Rwy'n falch iawn o allu sefyll yma a siarad am Fil Iechyd y Cyhoedd (Cymru). Weinidog, hoffwn i ddweud y bydd y Ceidwadwyr Cymreig yn cefnogi egwyddorion cyffredinol y Bil. Wrth i ni fwrw ymlaen gyda’r ychydig gamau nesaf, byddwn yn ceisio dod â gwelliannau pellach i'r Bil a byddwn yn ceisio sicrhau bod yr asesiad ariannol o gost y Bil hwn yn cyd-fynd â'r gwelliannau wrth iddynt gael eu gwneud.

Hoffwn geisio cyffwrdd yn fyr â nifer o feysydd. Roeddwn yn falch iawn o glywed eich sylw eich bod yn bwriadu ymestyn y parthau di-fwg i leoliadau blynyddoedd cynnar. Mae hynny'n cyd-fynd â'n dymuniad ni, ac rydym yn falch iawn â phwyslais cyffredinol y Bil o ran cynhyrchion tybaco a nicotin. Rydym yn pryderu rhywfaint, fodd bynnag, na fydd y gofrestr arfaethedig yn cyflawni'r canlyniad a ddymunir o ran atal y fasnach farchnad ddu mewn sigaréts a chynhyrchion tybaco. Dyna’r maes, wrth gwrs, yr ydym yn ceisio ei gyrraedd, ac os nad ydym yn ofalus gallem gael system feichus sy'n targedu’r rhai y gwyddom amdanynt, yn hytrach na system ychydig yn gyflymach sy'n cyrraedd y bobl nad ydym yn gwybod amdanynt ac yr ydym yn awyddus i’w hatal.

Hoffwn i droi at y maes nesaf, sef maes gweithdrefnau arbennig. Rwy’n drist nad ydych yn mynd i fod yn derbyn argymhelliad y pwyllgor ar driniaethau laser. Mae hynny'n peri i ni feddwl—y Ceidwadwyr Cymreig—oherwydd ein bod rhwng dau feddwl ynghylch a hoffem ddilyn y disgrifiad cyffredinol o driniaethau neu a ddylem dderbyn eich rhesymeg chi y dylem eu hychwanegu un ar y tro, wrth i’r niwed a brofwyd ddigwydd. Felly, hoffwn i ddeall eich meddylfryd chi y tu ôl i'r penderfyniad i wrthod argymhelliad y pwyllgor, oherwydd dyma ni yn y cam cyntaf pryd y gallem ofyn i chi ystyried ychwanegu rhywbeth ac mae'r Llywodraeth yn dweud 'na'. Felly, a yw hynny'n golygu, os ydym yn edrych ar feysydd eraill yn y dyfodol—gwaredu blew'r corff yn llwyr, er enghraifft—neu os ydym yn edrych ar gwpanu a meysydd eraill sydd bellach yn dechrau ymddangos— hollti tafod—fel triniaethau a allai fod yn niweidiol, a fydd hynny’n golygu 'na' yn awtomatig? Felly, hoffwn i gael dealltwriaeth glir o'r broses yr aethoch drwyddi a'r rhesymeg y tu ôl iddi, oherwydd fel arall bydd angen i ni ystyried sut yr ydym yn meddwl y gallwn ni gryfhau wyneb y Bil hwn.

Mae amddiffyn y cyhoedd rhag niwed yn gwbl allweddol i'r hyn yr ydym yn ceisio ei wneud a hoffwn gael eglurhad o dystiolaeth eich swyddog a ddywedodd mai diben y ddeddfwriaeth oedd sicrhau bod y gweithdrefnau yn cael eu cynnal mewn ffordd ddiogel a hylan ac nad oedd yn fater diogelu, oherwydd, unwaith eto, tra fy mod yn dal i sôn am roi twll mewn rhannau personol o’r corff a maes gweithdrefnau arbennig, rhaid i mi ddweud bod hyn yn gwrthddweud yn uniongyrchol y dystiolaeth a gafodd y pwyllgor. Nid yw’n ymwneud yn unig â’r heintiau y mae modd eu cael; mae hefyd yn ymwneud â chymhwysedd y broses o wneud penderfyniadau, amddiffyn pobl sy'n agored i niwed, atal cam-fanteisio rhywiol ac atal rheolaeth gymhellol. Yn gynharach heddiw, cawsom gwestiwn gwych gan Joyce Watson am anffurfio organau rhywiol merched, ac fe'i gwnaed yn glir iawn i ni yn rhywfaint o'r dystiolaeth a gawsom na ellir gwrthdroi rhai o'r gweithdrefnau hyn. Mae rhai o'r gweithdrefnau hyn yn cael eu hystyried i fod yn sylweddol neu—ac rwy’n mynd i ddyfynnu—yn ‘ail-gyflunio mawr ar anatomeg yr organau rhywiol'. Gall rhywbeth yr ydych yn ei wneud yn 16 oed, os ydych wedi’ch cael eich hun mewn cwmni sy'n arfer rheolaeth gymhellol drosoch, fod yn rhywbeth yr ydych yn byw i’w ddifaru pan fyddwch yn 25, 26, neu 27 oed. Hefyd, os edrychwn ar Ymgyrch Seren, gallwn weld bod llawer o'r bobl yr effeithiwyd arnynt gan Ymgyrch Seren yn bobl ifanc. Roedd llawer ohonynt yn blant a oedd yn derbyn gofal. Roeddent yn agored iawn i niwed ac felly byddwn yn eich annog, Weinidog, i fod yn wirioneddol benodol ac yn glir yn eich dadansoddiad o’r oedran cydsynio ar gyfer rhoi twll mewn rhannau personol o’r corff ac ar gyfer pob un o'r gweithdrefnau hyn. Mae’r Ceidwadwyr Cymreig yn edrych ar oedran cydsynio o 18 oed. Mae’r Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol am weld 18 oed. Byddwn yn wir yn hoffi eich gweld chi’n barod i gytuno â ni ar hyn.

Hoffwn droi yn fyr iawn at un pwnc arall yn unig, o ystyried yr amser, sef gordewdra.  Weinidog, mae hwn yn Fil iechyd y cyhoedd a dyma'r un pwnc nad yw’n cael ei grybwyll o gwbl. Rhagwelir y bydd yn lladd llawer iawn o bobl yng Nghymru yn ystod y degawdau sydd i ddod. Byddem yn eich annog i gymryd tystiolaeth bellach ac ystyried sut y gellid teilwra’r Bil hwn mewn ffordd a fydd yn galluogi awdurdodau iechyd lleol, cynghorau lleol a'r Llywodraeth i fynd ati i hyrwyddo strategaeth gwrth-gordewdra. Gyda mwy na 59 y cant o bobl Cymru dros bwysau, a'r effaith y mae hynny'n ei chael ar gyflyrau meddygol eraill, mae hyn, a bod yn onest, yn gyfle a gollwyd i gael Bil iechyd y cyhoedd nad yw'n cyffwrdd â’r un pwnc hollbwysig hwn. Diolch.