Part of the debate – Senedd Cymru am 5:47 pm ar 18 Ionawr 2017.
Na, nid wyf wedi cymryd ymyriad pellach.
Mae’n rhaid i ni fod yn falch o’n record yng Nghymru fel y gorau yn y DU a’r pedwerydd gorau yn Ewrop am ailgylchu. Felly, er mwyn parhau i ganolbwyntio ar gyflawni ein targed o 70 y cant fan lleiaf erbyn 2025, mae’n rhaid i ni roi sylw i leihau, ailddefnyddio ac ailgylchu.
Nid oes y fath beth â thaflu gwastraff. Mae yna gost i gael gwared â gwastraff, pa ddull bynnag a ddefnyddir. Felly, ein rhwymedigaeth gyntaf o reidrwydd fydd lleihau faint o wastraff sydd gennym, boed y swm syfrdanol o fwyd gwastraff—caiff traean o’r holl fwyd ei daflu cyn iddo gyrraedd y bwrdd hyd yn oed. Ac fel y dywedodd Suzy Davies, yng nghyd-destun tlodi bwyd cynyddol a’r nifer uchaf erioed o dderbyniadau i’r ysbyty yn Abertawe Bro Morgannwg o achos diffyg maethiad, mae hwn yn gyd-destun gwirioneddol sobreiddiol sy’n ei gwneud yn ofynnol i ni drafod yr angen i leihau gwastraff bwyd. Rwy’n canmol y gwaith y mae’r Llywodraeth yn ei wneud, yn cyflogi rhaglen gweithredu’r cynllun gwastraff ac adnoddau (WRAP) ac yn addysgu pobl yn iawn ynglŷn â sut na ddylem wastraffu bwyd ar unrhyw gyfrif.
Felly, rhif dau, hefyd yn amlwg mae angen i ni gael sgyrsiau â’r diwydiant pecynnu er mwyn sicrhau eu bod yn cyfyngu ar y gwastraff diangen y maent yn ei gynhyrchu.
O ran ailddefnyddio, mae gwelliant Plaid Cymru yn sôn am wahardd deunydd pacio Styrofoam, ac rwy’n cytuno. Yfory, mae gennyf gyfarfod gydag un o gwmnïau siopau coffi’r stryd fawr a chymeradwyaf y gwaith y maent wedi’i wneud i annog eu cwsmeriaid i ddod â’u cynhwysyddion eu hunain, gan ddefnyddio gostyngiad o 25 y cant yng nghost paned o goffi i gael cwsmeriaid i newid eu hymddygiad. Mae’n ffordd effeithiol iawn o gael pobl i ddod â’u cwpan eu hunain, cael cwpanaid o goffi ac yna ei ailddefnyddio wrth gwrs. Cytunaf yn llwyr fod cwpanau Styrofoam, a chwpanau papur wedi’u gorchuddio â phlastig yn wir, yn gwbl ffiaidd gan na ellir ailgylchu’r naill neu’r llall ohonynt drwy ddiffiniad. Felly, rhaid i ni gyfyngu ar hynny.
Rhaid i ni feddwl am ffyrdd newydd o leihau gwastraff. Er enghraifft, buaswn yn hoffi gweld cynllun dychwelyd blaendal ar bob diod fel nad oes raid i ni i wastraffu adnoddau cyhoeddus a chymunedol ar godi’r sbwriel sy’n cael ei gynhyrchu gan ganiau a photeli. Mae angen i ni hefyd sicrhau bod cynhyrchion newydd ar gael y gellir eu gwneud o ddeunyddiau y mae modd eu hailgylchu, ac rwy’n cymeradwyo gwaith y prosiect BEACON, ym Mhrifysgol Bangor, ar ddod o hyd i ddeunydd pacio newydd y gellir ei ailgylchu ar gyfer cynhyrchion bob dydd fel bocsys wyau.
Ond i ganolbwyntio ar y cynnig, gwyddom y gellid ailgylchu 50 y cant o’r hyn sydd yn y rhan fwyaf o wastraff gweddilliol y cartref. Yn syml, nid yw aelwydydd yn cyflawni eu cyfrifoldebau fel dinasyddion i wneud y peth iawn. Lle nad ydynt yn gwneud y peth iawn, mae angen i ni roi pwysau arnynt, ac rwy’n talu teyrnged i waith y mae cyngor Caerdydd yn ei wneud i sicrhau bod pobl yn cadw at y system gasglu gwastraff sydd ar waith: maent yn cael eu herlyn am daflu sbwriel, maent yn cael eu herlyn am dipio anghyfreithlon, a dosbarthwyd 1,600 o gosbau penodedig yn ystod y 12 mis diwethaf. Felly, credaf fod hwn yn gynnig sy’n canolbwyntio ar y pethau cwbl anghywir, a byddaf yn falch iawn o bleidleisio yn ei erbyn a chefnogi gwelliant y Blaid Lafur yn lle hynny.