Wel, rwy’n cytuno ei bod yn siomedig iawn fod tramgwyddo o’r fath wedi digwydd a bod yna ail ddyfarniad llys wedi bod yn awr ar yr un mater yn union. Mae’n bosibl iawn fod Cyfoeth Naturiol Cymru yn gywir i ddweud bod datrys y broblem yn anodd, ond o gofio nad ydym yn sôn yn unig am achosion o dorri’r gyfraith, ond yn hytrach am newidiadau difrifol i ecoleg yr ardal, nid wyf yn credu ei bod yn briodol rhoi’r bai i gyd ar Cyfoeth Naturiol Cymru a Dŵr Cymru yn y mater hwn.

Nawr, mae Dŵr Cymru, wrth gwrs, yn mynnu nad y tramgwydd yw achos y marwolaethau cocos a nodwyd yma eisoes. Mae’n ddigon posibl mai dyna’r gwir, ond mae pum mlynedd wedi bod ers yr adroddiad parasitoleg rydych wedi cyfeirio’n anuniongyrchol ato, arweinydd y tŷ, ac nid oedd yr adroddiad hwnnw’n sôn yn uniongyrchol o reidrwydd am ansawdd dŵr, ond roedd yn dweud nad paraseitiaid oedd yr unig reswm dros unrhyw farwolaethau. Felly, rydym yn sôn am bum mlynedd yn ôl ac ers hynny, mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi cynnal yr hyn y mae wedi’i alw’n ‘drosolwg’ o’r wyddoniaeth. Mae yna lu o fentrau ymchwil naill ai ar y cam ymgeisio neu’r cam cais terfynol. Felly, yn fyr, mae’n fy nharo, ers 2012, nad yw’n ymddangos bod llawer iawn o ymyrraeth wedi bod i geisio cynnal yr hyn sydd, o ran ei botensial, yn dal i fod yn ddiwydiant lleol proffidiol ac yn amlwg, yn un o arwyddocâd diwylliannol lleol hefyd. A fyddai’n deg i mi ddweud, efallai, fod y ffocws ar seilwaith rydych wedi cyfeirio ato yn rhai o’ch atebion heddiw wedi bod ar draul ymchwil wyddonol a allai fod wedi datrys y broblem mewn perthynas â’r cocos? Diolch.