Diolch am y cyfraniadau hyd yma. Mae Ynys Môn a’i chynrychiolwyr yn unfrydol yn erbyn y cynlluniau gan y grid i godi rhes o beilonau ar draws yr ynys. Mi ydw i, y cyngor sir, yr Aelod Seneddol, y cynghorau cymuned a miloedd o drigolion yr ynys wedi bod yn gyson iawn yn ein gwrthwynebiad i gynlluniau’r grid, ac nid oes yna prin ddim ymateb cadarnhaol wedi dod gan y grid i’r corws yna o leisiau.

Yn syml iawn, maen nhw’n mynd am yr opsiwn rhataf. Ydyn, maen nhw wedi trio rhoi’r argraff eu bod nhw wedi cyfaddawdu rhywfaint drwy gytuno i roi ceblau mewn twnnel o dan y Fenai, ond y gwir amdani ydy nad oedden nhw erioed yn bwriadu ceisio cael caniatâd i roi rhes arall o wifrau ar draws y Fenai, sydd wrth gwrs yn ardal o harddwch eithriadol.

Ond a oedd yna ddewis ganddyn nhw ond mynd am opsiwn y peilonau ar draws yr ynys? Yr ateb, yn syml iawn, ydy, ‘Oedd, wrth gwrs.’ Mae cysylltiadau tanfor a thanddaearol yn rhai cyffredin iawn. Rydw i’n cofio yn fy nghyfarfod cyntaf un i efo swyddogion y grid yn 2013, y swyddogion hynny yn dweud, ‘Wrth gwrs y gallwn ni roi ceblau o dan y môr; mi fyddai’n her dechnegol, ond wrth gwrs y gallem ni ei wneud o.’ Ers hynny, nid ydy’r syniad wir wedi cael ei ystyried yn llawn fel ag y dylai, efo dadleuon technegol yn cael eu dyfynnu dro ar ôl tro. Mae hynny er gwaethaf cysylltiadau tanfor yn cael eu datblygu mewn rhannau eraill o Brydain. Mae’n anodd iawn i leygwyr fel fi ddadlau yn erbyn dadleuon technegol y grid, ond rydw i’n dal yn gwbl argyhoeddedig bod hwn yn opsiwn a allai weithio.

Ond beth os derbyniwn ni fod yr her dechnegol o gysylltu gorsaf niwclear drwy wifrau tanfor yn ormod? Wel, nid oes yna ddim byd yn newydd mewn technoleg tanddaearu, ac a dweud y gwir mae yna ddigon o dystiolaeth ei fod yn dechnoleg fwy effeithiol o ran colled o ynni o’r grid, a gwytnwch mewn tywydd garw, fel yr ydym wedi clywed. Ydy, mae’n gadael craith dros dro, ac ydy, mae’n fwy costus, a chost sydd wrth wraidd cynlluniau’r grid ym Môn. Peilonau ydy’r cyswllt rhataf. Mae’r gost byr dymor i’r grid yn is nag opsiynau eraill—rhyw £400 miliwn, gyda llaw, ydy’r gost ychwanegol, yn ôl y grid, o danddaearu. Ond beth am gost o osod peilonau i bobl Môn ar werth eu heiddo nhw, i fusnesau, i dwristiaeth, heb sôn, wrth gwrs, am yr effaith ar safon byw? Yn hytrach na rhoi’r pwysau ariannol ar bobl Môn—