4. 3. Datganiad: Cynllun Cyflawni Strôc wedi'i Ddiweddaru

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:33 pm ar 7 Mawrth 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:33, 7 Mawrth 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y croeso cyffredinol i’r gwaith sy'n cael ei wneud, ac, yn arbennig, am gydnabod y nifer sylweddol o’r achosion o strôc y mae modd eu hatal. Yn dibynnu ar ba ddarn penodol o waith ymchwil yr ydych chi’n edrych arno, mae modd atal 70 i 75 y cant o’r achosion o strôc oherwydd eu bod yn digwydd yn sgil dewisiadau ffordd o fyw ac ymddygiad. Nid wyf yn credu ein bod byth yn mynd i fod mewn sefyllfa lle byddwn yn dileu strôc yn llwyr, ond gallem ni sicrhau gostyngiad ychwanegol sylweddol yn nifer yr achosion o strôc, gan adeiladu ar y gostyngiad sylweddol yr ydym eisoes wedi’i weld dros gyfnod o bum mlynedd, gyda gostyngiad o rhwng un rhan o bump a chwarter yn nifer y bobl sy'n cael strôc yma yng Nghymru. Ond rydym ni’n dal i fod o’r farn bod gennym lawer mwy i'w wneud.

O ran eich pwynt am ymchwil, dywedais yn gynharach fod blaenoriaeth ymchwil eglur ar gyfer y grŵp gweithredu ar gyfer strôc yn y dyfodol. Yn ogystal â bod honno’n flaenoriaeth eglur, byddwch yn clywed mwy gan y Llywodraeth yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf ynglŷn â sut y byddwn yn dyrannu arian ymchwil penodol yng Nghymru drwy Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru. Ond ceir her yn y fan yma o ran y ffaith bod gan rai cyflyrau broffil uwch a mwy o allu i ddenu cyllid ymchwil, a'r blaenoriaethau sy'n cael eu gosod y tu allan, ac rydym yn ceisio gwneud yn siŵr bod ymchwil strôc o ansawdd uchel yn digwydd yma yng Nghymru.

Ynglŷn â'ch pwynt am adsefydlu, unwaith eto, bu nifer o gwestiynau, gan Rhun ap Iorwerth ac eraill, ynghylch sut yr ydym yn gwneud gwell defnydd o'r adnoddau adsefydlu sydd gennym, y staff hynny sydd eisoes yma, sut yr ydym yn trefnu ein gwasanaethau er mwyn cyflawni hynny, a sicrhau bod y bartneriaeth yn mynd ar draws iechyd, gofal cymdeithasol a'r trydydd sector, a'r dinesydd hefyd. Ond, hefyd, rwyf wedi ei gwneud yn glir ein bod yn buddsoddi yn nyfodol y gwasanaethau hynny, drwy'r grwpiau proffesiynol yr ydym yn buddsoddi ynddynt, ar hyn o bryd. A bydd y buddsoddiad o £95 miliwn a gyhoeddwyd gennyf yn ystod yr wythnosau diwethaf yn sicr yn rhan o ddarparu'r gweithlu ar gyfer y dyfodol, i ddarparu'r gofal a’r iechyd yr ydym eisiau sicrhau eu bod gennym ar gyfer y dyfodol hefyd. Felly, nid Llywodraeth yw hon sy'n dweud y dylem ni wneud dim ond aros yn llonydd yn y maes hwn. Ac, mewn gwirionedd, ar adeg o gyni, pan fo pob un ohonom yn disgwyl yn hyderus y byddwn yn cael toriad mewn termau real yn ein cyllideb yn y blynyddoedd sydd i ddod, mae hwnnw'n ddewis arwyddocaol yr ydym yn ei wneud, i fuddsoddi yn nyfodol gweithwyr iechyd a gofal proffesiynol.

Ac yn olaf, ar eich pwynt am yr angen parhaus i atgyfnerthu lleihau risg, er mwyn i bobl allu cael cymorth yn gynharach a chael cyfle gwirioneddol i gymryd camau rhagweithiol, mae hynny'n glir iawn, yn y datganiad ac ym mlaenoriaethau’r grŵp. Gall fod yn ddefnyddiol, o ran ymrwymiad a chydnabyddiaeth y Llywodraeth hon, i atgoffa pobl y lansiwyd yr ymgyrch Lleihau Eich Risg o Gael Strôc ar yr adeg a nodwyd, gan y Gymdeithas Strôc a Fferylliaeth Gymunedol Cymru, ac fe'i lansiwyd yn y Fferyllfa Well, tafliad carreg o adeilad y Cynulliad Cenedlaethol hwn, ac fe'i lansiwyd gan y Dirprwy Weinidog Iechyd, ar y pryd.