Part of the debate – Senedd Cymru am 3:26 pm ar 2 Mai 2017.
Hoffwn ddiolch i Russell George am ei gyfraniad a'i gwestiynau, a hefyd am ei frwdfrydedd ynghylch hyn a digwyddiadau mawr eraill yr ydym wedi eu cynnal yng Nghymru yn ystod y blynyddoedd diwethaf? Mae gennym hanes balch o gynnal digwyddiadau mawr o ansawdd o arwyddocâd byd-eang, gan gynnwys Cwpan Ryder, er enghraifft, a osododd Cymru ar fap byd-eang o ran y wlad fel cyrchfan golff, yn ogystal â llu o ddigwyddiadau chwaraeon o bwys, ac, yn wir, ddigwyddiadau diwylliannol, a gweithio i wneud yn siŵr ein bod yn cymryd agwedd strategol tuag at gynnal digwyddiadau mawr i sicrhau ymwelwyr sy'n ailymweld, a hefyd i ddenu buddsoddiad newydd i'r wlad a phortreadu Cymru fel gwlad lle mae ansawdd bywyd yn hollbwysig. Bydd manteision gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr yn sylweddol, ond ni fyddant wedi eu cyfyngu i rai economaidd yn unig—er bod yr effaith economaidd wedi ei asesu i fod yn rhywbeth tebyg i tua £45 miliwn yn y cyfnod agos, ac yn syth ar ôl gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr. Ond rydym yn disgwyl, o ganlyniad i gannoedd ar filoedd o bobl yn ymweld â Chaerdydd, gweld niferoedd ymwelwyr yn y dyfodol yn cynyddu yn unol â hynny, gyda mwy o bobl yn aros yma dros nos yn sgil profi'r croeso Cymreig cynhesaf bosibl yn ein prifddinas.
Rwy'n credu bod yr Aelod yn codi pwynt pwysig iawn am bwysigrwydd gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr, ac yn wir ddigwyddiadau chwaraeon mawr eraill, i’r agenda 'iach a gweithgar' sydd gan y Llywodraeth hon. Mae'n gwbl hanfodol ein bod yn defnyddio digwyddiadau chwaraeon mawr, nid yn unig i ddenu pobl i ymweld â Chymru, ond hefyd i sicrhau bod pobl yng Nghymru yn dod yn fwy egnïol yn eu bywydau bob dydd ac i ysbrydoli nid yn unig cenhedlaeth y dyfodol, ond cenedlaethau cyfredol hefyd i fod yn fwy egnïol ac ymwneud mwy â chwaraeon.
Ar ôl yr Euros y llynedd, bu Llywodraeth Cymru, drwy Chwaraeon Cymru, yn gweithio gyda nifer o gyrff llywodraethu cenedlaethol, yn bennaf FAW, i hyrwyddo, yn enwedig i grwpiau heb gynrychiolaeth ddigonol, y potensial i gymryd rhan mewn pêl-droed. Ac o ganlyniad i fuddsoddiad ac ymdrech barhaus, rydym wedi gweld cynnydd nodedig yn nifer y genethod, yn anad dim, sydd wedi dechrau chwarae pêl-droed. Rydym wedi gweld cynnydd mwy o lawer yn gyfrannol yn nifer y genethod sy'n cofrestru fel chwaraewyr pêl-droed na merched ac, yn wir, fechgyn. Felly, yn amlwg, mae pêl-droed yn dod yn llawer mwy deniadol fel gêm, fel math o weithgarwch corfforol, i enethod. Ond rydym yn dymuno cynnal y momentwm sydd wedi ei sefydlu cyn, yn ystod, ac ar ôl yr Euros drwy ymgysylltu ag ysgolion, fel yr amlinellodd yr Aelod, trwy ymyriad gwaith cwricwlwm ysgol er mwyn sicrhau bod pobl ifanc yn dod yn fwy brwdfrydig ac yn fwy ymwybodol o'r cyfleoedd sydd ar garreg eu drws.
Prosiect etifeddiaeth gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr fydd sefydlu cyfleuster pêl-droed cymunedol yng Nghaerdydd mewn ardal briodol, yr ydym yn disgwyl y bydd yn cael ei ddefnyddio gan rai, yn enwedig mewn ardaloedd difreintiedig, a all fod heb fynediad rhad ac am ddim neu fforddiadwy at gyfleusterau chwaraeon. Yn y blynyddoedd nesaf, byddwn yn gobeithio y bydd llawer o'r rhai sy'n mynd ymlaen i ddefnyddio’r cae etifeddiaeth hwn yn cofrestru fel pêl-droedwyr eu hunain. Byddwn hefyd yn defnyddio Gŵyl y Pencampwyr i hyrwyddo Cymru fel cyrchfan gwyliau a hefyd fel cyrchfan i fuddsoddi a gwneud busnes. Ond rydym wedi bod yn defnyddio gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr fel sbardun i ddenu mwy o sylw i Gymru ers misoedd lawer erbyn hyn . Roeddem wedi tynnu sylw at ein presenoldeb yn sioe deithio Berlin, er enghraifft, gyda phresenoldeb gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr yng Nghaerdydd ym mis Mehefin. Byddwn yn gwneud hynny dros fisoedd yr haf drwy drydar, drwy sicrhau bod cynnwys priodol ar gael ar gyfer gwefannau rhanddeiliaid i arddangos y gorau o Gymru gyda ffotograffau, gyda thestun a gyda fideos byr. Rydym wedi, ac yn dal i ddysgu gwersi yn gyson o’r prif ddigwyddiadau yr ydym yn eu cynnal. Rwy'n gwybod mai un o'r pryderon sydd gan yr Aelodau sy'n cynrychioli etholaethau Caerdydd yw'r defnydd o'r cae a ddefnyddiwyd ar gyfer yr Eisteddfod fel maes gwersylla Caerdydd ar gyfer Cynghrair y Pencampwyr ei hun. Rydym wedi dysgu cryn dipyn o wersi o'n profiad gyda'r Eisteddfod ac rydym yn parhau i sicrhau bod y parc yn cael ei ddiogelu ar gyfer ei ddefnyddwyr. Bydd y maes gwersylla yn cael ei ddefnyddio o ddydd Llun 22 Mai, a bydd yn gweithredu o 31 Mai i 5 Mehefin. Ond byddwn yn atgoffa’r Aelodau y bydd gweithgarwch yn mynd rhagddo yno wrth baratoi'r parc o 22 Mai ymlaen. Rydym wedi paratoi taflen cwestiynau ac atebion, sydd ar gael ar wefan bute-park.com, os oes gan unrhyw breswylwyr neu Aelodau'r Cynulliad gwestiynau.
Rydym hefyd wedi dysgu cryn dipyn o wersi ynghylch rheoli teithio mewn cerbydau ac ar drenau. Mae'r gweithredwyr trenau yn gweithio fel tîm ar y cyd ar gyfer y digwyddiad hwn. Felly, mae Network Rail, Trenau Arriva Cymru, Rheilffordd y Great Western, a CrossCountry Trains yn cydweithio gyda threfnwyr y digwyddiad i sicrhau bod y rheilffyrdd mewn sefyllfa i reoli’r galw mewn digwyddiad o'r maint hwn. Mae hwn yn ddigwyddiad enfawr, ac os caf i redeg drwy rai o'r ffigurau sy'n ymwneud â theithio ar y rheilffyrdd yn benodol, rwy’n credu y bydd yn dangos faint o waith paratoi sydd wedi mynd i mewn i’r digwyddiad penodol hwn: bydd 15,000 yn fwy o deithiau ar y rhwydwaith rheilffyrdd ar ôl y gêm yn digwydd o’i gymharu â Chwpan Rygbi'r Byd yn 2015; bydd cyfanswm o 60,000 o deithiau rheilffordd ar ôl y gêm, gan gynnwys 21 o wasanaethau trên cyflym i Lundain; bydd 25,000 o deithwyr siarter awyr yn cyrraedd ac yn gadael y meysydd awyr yng Nghaerdydd, Birmingham a Bryste, a gefnogir gan fwy na 450 o fysus trosglwyddo a dau gyfleuster llwyfannu mawr yng Nghaerdydd. Rydym hefyd yn trefnu cynlluniau parcio a theithio pwrpasol newydd, a fydd yn darparu ar gyfer 7,500 o leoedd yn Llan-wern a Phentwyn, ac yn ogystal â hyn, bydd 5,000 o leoedd parcio a cherdded yn ardal Bae Caerdydd, a fydd yn cefnogi mynediad uniongyrchol i Ŵyl Cynghrair y Pencampwyr UEFA.
Hefyd, bydd 10 y cant o'r farchnad coetsys sydd ar gael yn y DU yn cael ei defnyddio ar gyfer gêm derfynol Cynghrair y Pencampwyr. Mae hwn yn nifer anhygoel o goetsys. Rydym yn amcangyfrif rhywbeth yn debyg i 1,250, ac rydym yn gweithio ar y cyd gyda gweithredwyr megis National Express i sicrhau, ar draws Cymru, ac ar draws y DU, y bydd ymwelwyr â Chaerdydd yn ystod profiad Cynghrair y Pencampwyr, yn cael profiad o'r ansawdd uchaf, ac y byddant yn gallu mynd i mewn ac allan o Gaerdydd mor rhwydd â phosibl, ac yn yr amser byrraf posibl. Ond byddwn unwaith eto yn annog Aelodau i gyfleu i'w hetholwyr fod hwn yn ddigwyddiad digynsail. Dylem fod yn falch iawn o'r digwyddiad hwn, ond dylem hefyd baratoi'n dda ar ei gyfer.