Part of the debate – Senedd Cymru am 3:36 pm ar 15 Mawrth 2017.
Bydd llawer o’r hyn a ddywedaf yn adleisio sylwadau gan aelodau eraill y pwyllgor, ond nid yw ailadrodd rhai o’r pwyntiau hynny’n gwneud unrhyw niwed. Yn gyntaf, gallaf gadarnhau bod Pwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau yn cydnabod ac yn croesawu’r syniad o ffurfio comisiwn a fydd yn darparu cyngor arbenigol, proffesiynol, ac yn anad dim, annibynnol i Lywodraeth Cymru. Fel aelod o’r pwyllgor hwnnw, rwy’n falch hefyd y bydd y comisiwn hwn yn derbyn mandad eglur a syniad clir o’i fodel ariannu.
Er fy mod yn sylweddoli ac yn derbyn y bydd yn cael ei sefydlu fel corff anstatudol i gychwyn, nodaf y wybodaeth a gafwyd gan nifer o gyrff cynghori ar seilwaith yn Awstralia, ac roeddent i gyd bron yn dweud bod canfyddiadau ynglŷn â’r corff wedi gwella’n sylweddol o ganlyniad i’w statws fel corff statudol. Yn ogystal â chyhoeddi’r statws hwn, byddai mantais ychwanegol o ganlyniad i’r ffaith y byddai’r comisiwn yn sefydliad parhaol. Felly, er fy mod yn siŵr na fyddai Ysgrifennydd presennol y Cabinet yn ceisio diddymu’r corff hwn ar unrhyw adeg, byddai’n atal unrhyw un sy’n ymgymryd â’r swydd ar ei ôl rhag gwneud hynny ar ryw adeg yn y dyfodol. Hoffwn ychwanegu hefyd fy mod o’r farn y byddai parhauster y comisiwn yn gwella’i ragolygon yn fawr o ran recriwtio personél o’r ansawdd gorau. Ystyrir bod derbyn mewn egwyddor y dylid lleoli’r comisiwn y tu allan i Gaerdydd yn gam cadarnhaol a chroesawaf yr argymhelliad hwn.
Hoffwn nodi’r pwynt fod craffu ar y comisiwn yn hollbwysig, a nodaf yma nad oes gennym set ddiffiniedig o dargedau. Teimlaf y dylid cywiro’r diffyg hwn cyn gynted â phosibl. Ni ellir gorbwysleisio y dylai penodiad i swydd cadeirydd y comisiwn fod yn destun gwrandawiad cyn penodi gan bwyllgor perthnasol. Mae hyn yn gwbl angenrheidiol, o ystyried pwysigrwydd y penodiad, a byddai’n sefydlu annibyniaeth y comisiwn o’r cychwyn cyntaf. Hefyd rwy’n awyddus i adleisio sylwadau fy nghyd-aelodau ar y pwyllgor o ran cynnwys seilwaith cymdeithasol yng nghylch gwaith y comisiwn.
Felly, i gloi, rydym ni yn UKIP yn croesawu gweledigaeth Ysgrifennydd y Cabinet ynglŷn â chreu corff sydd ar wahân i faich hwylustod gwleidyddol wrth wneud penderfyniadau o bwys strategol gyda goblygiadau hirdymor. Bydd fy mhlaid yn cefnogi ei weithrediad yn llawn.