Part of the debate – Senedd Cymru am 3:46 pm ar 31 Ionawr 2017.
A gaf i ei gwneud yn glir mai siarad fel unigolyn ydw i, yn hytrach na chynrychioli barn y Ceidwadwyr Cymreig am yr hyn yr wyf yn mynd i’w ddweud? Nid yw’n arbennig o ddiddorol, rwy’n amau, ond—[Torri ar draws.] Rwyf nawr, yn amlwg—[Torri ar draws.] Rwyf nawr wedi codi disgwyliadau. [Chwerthin.] A gaf i ddweud, ar ymestyn yr etholfraint i bobl ifanc 16 a 17 mlwydd oed, fy mod i’n croesawu hyn yn fawr, os yw'n mynd i ddigwydd? Rwy'n credu y dylem ymgynghori am y peth. Rwy’n meddwl y byddai'n wych cael ein dwyn i gyfrif o ddifrif gan bobl sy'n mynd drwy addysg orfodol. Rwy'n meddwl y byddai hynny'n wych. Rwyf yn gofyn iddo a fydd yn cael trafodaethau â’i gydweithiwr, Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, am sut y gallem ddiwygio'r cwricwlwm o ran sut yr ydym yn addysgu addysg ddinesig, oherwydd byddai hwn yn gyfle delfrydol i wneud hynny.
Mae’n rhaid imi ddweud, fy mod i wedi bwriadu lansio ymosodiad ffyrnig ar y polisi STV anhygoel hwn o ddiwygio heb fod ag egwyddor drefnu ganolog y tu ôl i hynny, ond dim ond caniatáu unrhyw beth o ran yr hyn yr oedd pob cyngor yn dymuno ei wneud, ond yna sylweddolais fy mod wedi rhoi’r un polisi ym maniffesto 2007 y Ceidwadwyr. [Chwerthin.] Mae’n rhaid i mi ddweud fy mod i wedi cael comisiwn eithaf anodd, oherwydd nad oedd ein swyddog gweithredol ein hunain eisiau cynrychiolaeth gyfrannol, ac roedd yn rhaid inni ryw fath o ddangos ychydig o goes, fel petai, o ran cysylltiadau cyhoeddus i bartneriaid posibl mewn clymblaid enfys. Felly, y syniad da a gefais oedd, 'Wel, gadewch i’r cynghorau benderfynu'.
Ond mae’n rhaid imi ddweud, ar ôl meddwl, mae'n bwysig iawn, os nad ydym yn credu bod ein system etholiadol ar lefel leol, a hefyd, mewn gwirionedd, ar lefel y Cynulliad, yn sicrhau cynrychiolaeth i gymdeithas sydd bellach yn gymdeithas wleidyddol ag amrywiaeth o bleidiau, system aml-blaid—os yw hynny’n torri i lawr ac yn methu â darparu llywodraeth leol dda, effeithiol, ymatebol ac effeithlon, rwy’n credu y dylem wir ymdrin â hyn fel egwyddor fawr y mae angen ei datrys. Rwyf wir yn meddwl y dylem fod yn gyson a bod y rhan honno o'ch cynnig yn y Papur Gwyn, a dweud y gwir, yn wan.