Nid wyf yn derbyn eich disgrifiad fod y diffyg ddwywaith cymaint â’r diffyg ar yr ochr arall i’r ffin. Mae dros 90 y cant o ymddiriedolaethau Lloegr yn wynebu diffyg. Nid wyf yn ei dderbyn fel darlun cywir a gonest o’r sefyllfa. O ran realiti ymdopi o fewn eu gallu a llwyddo i ad-drefnu gwasanaethau a darparu—gofal sylfaenol ar ei newydd wedd—mae hynny, mewn gwirionedd, yn dibynnu ar ein perthynas gyda’n partneriaid. Mae’n dibynnu ar ein gallu i recriwtio’r cymysgedd cywir o staff i weithio mewn ffordd wahanol. Mewn gwirionedd, ein cyfeiriad teithio yw annog pobl i weithio yng Nghymru, ac i aros yng Nghymru hefyd. Mae’n amgylchedd gwell i feddygon teulu weithio ynddo, yn ogystal â gweithwyr proffesiynol eraill hefyd.

Ni ddaw adeg byth pan na fydd pwysau ariannol ar y GIG—ac nid wyf yn ceisio esgus y bydd. Ond ni chredaf fod y sgyrsiau ynglŷn â’r prif ddiffygion a drafodwyd gennym yn helaeth dros y deuddydd diwethaf yn esgus o unrhyw fath dros beidio â bwrw ymlaen â chyflwyno llawer mwy o bwyslais ar ofal sylfaenol, o ran symud gwasanaethau i ofal sylfaenol, a chydnabod pwysigrwydd allweddol y maes hwn o’r gwasanaeth ar gyfer dyfodol ein gwasanaeth iechyd gwladol.