Yr eitem nesaf ar ein hagenda ni yw’r datganiadau 90 eiliad. Jenny Rathbone.

Ar 24 Ebrill 2013, lladdwyd dros 1,100 o weithwyr yn Rana Plaza, y ddamwain ddiwydiannol waethaf yn hanes Bangladesh. Roedd yr adeilad naw llawr wedi cael ei wacáu am fod craciau mawr wedi ymddangos yn yr adeilad, ond ni wnaed unrhyw beth. Gyrrwyd dros 3,000 o fenywod ifanc yn bennaf yn ôl i’r gwaith, neu byddent yn colli eu gwaith. Hanner awr yn ddiweddarach roeddent wedi marw neu wedi’u hanafu’n ddifrifol.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Roedd trychineb Rana Plaza yn Dhaka yn tynnu sylw at yr amodau y mae’r rhan fwyaf o’r dillad a brynwn yn ein gwlad yn cael eu gwneud—cyflog ac amodau ofnadwy a fawr o sylw i iechyd a diogelwch sylfaenol. Mae enwau cwmnïau stryd fawr, gan gynnwys Primark, Gap, Walmart a llawer o rai eraill yn rhan o hyn. Bedair blynedd yn ddiweddarach, ychydig iawn a wnaethant i wella diogelwch ffatrïoedd. Yn wir, os yw Bangladesh yn gorfodi’r rheoliadau adeiladu, mae’n debygol y bydd y cwmnïau rhyngwladol hyn yn symud eu gwaith i wlad arall lle nad yw’r rheolau’n cael eu gorfodi. Felly, ein cyfrifoldeb ni yw gwneud i’r cwmnïau rhyngwladol byd-eang fynnu safonau gweddus, lle bynnag yn y byd y caiff ein dillad eu cynhyrchu. Ni fydd dim yn newid oni bai ein bod ni fel defnyddwyr yn mynnu hynny.

Mae Wythnos Chwyldro Ffasiwn yn dechrau ar 24 Ebrill, pan fyddwn ar ein toriad. Mae Chwyldro Ffasiwn yn fudiad byd-eang, sy’n galw am ddiwydiant ffasiwn mwy diogel, cynaliadwy a thryloyw. Holwch o ble y daw eich dillad, ac o dan ba amodau y cawsant eu creu. Gwisgwch eich siaced neu’ch siwmper y tu chwith allan, fel y gallwn weld y label. Mae Chwyldro Ffasiwn yn galw am fwy o ymwybyddiaeth o gost dillad rhad, ac mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 hefyd yn galw am hynny.

Diolch. Mark Isherwood.

Yr wythnos hon yw Wythnos Ymwybyddiaeth Awtistiaeth y Byd, sy’n codi ymwybyddiaeth fel bod cymaint o bobl ag y bo modd yn dysgu am awtistiaeth. Ceir nifer o dargedau yng nghynllun gweithredu strategol Llywodraeth Cymru ar gyfer anhwylderau’r sbectrwm awtistiaeth 2016-20, a ddylai fod wedi ei gwblhau erbyn mis Ebrill 2017. Dylai byrddau iechyd fod wedi datblygu llwybrau gofal ar gyfer cyflyrau niwroddatblygiadol o dan y rhaglen Law yn Llaw at Blant a Phobl Ifanc erbyn mis Tachwedd 2016. Mae angen i ni wybod a ydynt wedi cael eu datblygu a sut y gellir cael mynediad atynt.

Targed Mawrth 2017 o 26 wythnos rhwng atgyfeirio ac asesiad cyntaf—mae angen i ni wybod a yw wedi cael ei gyrraedd ar gyfer plant ac oedolion. Mawrth 2016 oedd y dyddiad targed ar gyfer y gwasanaeth integredig hefyd, ac mewn ymateb i ddatganiad tyst i Janet Finch-Saunders ar 21 Chwefror, dywedodd y Gweinidog Gwasanaethau Cymdeithasol ac Iechyd y Cyhoedd y bydd y pedwar rhanbarth cyntaf yn cynnig y gwasanaeth o fis Mehefin eleni. Felly, byddai’n ddefnyddiol gwybod a yw hynny’n dal yn wir, a phryd, yng Ngogledd Cymru, y bydd bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr yn cynnig y gwasanaeth.

Yn fwy na dim, mae pob plentyn ac oedolyn, waeth beth yw eu gallu academaidd neu gymdeithasol, yn meddu ar sgiliau a chryfderau, ond mae gormod yn dioddef o agweddau pobl tuag at awtistiaeth a diffyg dealltwriaeth gweithwyr proffesiynol o awtistiaeth. Mae’n rhaid i hyn newid.

Diolch. Suzy Davies.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Yr wythnos diwethaf, fe wnaeth Prosiect Ymgysylltu a Grymuso ar gyfer Dementia, neu DEEP fel y bydd rhai ohonoch eisoes yn ei adnabod, rywbeth gydag archfarchnad yn Abertawe y credais y byddech eisiau gwybod amdano, i weld a oes unrhyw beth tebyg yn digwydd yn eich etholaethau a’ch rhanbarthau chi. Ddydd Mercher, gosododd Tesco her i fusnesau eraill ac agorodd ei drysau am y tro cyntaf i’r hyn y maent yn ei alw’n Ddiwrnod Siopa Araf yn ei siop ym Marina Abertawe. Dyma’r cyntaf. Bob dydd Mercher o hyn ymlaen, rhwng 1 o’r gloch a 3 o’r gloch, mae Tesco wedi ymrwymo i gael staff sydd wedi cael hyfforddiant dementia ac sy’n adnabod arwyddion o ddementia wrth law drwy’r siop, ac i helpu siopwyr. Mae mwy o gadeiriau ar gael, a bydd til sy’n deall dementia ar agor i gynorthwyo siopwyr a rhoi cymorth gyda thasgau fel didoli newid mân. Gwneir popeth yn anymwthgar ac yn urddasol iawn, ond gan ddarparu gwasanaeth heb wahaniaethu.

Yn ddiweddar, cynhaliais sesiwn hyfforddi Cyfeillion Dementia gyda Chymdeithas Alzheimer Cymru yng Nghilâ yn Abertawe, ac er ein bod i gyd wedi dysgu oddi wrthi, gallech weld y bylbiau golau yn cynnau uwch pennau’r bobl fusnes yno. Mae DEEP eisoes wedi cynghori Llywodraeth Cymru ar ei strategaeth ddementia ac rwy’n gobeithio y bydd eu partneriaeth gyda’r archfarchnad benodol hon yn cael ei gweld fel gwahoddiad i bob busnes yng Nghymru fanteisio ar y fenter a helpu Cymru o ddifrif i fod yn wlad sy’n deall dementia. Diolch.

Diolch yn fawr iawn.