5. 5. Datganiad: Lleihau Maint Dosbarthiadau Babanod a Chodi Safonau

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:13 pm ar 24 Ionawr 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 5:13, 24 Ionawr 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn i Llyr. Llyr, y cyfan y gallaf ei ddweud yw os ydych chi’n dymuno dadlau dros ddosbarthiadau mwy o faint, ochr yn ochr â'r Ceidwadwyr Cymreig, dyna eich rhagorfraint chi; nid dyna beth y mae'r Llywodraeth hon yn ei gynrychioli. Rydych chi’n gofyn, 'Pam ydych chi’n cyfeirio at adroddiad Estyn yn 2003?' Dyna'r tro olaf y gwnaeth Estyn waith sylweddol ar y mater hwn. Ond a gaf i ddweud wrthych chi, bu nifer o astudiaethau rhyngwladol a gynhaliwyd dros gyfnod hir o amser hyd yn hyn—byddaf yn anfon manylion atoch am yr union astudiaethau—a dim ond tri o dros 100 o astudiaethau mewn gwirionedd a lwyddodd i ddod o hyd i’r dystiolaeth? Felly, y dystiolaeth bendant lethol o’r astudiaethau rhyngwladol yw bod hyn yn gwneud gwahaniaeth. Byddwn yn dweud wrth yr Aelod, mae enghreifftiau o systemau addysg sydd wedi lleihau maint dosbarthiadau a pholisïau dosbarthiadau llai yn ystod y blynyddoedd diweddar yn cynnwys Denmarc, y Ffindir, Israel, yr Iseldiroedd, Seland Newydd, Sweden, Tennessee yn yr Unol Daleithiau, Wisconsin yn yr Unol Daleithiau, California, talaith Ontario yng Nghanada, yn ogystal â rhannau eraill. Mae enghreifftiau o sefydliadau sydd wedi cynhyrchu gwaith ymchwil cadarnhaol yn cynnwys prifysgolion ar draws y byd.

Dywedodd yr Aelod mai’r Democratiaid Rhyddfrydol oedd yn gyfrifol am addysg pan oeddem yn y glymblaid. Rwy’n ceisio cofio, ond os wy’n cofio’n iawn, nid oeddem ni erioed yn gyfrifol. Y celfyddydau, diwylliant, llyfrgelloedd—ie. Datblygiad economaidd a materion gwledig—ie. Mewn gwirionedd, os caf atgoffa'r Aelod—a gallwch wirio hyn—yn wir, yn rhan o'r glymblaid, roedd polisi lleihau maint dosbarthiadau babanod a gafodd ei ddilyn gan y Llywodraeth ac roedd cyllid pwrpasol ar gael gan y Llywodraeth glymblaid i weithredu'r polisi hwnnw. Yr hyn sydd efallai'n rhyfeddach, Llyr, yw’r hyn a ddigwyddodd i'r ymrwymiad yn Llywodraeth Cymru'n Un, yr un oedd Simon Thomas yn gynghorydd arbennig iddi—a gallwch bori drwy’r ddogfen ar y rhyngrwyd—a oedd yn dweud y byddai’r Llywodraeth yn lleihau maint dosbarthiadau? Byddai cryn ddiddordeb gennyf wybod pa gamau a gymerwyd mewn gwirionedd yn Llywodraeth Cymru'n Un. Hmm—efallai nid cymaint.

Mae'r Aelod yn hollol iawn i ddyfynnu ymrwymiad maniffesto’r Democratiaid Rhyddfrydol i mi, ac, os byddai’n ei ddyfynnu’n llawn, byddai’n gwybod ei fod yn dweud y byddem yn dechrau â'r dosbarthiadau mwyaf yn gyntaf. Byddwn wrth fy modd yn lleihau maint dosbarthiadau i’n plant i gyd, ond mae’n rhaid i mi wneud hynny yng nghyd-destun y cyllidebau sydd ar gael i mi. Ac mae'r Aelod yn dweud bod angen i mi sicrhau’r gwerth gorau am arian a dyna pam y byddwn ni’n targedu’r dosbarthiadau hynny y mae’r dystiolaeth yn dweud a fydd yn gwneud gwahaniaeth. Felly, byddwn ni’n dechrau â'r dosbarthiadau mwyaf yn gyntaf, a byddaf yn dweud yn eithaf clir eto, os na ddywedais yn ddigon clir: bydd yr arian hwn ar gael ar gyfer maint dosbarthiadau babanod, oherwydd dyna lle mae'r dystiolaeth yn dweud wrthym, os ydym ni am sicrhau’r gwerth gorau am arian, yna dyna lle mae angen i ni dargedu ein cefnogaeth.

Mae'r Aelod yn hollol iawn i siarad am gynaliadwyedd; dyna pam y caiff ei grybwyll yn y datganiad. Nid wyf eisiau creu problemau ar gyfer cyllidebau ysgolion, ac mae'n ddrwg gennyf nad atebais gwestiwn Darren Millar am yr hyn sy'n digwydd ar ôl pedair blynedd. Ni wn beth fydd yn digwydd ar ddiwedd y cyfnod hwn o Lywodraeth, ymhen pedair blynedd. Gallaf ond siarad am yr hyn y bydd y Llywodraeth hon yn ei wneud ar gyfer y pedair blynedd nesaf.  Bydd yr hyn sy'n digwydd ar ôl hynny yn gyfrifoldeb ar Lywodraeth wahanol, Gweinidog Addysg gwahanol—pwy a ŵyr? Y cyfan y gallaf i ei wneud yw siarad am yr hyn y byddaf i’n ei wneud a beth fydd y Llywodraeth hon yn ei wneud tra’r ydym yma. Dyna pam ei bod am bedair blynedd. Ni allaf ymrwymo y tu hwnt i hynny, oherwydd bydd etholiad a phwy a ŵyr beth fydd yn digwydd ar ôl hynny?

Mae'r Aelod wedi holi am y £100 miliwn; bydd £6 miliwn o’r polisi hwn yn dod o'r £100 miliwn ychwanegol sydd ar gael ar gyfer safonau ysgolion a bydd gweddill y gyllideb—y £30 miliwn—yn dod o'r gyllideb addysg yr wyf i’n gyfrifol amdani.