8. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am pa gyfran o feddygon teulu a gaiff eu cyflogi’n uniongyrchol gan fyrddau iechyd lleol? OAQ(5)0103(HWS)

Nid oes ond 15 feddygfeydd ledled Cymru sy’n cael eu rheoli’n uniongyrchol gan fyrddau iechyd lleol. Yr hyn sydd bwysicaf i mi yw bod byrddau iechyd yn sicrhau bod y tîm gofal sylfaenol cyfan y mae meddygon teulu yn rhan hanfodol ohono yn darparu gofal sy’n diwallu anghenion y boblogaeth y maent yn ei gwasanaethu.

Rwyf wedi gweld yn fy ardal fy hun yn ne-ddwyrain Cymru mewn sawl cymuned yn y Cymoedd fod Bwrdd Iechyd Lleol Aneurin Bevan wedi cyflogi meddygon teulu yn uniongyrchol i wella argaeledd ac i ddenu pobl i’r ardaloedd hynny, am rai blynyddoedd o bosibl yn hytrach nag ar gyfer eu gyrfaoedd ar eu hyd. A yw hyn yn rhywbeth y mae’r Ysgrifennydd Iechyd yn ystyried ei ddefnyddio ar sail achosion unigol mewn rhyw fodd, neu a yw’n bolisi gan y Llywodraeth i geisio symud y ddarpariaeth dros gyfnod o amser a chynyddu’r gyfran o feddygon teulu a gyflogir yn uniongyrchol o gymharu ag ymarferwyr annibynnol?

Nid wyf yn poeni o gwbl a yw pobl yn cael eu cyflogi’n uniongyrchol gan y bwrdd iechyd neu mewn ymarfer annibynnol. Mae oddeutu 95 y cant o’r holl feddygon teulu yn y wlad yn rhan o’r model contractwyr annibynnol. Rwy’n awyddus i weld ansawdd y gofal hwnnw’n gwella. O ran yr hyn a ddywedais yn gynharach am glystyrau, mae’n galonogol iawn fod meddygon teulu yn cymryd mwy o berchnogaeth ar eu dyfodol gyda’r tîm gofal sylfaenol cyfan. A mater iddynt hwy ei benderfynu yw a ydynt yn meddwl bod yna fodelau newydd ac ychwanegol—gallant barhau i gynnal statws contractwr annibynnol—a fydd yn darparu’r ansawdd gofal a lledaeniad a chyrhaeddiad y gofal yr ydym am ei weld, boed hynny yn y model ffederal ym Mhen-y-bont ar Ogwr, boed yn gwmni buddiant cymunedol megis Red Kite yn Aberhonddu, neu boed yn wahanol fathau o fodelau sy’n bodoli. Rydym yn deall y rheini drwy wrando a gweithio gyda’r proffesiwn. Dyna pam y mae’r tasglu gweinidogol yn bwysig iawn. Nid ymgyrch recriwtio yn unig ydyw; mae’n ymwneud â deall yr hyn y gallwn ei wneud i alluogi a grymuso ymarfer cyffredinol i wneud gwahaniaeth hyd yn oed yn fwy, i wneud eu swyddi hyd yn oed yn fwy diddorol—a rôl gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd ac eraill o’i gwmpas. Yn hanfodol, yr hyn y gall y Llywodraeth hon ei wneud yw gwrando’n briodol. Dyna pam y mae’r dewis a wneuthum ynglŷn â llacio’r fframwaith ansawdd a chanlyniadau hyd at ddiwedd mis Mawrth wedi cael ei groesawu gan feddygon teulu. Unwaith eto, gwnaeth y meddygon teulu y bore yma, pan oeddwn gyda Huw Irranca, bwynt penodol o ddweud ‘diolch yn fawr’ am y penderfyniad hwnnw. Mae wedi bod yn help gwirioneddol iddynt. Mae’n dangos ei fod yn gwneud gwahaniaeth i feddygon teulu yn awr pan fydd y Llywodraeth hon yn gwrando, a chredaf y bydd perthynas o’r fath yn hanfodol i ddenu mwy o feddygon teulu i ddod yma i hyfforddi, gweithio a byw yn y dyfodol.

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet.