwaith cyllidol. Ond mae hynny, wrth gwrs, yn amod angenrheidiol ond nid amod digonol ar gyfer amddiffyn buddion trethdalwyr Cymru. Hoffwn ofyn a yw’n rhannu fy mhryder ynghylch anghymesuredd posibl o ran sut y bydd pwerau treth incwm datganoledig yn gweithio, a'r potensial i newid cyfraddau treth incwm Cymru o fewn band o 10 y cant. Deallaf fod Llywodraeth Cymru wedi dweud yn y maniffesto Llafur na fyddai'r cyfraddau hyn yn cael eu newid yn ystod y Cynulliad hwn. Ond pe bai ei Lywodraeth ef neu Lywodraeth arall yn ceisio cynyddu cyfradd treth incwm Cymru yn y dyfodol, byddai hynny’n arwain at ddwy effaith. Un, byddai yna gyfradd uwch a byddai’r gyfradd uwch, ei hun, yn cynyddu refeniw, ond byddai hefyd o bosibl yn cael effaith ar y sylfaen treth incwm, a gellid gosod o leiaf peth o'r cynnydd refeniw hwnnw yn erbyn yr hyn a ddisgrifiodd yn effeithiau ymddygiadol. Yn y drefn arfaethedig, byddai’r holl fudd o'r incwm uwch hwnnw yn mynd i Lywodraeth Cymru, a byddai'r rhan fwyaf o gost unrhyw effaith ymddygiadol yn mynd i Lywodraeth y DU. O ystyried mai gan Lywodraeth Cymru y mae’r pŵer i newid y gyfradd honno, onid yw hynny’n creu anghymesuredd, lle ceir cymhelliant i godi trethi oherwydd y bydd Llywodraeth Cymru yn cael yr holl fudd refeniw o hynny, ond y bydd y rhan fwyaf o gost refeniw y newidiadau ymddygiadol yn cael ei hysgwyddo gan Lywodraeth y DU nad yw'n gwneud y penderfyniad hwnnw?

Hoffwn i hefyd ofyn pryd y gwnaed penderfyniadau yn y maes hwn. Buom yn trafod o'r blaen, Ysgrifennydd y Cabinet, ei bod yn ymddangos bod gennych bwerau rhagweld rhyfedd. Roeddech chi wedi dweud wrthym, o leiaf, y byddai Aelodau Llafur y Cynulliad yn pwyso a mesur hyn yn ofalus dros y penwythnos ac yn gwneud penderfyniad neithiwr, rwy’n credu—nos Lun neu bryd bynnag—yn eich cyfarfod. Fodd bynnag, mae paragraff 14 o'r fframwaith cyllidol yn datgan yn glir y bydd cyllid Llywodraeth Cymru yn dod yn y pen draw o ddwy ffrwd ariannu ar wahân, gan gynnwys cyfraddau treth incwm Cymru. Felly, trwy arwyddo hynny, gwnaethoch chi a David Gauke dybio y byddai’r datganoli cyfraddau treth incwm yn digwydd. Gwnaethoch chi ateb ac awgrymu fod hynny efallai yn gamgymeriad neu na ddylwn i roi gormod o bwyslais ar hynny, ac mewn gwirionedd nad oedd wedi’i benderfynu ac y bydd pawb yn ei ystyried yn ofalus cyn gwneud unrhyw benderfyniad. Wedyn cyfeiriais at faniffesto'r Blaid Lafur ar gyfer etholiadau'r Cynulliad yn gynharach eleni, a nodi ei bod yn datgan ynddo:

‘Gwarant i beidio â chynyddu Treth Incwm yn ystod tymor nesaf y Cynulliad pan fydd y pwerau hyn wedi eu datganoli i Senedd Cymru’.

Pam, os bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud na wnaed unrhyw benderfyniad, bod y cyfan yn dibynnu ar y fframwaith cyllidol ac Aelodau Cynulliad Llafur yn pwyso a mesur pethau, pam y gwnaeth maniffesto Llafur nodi’n bendant pa bryd? H.y. mae’r penderfyniad wedi’i wneud. Ar ba bwynt rhwng maniffesto 2015 y Ceidwadwyr ar lefel y DU, pan addawyd y byddai refferendwm cyn datganoli pwerau treth incwm, a maniffesto 2016 Llafur, pan gymerwyd hynny yn ganiataol, y newidiwyd y penderfyniad? Pa drafodaethau a gafodd Gweinidogion yn Llywodraeth Cymru â Gweinidogion yn Llywodraeth y DU, boed yn ffurfiol neu'n anffurfiol, i gytuno ar fargen i ddatganoli pwerau codi trethi, ar ôl addo yn flaenorol y byddent yn dibynnu ar refferendwm? A pham na fydd Llywodraeth Cymru, ac yn wir Llywodraeth y DU, ar y cyd, yn parchu'r hyn a nododd ar bapur pleidleisio’r refferendwm hwnnw yn 2011: na fyddai datganoli pwerau codi trethi yn dilyn pleidlais ‘ie’? Pam maen nhw wedi torri eu haddewid? [Torri ar draws.]