Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 17 Mai 2017.
Os yw’r arfer hwn yn amlwg—ac rwy’n credu ein bod wedi clywed tystiolaeth o hynny hyd yn oed yng Nghymru, ac mae’n sicr yn amlwg mewn rhannau eraill o’r Deyrnas Unedig—ac yn un sy’n tyfu, mae’n ddrwg gennyf ddweud, mae’n amlwg yn arfer sy’n foesol wrthun. Nid wyf yn credu y gallai unrhyw un edrych ar ffeithiau’r mater hwn a theimlo fel arall. Fel y dywedodd Dawn, gall y gyfraith fod yn amwys yn y maes ac felly dylid ei gwneud yn fwy eglur, ond nid oes amheuaeth fod arferion o’r fath yn ecsbloetiol tu hwnt. Mae’n rhaid ei fod yn rhoi rhai pobl mewn sefyllfa ofnadwy, lle maent yn agored i niwed o’r cychwyn yn sgil mympwy neu newid yn y sefyllfa honno, lle mae posibilrwydd o gam-drin a thrais, ac nid yw’n unrhyw fath o sefyllfa i neb fynd iddi mewn gwirionedd, ac wrth gwrs, ni fyddent yn mynd iddi o wirfodd; credaf fod hynny’n amlwg iawn.
Rwy’n credu bod Dawn yn iawn i siarad am y materion ehangach, yn enwedig problem yr argyfwng tai. Mae gennym brinder enfawr o dai fforddiadwy, ac roedd yn ddiddorol clywed am y dull a ddefnyddiwyd ym Mharis—eu bod yn ei weld fel gwreiddyn y broblem, a dyna’r hyn y maent wedi ceisio mynd i’r afael ag ef. Rwyf wedi galw yn y Siambr hon ers amser hir am fwy o uchelgais o ran adeiladu tai, ac rwy’n meddwl bod hynny’n bwysig tu hwnt. Rwy’n credu bod ein cenhedlaeth wedi colli golwg ar hyn—nid wyf yn gwneud pwynt pleidiol yma; rwy’n credu ei fod yn wir am bob plaid—ynglŷn ag angen mor hanfodol yw tai. Ar ôl yr ail ryfel byd, sylweddolodd pobl hyn, yn amlwg, yn yr amgylchiadau dychrynllyd hynny. Rwy’n credu y gallaf ddechrau deall sut y gallai rhai pobl fod mewn sefyllfaoedd mor enbyd fel y byddent yn meddwl am rywbeth mor ofnadwy â hyn fel dewis arall. Efallai y gallwn ddeall eu sefyllfa, ond nid wyf yn credu ein bod yn gwneud llawer i’r bobl hynny os nad ydym yn mynd i’r afael â gwreiddyn y broblem.
Roeddwn yn meddwl bod Dawn wedi edrych yn briodol iawn hefyd ar y ffordd y mae’r cyfryngau modern a llwyfannau hysbysebu wedi gwneud y math hwn o weithgaredd yn fwy dichonadwy, mae’n debyg. Ac unwaith eto, rwy’n credu bod angen i ni fod yn ymwybodol iawn o’r ffaith fod yna gyfran fechan, o blith yr holl bobl ar lawr gwlad sy’n landlordiaid da, a allai gael eu temtio i arfer y math hwn o ymddygiad ffiaidd. Nawr, yn anffodus, mae’r modd i gyflawni’r dibenion ysgeler hyn ar gael yn rhwyddach. Pe bai’n llawer anos gwneud hyn, efallai na fyddent yn cael eu temtio yn y lle cyntaf, ond ar hyn o bryd rwy’n meddwl bod rhaid i ni wynebu’r ffaith fod cyfryngau a hysbysebu modern yn agor y drws i gamfanteisio o’r fath.
A gaf fi orffen drwy ganmol Swyddfa’r Llywydd ar y fenter hon? Oherwydd mae’n beth newydd ein bod yn caniatáu i Aelodau nad ydynt yn anffodus wedi ennill y bleidlais—rwyf bob amser wedi meddwl ei bod yn rhyfedd eich bod yn ennill pleidlais, ond dyna ni, dyna, mae’n debyg, yw’r hyn y mae’n rhaid i ni ei alw. Wrth gwrs, mae’n serendipaidd os ydych yn ennill ac yn gallu datblygu eich syniad. Rwy’n credu bod dadleuon fel hyn yn caniatáu i Aelodau sydd wedi cael syniadau pwysig i sôn amdanynt. Wyddoch chi, mae’r Llywodraeth yn gwrando ac mae pleidiau eraill yn gwrando o ran ffurfio eu maniffesto nesaf. Rwy’n gobeithio y byddwn ar ryw adeg yn gweld newid yn y gyfraith yn dechrau o ddadl fel hon. Diolch yn fawr iawn.