Diolch yn fawr am roi'r cyfle imi i siarad yn y ddadl bwysig iawn hon. Hoffwn ddechrau drwy ddweud, fel y gwnaeth Ysgrifennydd y Cabinet yn ei gyflwyniad, pa mor falch yr wyf o'r hyn yr ydym wedi llwyddo i’w wneud yma yng Nghymru ynglŷn ag ailgylchu. Mae'n ddrwg gen i bod UKIP mor grintachlyd â rhai o'u sylwadau, oherwydd rwy’n meddwl, os ydym wedi gwneud y fath gynnydd da iawn, bod angen inni gydnabod hynny. Rwy’n meddwl bod y dreth ar fagiau plastig wedi bod yn llwyddiant ysgubol, ac yn sicr mae wedi bod yn un o'r ffyrdd mwyaf dychmygus o sicrhau ymrwymiad pobl i ailgylchu.

Felly, rwyf hefyd yn croesawu'r ffaith ein bod bellach yn Ewrop yn ail i'r Almaen yn unig; mae ein cyfradd ailgylchu yn 62 y cant o'i chymharu â 66 y cant yr Almaen. Rwy’n meddwl ei bod yn bwysig iawn bod Cymru wedi gosod targedau ailgylchu statudol. Rwy’n croesawu'r ailgylchu 70 y cant erbyn 2025 ac rwy’n cymeradwyo byrdwn y strategaeth 'Tuag at Ddyfodol Diwastraff', ac rwy'n siŵr y byddwn cyn bo hir y cyntaf yn y byd.

Nawr, yng Nghaerdydd, fel y mae Jenny Rathbone, fy nghyd-Aelod, wedi’i ddweud yn barod, mae'r cyngor wedi rhoi arweiniad cryf i gynyddu cyfraddau ailgylchu. Yn wir, yng ngogledd y ddinas, yng Ngogledd Caerdydd, mae 95.4 y cant o drigolion Gogledd Caerdydd yn defnyddio gwasanaethau gwastraff ac ailgylchu’r ddinas. Rwy'n edrych ymlaen at yr ymrwymiad y bydd cyfleuster ailgylchu newydd yng ngogledd y ddinas, yn ogystal â'r gwasanaeth di-dâl llwyddiannus iawn a gynigir yn awr gan y cyngor i godi nwyddau swmpus, sydd wedi bod yn llwyddiant ysgubol, a soniodd fy nghyd-Aelod Jenny Rathbone am hynny hefyd.

Mae cynghorau Caerdydd a Bro Morgannwg—sy’n beth gwych, gan fod y ddau gyngor yn gweithio gyda'i gilydd—bellach hefyd yn gallu ailgylchu 97 y cant o wastraff bwyd yn y treulydd anaerobig newydd yn y ddinas, a agorwyd yn swyddogol yr wythnos diwethaf. Yn ogystal â gallu ymdrin â 35,000 tunnell o wastraff bwyd, mae eisoes yn cynhyrchu trydan gwyrdd fel sgil-gynnyrch ac yn fuan bydd yn cynhyrchu digon o bŵer i 4,000 o gartrefi yn ogystal â chynnyrch cyflyru pridd. Felly, mae'n cwmpasu sawl maes.

Rwy’n croesawu'r ffaith bod cynghorau yn gweithio gyda'i gilydd i ymdrin â gwastraff bwyd. Fodd bynnag, rwy’n meddwl y dylem gofio bod gan bob un ohonom gyfrifoldeb unigol i geisio lleihau gwastraff ein hunain, ac rwyf hefyd yn meddwl bod yr archfarchnadoedd yn chwarae rhan allweddol yn hyn. Cynhaliais ddadl fer am wastraff bwyd ym mis Tachwedd 2015, pan oedd yr Ysgrifennydd y Cabinet presennol yn Weinidog Cyfoeth Naturiol ar y pryd. Rwy'n credu ein bod wedi dweud ar y pryd y gallai'r Cynulliad efallai edrych ar y cymhwysedd deddfwriaethol sydd gennym yma o ran rheoli'r gwastraff a gynhyrchir gan archfarchnadoedd, gan ddilyn deddfwriaeth a gyflwynwyd yn Ffrainc. Roeddwn yn meddwl tybed efallai a oedd hynny’n rhywbeth y gallem ddychwelyd ato a gweld a oes unrhyw gymhwysedd deddfwriaethol i weithredu ar hynny.

Byddwn hefyd yn annog y Llywodraeth i fwrw ymlaen â chynlluniau ar gyfer cynlluniau dychwelyd blaendal ar gyfer poteli diodydd a chaniau, o bosibl. Rydym yn gwybod bod yr Alban wedi cyhoeddi ei bod yn mynd i gynnal treial o gynllun dychwelyd blaendal ar gyfer cynwysyddion diodydd, felly rwy’n meddwl y gallwn ddysgu o’r hyn y maen nhw’n mynd i'w wneud. Ond rwyf hefyd yn gobeithio y gallwn ddechrau arbrawf tebyg yng Nghymru cyn gynted ag y bo modd.

Soniodd Simon Thomas am gefnogaeth Coca-Cola, sydd wedi ei grybwyll yn barod, ac rwy’n meddwl ei bod yn bwysig iawn ein bod yn perswadio’r sefydliadau mawr hyn i gytuno â ni. Rwy'n meddwl y dylai cynllun dychwelyd blaendal fod yn rhan o strategaeth gyffredinol. Dylai chwarae rhan mewn economi gylchol. Ond yr hyn a ddywedodd Coca-Cola mewn gwirionedd oedd, drwy eu hymchwil, bod 63 y cant o'u defnyddwyr o blaid dychwelyd blaendal yn y DU, bod a 51 y cant yn dweud y byddent yn fwy tebygol o ailgylchu pe byddai cynllun o'r fath yn cael ei gyflwyno.

Felly, i gloi, rwy’n teimlo bod Cymru wedi cymryd camau breision yn y maes hwn. Rwy'n meddwl bod gennym lawer i fod yn falch ohono. Mae ffordd bell i fynd eto, ond rwy’n meddwl bod llawer o syniadau a mentrau newydd y gallwn eu dilyn i roi hwb i'n cyfraddau ailgylchu i godi yn uwch fyth.