10. 9. Dadl: Setliad yr Heddlu 2017-18

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:39 pm ar 14 Chwefror 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Steffan Lewis Steffan Lewis Plaid Cymru 6:39, 14 Chwefror 2017

(Cyfieithwyd)

Mae'r gostyngiad cyllid 1.4 y cant yn setliad heddlu 2017-18 ar draws pob heddlu yng Nghymru a Lloegr yn dod ar ôl blwyddyn ar ôl blwyddyn o doriadau ers 2010. Rydym wedi gweld gostyngiadau termau real o 26 y cant mewn cyllid i heddluoedd yng Nghymru. Mae heddluoedd yng Nghymru wedi crebachu. Yn fy ardal i, mae gweithlu Heddlu Gwent wedi lleihau 14 y cant ers 2010. Mae datganoli ffracsiynol plismona, lle mae Llywodraeth Cymru yn gyfrifol am gyfrannu cyfran fach o gyllid heddluoedd yng Nghymru, ond heb gael y grym i bennu blaenoriaethau na strategaeth, yn gyfaddawd anfoddhaol. San Steffan sy’n parhau i fod â’r rheolaeth bennaf dros bolisi. Ac mae'n siomedig ein bod wedi gweld Bil Cymru arall eto fyth yn mynd a dod heb ddatganoli pwerau dros blismona yn llawn i'r wlad hon—o hyd, y wlad olaf yn yr ynysoedd heb fod â rheolaeth dros blismona. Nid yn unig y byddai hyn o’r diwedd yn rhoi’r gallu i Lywodraeth Cymru i lunio polisi sy'n ymateb i anghenion unigryw cymunedau Cymru, a hefyd i’w gydlynu â swyddogaethau datganoledig eraill, byddai hefyd yn galluogi gwell cydweithio ar draws sectorau.

Byddai datganoli plismona hefyd yn gadael heddluoedd Cymru yn well eu byd. Oedodd Llywodraeth y DU cyn cyflwyno fformiwla ariannu newydd ar gyfer yr heddlu ar ôl canfod gwall ystadegol a fyddai wedi gadael Cymru £32 miliwn yn waeth eu byd. Byddai fformiwla newydd sy’n rhoi gwell adlewyrchiad o dueddiadau poblogaeth Cymru yn arwain at £25 miliwn ychwanegol ar gyfer heddluoedd Cymru. Felly, nid dim ond mater o egwyddor neu bragmatiaeth polisi yw datganoli plismona, ond mater o bragmatiaeth ariannol hefyd. Byddai datganoli plismona hefyd yn diogelu heddluoedd Cymru rhag rhaglen barhaus o doriadau San Steffan, ac yn rhoi'r grym i Lywodraeth Cymru i bennu blaenoriaethau plismona sydd wedi'u teilwra i anghenion Cymru.