Part of the debate – Senedd Cymru am 2:38 pm ar 28 Chwefror 2017.
Diolch i chi am y gyfres o gwestiynau a sylwadau. Dechreuaf gyda rhai o'ch pwyntiau am glinigwyr mewn rhannau eraill o'r gwasanaeth iechyd a'r pwynt ynghylch gohirio triniaeth, neu fel arall. Mae yna, wrth gwrs, her ynglŷn â gweld y gwasanaeth ambiwlans yn rhan o'r system gyfan, ac nid dim ond y claf hwnnw—[Anhyglyw.]—yn rhannol am y gwasanaeth ambiwlans. A dyna pam yr ydym yn canolbwyntio ar oedi mewn ysbytai, gan gyhoeddi gwybodaeth yn rheolaidd am oedi mewn safleoedd unigol ac mewn byrddau iechyd. Dyna pam mae’n rhan o'r atebolrwydd sy'n digwydd gyda byrddau iechyd oherwydd eu cyfrifoldeb i’r boblogaeth gyfan.
Mae rhyw achos dros wneud yn siŵr—ac mae'r adroddiad yn tynnu sylw at hynny hefyd—bod mannau eraill lle y gall pobl fynd am eu triniaeth, oherwydd, weithiau, bydd angen triniaeth ar rywun, ond nid mewn ysbyty y bydd hynny. Felly, mae'n ymwneud â’u hatgyfeirio i leoliad gwahanol, hynny yw yn y gymuned, neu mewn rhan arall o'r system gofal iechyd gyfan. Mae hynny’n rhan o'r hyn yr ydym yn edrych arni, yn system yn ei chyfanrwydd. Ac mae hynny hefyd yn cael ei lywio gan un o'r argymhellion yn yr adroddiad.
O ran eich pwynt am hyfforddi staff, yr hyfforddiant mewnol o fewn y gwasanaeth, fel bod y staff yn derbyn yr adnoddau a’r sgiliau priodol, ond hefyd hyfforddiant gweithlu’r dyfodol, a’r cyhoeddiad wnes i yn ddiweddar am y £95 miliwn yr ydym yn ei fuddsoddi yng ngweithlu’r GIG ar gyfer y dyfodol—niferoedd y parafeddygon yr ydym yn eu hyfforddi ar gyfer y dyfodol, rydym o’r farn eu bod yn ateb yr angen, ond rydym yn credu bod angen gwahanol gymysgedd o sgiliau, o ran sut y bydd pobl yn cael eu trefnu. Felly, mae hynny mewn gwirionedd yn rhan o'r hyn yr ydym yn ei wneud. Mae yna ddewis o wahanol fodelau, wrth edrych ymlaen. Er enghraifft, yn ystod fy ymweliadau yn ddiweddar i weld parafeddygon yn eu gorsafoedd, rwyf wedi cwrdd â nifer o bobl sy’n cymryd rhan yn y cynlluniau peilot hynny. Ym Mro Morgannwg, fe wnes i gyfarfod â pharafeddyg a oedd yn cymryd rhan mewn peilot cymunedol. Rwyf hefyd wedi cwrdd ag uwch- ymarferwyr yn ymgymryd â pheilot tebyg yn Aberdâr, gyda'r Aelod dros Gwm Cynon. Felly, maen nhw’n edrych ar wahanol fodelau i werthuso a deall lle y bydd y man wedyn i gael yr effaith fwyaf a gorau ar wella canlyniadau i gleifion. Mae’r gwaith hwnnw eisoes yn cael ei wneud a bydd yn helpu i orfodi’r math o weithlu sydd ei angen arnom i’r dyfodol.
O ran eich pwynt ehangach am ganlyniadau cleifion—ac yna dof yn ôl at eich pwynt am y categori oren— wrth gwrs, mae gennym ddiddordeb yn nhaith gyfan y claf, felly nid yw edrych ar ganlyniadau yn ymwneud yn unig â’r hyn y mae'r gwasanaeth ambiwlans yn ei wneud. Dyna pam mae cysylltiad data trwy wahanol rannau’r gwasanaeth iechyd yn bwysig iawn. Felly, mae'r buddsoddiad yr ydym wedi ei wneud mewn digipens, er enghraifft, yn golygu ei bod yn llawer haws trosglwyddo’r data hynny ymlaen. Bydd gennym gyfle, oherwydd y ffordd yr ydym yn trefnu hyn, i edrych ar daith rhywun drwy'r system gyfan a deall sut mae ymyriadau, yn y gwasanaeth ambiwlans ac ar y pum cam a osodwyd ar eu cyfer, ond hefyd yng ngweddill ein system gofal iechyd, pa ymyriadau sydd yn cael effaith ar y canlyniad hwnnw yn y pen draw i gleifion? Mae gwaith y Picker Institute yn sôn wrthym am brofiad y claf, oherwydd yn aml mae’r cwynion a wneir am y gwasanaeth iechyd yn ymwneud â phrofiad pobl yn y maes gofal iechyd, yn hytrach na'r canlyniad clinigol terfynol. Felly, mae’r cysylltiad hwnnw o ddata yn hollbwysig.
Nawr, ar eich pwynt am strôc a chategori oren, rwyf am fynd yn ôl at y ffaith bod yr adroddiad yr ydym wedi ei gael yn argymell y peilot yr ydym newydd ymgymryd â gwerthusiad ohono sy’n seiliedig ar dystiolaeth glinigol ar y peth cyfiawn i'w wneud. Nid wyf yn cydnabod eich honiad mai 10 y cant o’r galwadau sy'n berygl bywyd a wnaed i'r gwasanaeth ambiwlans yn hytrach na'r 5 y cant sy'n cael eu categoreiddio yn ôl y categori coch. Rydym yn gweithredu ar sail y dystiolaeth a’r cyngor clinigol gorau sydd ar gael wrth gynnal y peilot newydd, a byddwn yn symud ymlaen â'r model newydd. Bydd yr adolygiad a gynhaliwyd yn dilyn y gwerthusiad yn ystyried a osodwyd ffiniau priodol rhwng coch ac ambr ac ambr a gwyrdd ar gyfer y gwahanol gategoreiddio sy'n bodoli. Felly, byddaf yn parhau i gael fy arwain gan dystiolaeth a chyngor clinigol o'r adolygiad hwnnw ynghylch a yw pob amod yn y categori cywir neu beidio. Rwy'n sylweddoli bod Ceidwadwyr Cymru yn dweud eu bod yn dymuno symud amodau penodol, ond, a dweud y gwir, os mai dim ond barn gwleidyddion Ceidwadol Cymreig yw eu bod yn dymuno symud yr amodau o gwmpas, ni fydd hynny yn fy argyhoeddi i. Yr hyn fyddai'n fy argyhoeddi i fod angen am newid yw pe byddai tystiolaeth a chyngor clinigol dilys yn bodoli mai honno yw’r ffordd gywir i ddefnyddio adnoddau ambiwlans gwerthfawr er mwyn gwella canlyniadau i gleifion. Mae’r gwaith hwnnw yn cael ei wneud yn dilyn y cyfarwyddyd a roddais i gadeirydd y pwyllgor gwasanaethau ambiwlans brys.
Edrychaf ymlaen, ar berfformiad strôc, ac wrth ddelio â'ch pwynt arall Angela Burns—yn y dyfodol agos, byddaf yn gwneud datganiad yn y Siambr hon ar berfformiad strôc ar hyd y llwybr yn ei gyfanrwydd, ar y ffordd yr ydym yn mesur perfformiad strôc yn wrthrychol ac yn agored o fewn y system. Credaf, mewn gwirionedd, fod gennym stori dda i'w hadrodd yng Nghymru am welliant perfformiad mewn strôc, ac edrychaf ymlaen at wneud cynnydd eto yn y dyfodol.