A gaf i ddiolch i Darren Millar am ei gefnogaeth mewn egwyddor i'r academi a’r pwyslais cryf ar arweinyddiaeth? Bydd yr Aelodau yn ymwybodol bod diffyg cefnogaeth i arweinyddiaeth yn un o elfennau allweddol adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ar gyflwr addysg yng Nghymru yn 2014, ac mae'n faes lle nad oes llawer o gynnydd wedi'i wneud. Felly, fel chi, Darren, rwy'n awyddus iawn bod cynnydd yn cael ei wneud cyn gynted ag y bo modd ac, fel bob amser, rydym yn ceisio cael y cydbwysedd cywir rhwng cyflymder a sicrhau bod yr hyn yr ydym yn ei wneud o werth ac y bydd yn llwyddo .

Felly, yn sicr nid ydym yn eistedd yn ôl ac yn aros am y gwanwyn y flwyddyn nesaf pan fyddem yn disgwyl i'r cwmni fod yn weithredol. Dyna pam yr wyf yn tynnu sylw at y newidiadau yr ydym eisoes yn eu gwneud, er enghraifft, i’r CPCP, yr oedd angen ei gryfhau, yn fy marn i, a sut rydym wedi gallu perswadio'r consortia i weithio'n well gyda'i gilydd i symleiddio eu cynnig. Un o'r heriau yn y gorffennol oedd bod y cynnig ar gael ar gyfer dysgu proffesiynol ar bob lefel wedi bod yn ddibynnol iawn ar ba gonsortia yr oeddech yn digwydd bod yn gweithio ynddynt. O fis Medi eleni, bydd gennym gynnig mwy unedig sy'n darparu ecwiti i athrawon ar draws ein gwlad, a bydd y safon yn debyg ni waeth ble’r ydych chi. Felly, nid ydym yn eistedd yn ôl yn aros am y gwanwyn; rydym yn bwrw ymlaen a bydd gennym gynigion newydd o fis Medi eleni.

Mae Darren yn codi'r mater o fynediad cynnar, a oedd yn destun llawer o ddadlau yn y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus ddoe. Byddwch yn ymwybodol fy mod innau wedi codi pryderon y tu mewn a'r tu allan i'r Siambr ynghylch yr arfer o fynediad cynnar. Gadewch imi fod yn glir—rwy'n croesawu'r cyfle i fod yn glir unwaith eto: dylai pob penderfyniad ynghylch mynediad cynnar i arholiad ffurfiol gael ei wneud ar sail yr hyn sy'n iawn i’r myfyriwr unigol hwnnw, ac rwy’n pryderu nad yw hynny’n cael ei wneud mewn rhai o'n hysgolion ni. Mae tystiolaeth i awgrymu, yn anecdotaidd, fod rhai myfyrwyr yn cael mynediad yn gynnar, yn bancio eu graddau C, sy'n gweithio tuag at fesurau atebolrwydd yr ysgol. Ond mewn gwirionedd, o ystyried bod cyfle i sefyll yr arholiad hwnnw unwaith eto, neu yn wir gyfle i sefyll yr arholiad hwnnw flwyddyn yn ddiweddarach, gallai’r plentyn hwnnw fod wedi mynd ymlaen i gael B neu A neu A*.

Rydym yn gwneud dau beth ynghylch hyn, Darren. Yn gyntaf, mae rhywfaint o waith ymchwil ansoddol yn cael ei wneud o ran y patrymau mynediad cynnar, sy'n cael ei wneud gan Gymwysterau Cymru; mae consortia wedi ysgrifennu at bob ysgol i fynegi fy mhryder i ac i gadarnhau fy agwedd i at fynediad cynnar; ac rwyf wedi ymrwymo i adolygu atebolrwydd menter uchel, sydd yn aml yn sbardun ar gyfer penderfyniadau sy'n cael eu gwneud ynghylch mynediad cynnar. Mae'n rhaid i ni gael dull callach o edrych ar a yw ysgol yn llwyddiannus ai peidio, ac nid dull sydd â chanlyniadau anfwriadol, yr ydym o bosib yn ei weld yma, o ran y defnydd o fynediad cynnar.

Darren, mae'n bwynt da am AB ac AU. Mae rhaglenni arweinyddiaeth eisoes ar waith ar gyfer y ddau sector hyn. Rydym wedi bod yn esgeulus yn y sector ysgolion drwy beidio â chael y ddarpariaeth hon yn gynharach, ac mae AB ac AU wedi bod yn rhan o'r trafodaethau.  Rydym yn bwriadu gweithio gyda nhw i weld pa wersi y gellir eu dysgu. Fy ngweledigaeth i yn y pen draw i’r academi yw y bydd yn darparu cyfleoedd arweinyddiaeth ar gyfer pawb sydd yn cymryd rhan mewn addysg yng Nghymru—o’r sector meithrin, o’n sector ysgolion, y sector AB, sector AU, consortia rhanbarthol, awdurdodau addysg lleol a, mentraf ddweud, hyd yn oed adran addysg Llywodraeth Cymru hefyd. Os yw ein system addysg i fod yn llwyddiant, mae angen arweinwyr ar bob lefel, a does neb yn cael eu heithrio rhag gallu cymryd rhan mewn dysgu proffesiynol a fydd yn eu gwneud yn well yn y swydd honno, ac mae hynny'n wir am fy adran i hefyd.

Mae ffederasiwn yn cynnig cyfle i fynd i'r afael â rhai o'r heriau arweinyddiaeth a recriwtio a chadw staff, ac mae hynny’n cael ei ddefnyddio fwyfwy ar draws y sector. Mae'n fater penodol a allai fod mewn ysgolion gwledig, lle gall y gallu i recriwtio penaethiaid i ysgolion bach, gwledig ynysig o bosibl fod yn broblematig, ac felly yn creu amheuaeth dros hyfywedd ysgolion yn y dyfodol. Felly, byddwch yn ymwybodol o gyflwyno'r gronfa ysgolion gwledig, sydd â chanllawiau penodol ynghlwm wrthi i edrych ar ffederasiwn ategol, caled a meddal.

O ran cyfansoddiad y bwrdd, rwy’n disgwyl iddo fod yn fach, ac rwy’n disgwyl iddo gael ei arwain gan brif weithredwr a chadeirydd dan nawdd penodiadau cyhoeddus. Ond i roi sicrwydd i chi, mae Cyngor y Gweithlu Addysg ac Estyn wedi bod yn rhan o'r bwrdd cysgodol.  Mae Cyngor y Gweithlu Addysg yn aelod ffurfiol o'r bwrdd cysgodol ac mae Estyn yn sylwedydd yn y bwrdd cysgodol. Felly, rydym yn ystyried barn y bobl hynny wrth i ni ddatblygu'r rhaglen. Sut beth fydd llwyddiant? Wel, nid ydym wedi cyrraedd y cam hwnnw o gael targedau neu fesurau llwyddiant eto mewn gwirionedd, ond llwyddiant fydd canlyniadau gwell ar gyfer ein dysgwyr a Chymru yn fan i ddilyn gyrfa addysgol, boed hynny fel athro ysgol neu arweinydd ysgol. A byddwch eisiau dod yma gan y byddwch yn cael eich datblygu i wneud eich swydd, byddwch yn cael eich cefnogi yn eich swydd a byddwch yn gweithio mewn system addysg lwyddiannus.