Diolch, Ddirprwy Lywydd. A gaf fi, ar y dechrau, ddweud fy mod yn bersonol yn falch o fod wedi cael negeseuon fod fy nheulu a chydweithwyr yn Llundain yn ddiogel, ond yn drist iawn i glywed am ymosodiad ar chwaer Senedd, ac yn gobeithio y bydd pawb yn iawn ac y bydd pethau dan reolaeth? Mae’n beth brawychus iawn, ac mae’n berthnasol iawn i’r ffaith ein bod yn trafod ymarfer mawr mewn democratiaeth sydd wedi ein harwain at y sefyllfa hon, ac mae’n werth cofio rôl Seneddau a democratiaeth gynrychioliadol i sicrhau rheolaeth y gyfraith a heddwch—datrys anghytundebau yn heddychlon.

A gaf fi droi at yr adroddiad a dweud cymaint rwy’n croesawu’r adroddiad hwn? Mae’n gynhwysfawr iawn, yn ystyrlon iawn ac wedi defnyddio tystiolaeth sylweddol iawn, ac rwy’n cytuno’n fawr â’r ffordd y mae’r Cadeirydd wedi nodi’r casgliadau, sy’n niferus—ac ni cheir cymaint o argymhellion, gan nad ydym yn gwybod yn union sut y bydd rhai o’r pethau hyn yn datblygu, ond mae’n bwysig ein bod yn dod i rai casgliadau cynnar am y materion sy’n bwysig i Gymru, ein heconomi, a’n gwasanaethau cyhoeddus. Rwy’n meddwl y gallaf ei gyfyngu, fodd bynnag, i ddau brif beth sef chyllid a phwerau. A phan edrychwn ar bwerau, yn gyntaf oll, rwy’n meddwl bod yna nifer o faterion pwysig yn cael eu trafod yn yr adroddiad hwn yr hoffwn roi barn Plaid Cymru arnynt.

Yn gyntaf oll, o ran dychwelyd pwerau i Lywodraeth y DU o’r UE yn dilyn y penderfyniad i adael yr Undeb Ewropeaidd, mae’n bwysig ac yn hanfodol fod hyn yn cael ei wneud ar sail parch cydradd rhwng y pedair gwlad yma yn y Deyrnas Unedig. Rwy’n credu bod fframweithiau ar draws y DU, sy’n cael sylw yng nghyd-destun cadwraeth, yr amgylchedd ac amaethyddiaeth yn yr adroddiad, i’w croesawu, a gallwn weithio ar y sail honno, ond rhaid iddi fod yn un o gytundeb, nid un lle y caiff pwerau eu dychwelyd i Stryd Downing a’u gorfodi wedyn ar weddill y Deyrnas Unedig. Mae hynny’n golygu, yn ein barn ni, y dylid datblygu cyngor Gweinidogion y DU, a dylid datblygu cymrodeddu annibynnol hefyd neu ddull dyfarnu annibynnol ar gyfer ymdrin ag anghytundebau. Ni fyddwn yn gallu mynd o gyfarfod i gyfarfod, fel y mae Ysgrifennydd y Cabinet dros gyllid wedi dweud yn y gorffennol, heb unrhyw gofnodion, unrhyw gynnydd, unrhyw fath o ddatblygu syniadau. Mae’n rhaid i ni gael cynghorau Gweinidogion wedi’u gweithredu’n briodol, a system annibynnol briodol i gymrodeddu hefyd os oes angen. Pan fydd y pwerau hynny’n dychwelyd, bydd angen i ni fod yn sicr fod y rhai sy’n cael eu harfer yn awr ar lefel Ewropeaidd, y credaf y bydd yn rhaid i ni barhau i’w harfer, lle y bo’n berthnasol, ar lefel Ewropeaidd—rwy’n meddwl yn benodol, fel y gofynnais yn gynharach i’r Cwnsler Cyffredinol, am bwerau’n ymwneud â deddfwriaeth amgylcheddol, cyfiawnder amgylcheddol, gwaith parhaus Llys Cyfiawnder Ewrop, na fydd yn ymwneud yn uniongyrchol â’r DU ond a fydd yn effeithio ar beth o’n cyfreitheg. Mae angen i hynny barhau yn ogystal fel bod gan ddinasyddion y DU syniad clir o sut y gellir datrys materion sy’n croesi ffiniau cenedlaethol, unwaith eto mewn modd heddychlon a chytûn. Felly, rwy’n meddwl bod yna fater yno y mae angen i ni edrych arno o ran pwerau hefyd.