Diolch am y cyfle i siarad yn y ddadl bwysig hon heddiw. Fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar atal cam-drin plant yn rhywiol, rydym wedi gweithio’n agos gyda’r NSPCC, Stop It Now! Cymru ac Ymddiriedolaeth y Goroeswyr. Mae’r sefydliadau hyn yn ymroddedig i roi terfyn ar gam-drin ar-lein a chamfanteisio ar blant drwy ddull ataliol ac ymyrraeth gynnar. Rhaid gweld cam-drin plant yn rhywiol am yr hyn ydyw, a rhaid inni beidio â chilio rhag ei realiti. Rhaid codi llais ynglŷn â hyn. Mae cam-drin rhywiol yn ffynnu ar gyfrinachedd, ac er ein bod wedi treulio blynyddoedd yn addysgu plant am berygl dieithriaid, a sut i fod yn ddiogel pan fyddant allan yn yr awyr agored, mae anhysbysrwydd y rhyngrwyd yn galw am fesurau gwahanol i ddiogelu plant. Gan ein bod i gyd yn gyfrifol am gadw llygad ar y peryglon yn ein cymunedau, rhaid i gadw plant yn ddiogel ar-lein fod yn ymdrech gyfunol. 

Mae plant ymhlith y grwpiau sy’n gwneud fwyaf o ddefnydd o gynnwys ar-lein. Yn ôl ystadegau diweddaraf Arolwg Cenedlaethol Cymru, mae 95 y cant o blant Cymru rhwng 7 a 15 oed yn defnyddio’r rhyngrwyd yn y cartref. Mae Ofcom yn amcangyfrif bod plant a phobl ifanc yn treulio cyfartaledd o 15 awr yr wythnos ar-lein, sy’n fwy na’r amser y maent yn ei dreulio’n gwylio teledu. Mae safleoedd cyfryngau cymdeithasol, gemau ac apiau ar-lein y mae plant yn eu defnyddio’n newid yn gyson, a gall fod yn anodd i rieni ac athrawon gadw rheolaeth ar hynny. Yn fwy penodol, yn aml ni fydd rhieni a gofalwyr yn gwybod am y gwahanol reolau a risgiau a ddaw gyda phob safle. Mae ymgyrch Net Aware yr NSPCC yn mynd i’r afael â hyn yn uniongyrchol, drwy roi adnoddau i rieni i gael gwybodaeth am y safleoedd y mae eu plant yn eu defnyddio, gan roi arweiniad iddynt ynglŷn â’r safleoedd hyn a’r risgiau cysylltiedig. Mae hon yn enghraifft wych o’r elusen yn gweithio mewn partneriaeth â busnesau i ddiogelu ac amddiffyn plant.

O nifer y plant sy’n cysylltu â Childline, mae’n destun pryder mai edrych ar ddelweddau rhywiol penodol a welodd y cynnydd mwyaf o un flwyddyn i’r llall, cynnydd o 60 y cant rhwng 2014-15. Nododd pobl ifanc fod pobl sy’n meithrin perthynas amhriodol ar-lein wedi defnyddio nifer o wahanol fforymau i gysylltu â hwy. Fodd bynnag, mae tactegau ystrywgar a ddefnyddir gan droseddwyr yn golygu nad yw llawer o blant sy’n ddioddefwyr yn ymwybodol eu bod yn cael eu hudo neu eu hecsbloetio, ac yn aml nid yw oedolion yn gallu adnabod yr arwyddion. Gwn fod Llywodraeth Cymru yn gweithio’n agos ar hyn o bryd gyda bwrdd Cyngor y DU ar Ddiogelwch Plant ar y Rhyngrwyd ar sut i ymdrin â materion diogelwch ar-lein anodd, megis anfon negeseuon testun rhywiol. Ond mae angen gwneud rhagor o waith gyda darparwyr rhyngrwyd, a hoffwn weld Llywodraeth y DU yn arwain yn fwy cadarn ar hyn.

Mae heddluoedd ledled Cymru’n gweithio gydag ysgolion i addysgu disgyblion ar faterion megis meithrin perthynas amhriodol, camfanteisio rhywiol, rhannu delweddau a chadw’n ddiogel ar-lein. Rhoddodd Heddlu Gwent, er enghraifft, 1,874 o wersi i bron 50,000 o ddisgyblion yn 2014-15. Mae Llywodraeth Cymru’n cefnogi Operation NetSafe, ymgyrch ar gyfer Cymru gyfan a arweinir gan Heddlu De Cymru mewn partneriaeth â Sefydliad Lucy Faithfull, sy’n ceisio atal edrych ar a rhannu delweddau anweddus o blant ar-lein. Mae’r gwaith hwn yn bwysig, a rhaid rhannu arferion da bob amser.

Mae perthnasoedd iach yn hanfodol i helpu plant i ddeall terfynau, a sut i ymddwyn ar-lein, ac rwy’n falch fod y panel arbenigol yn darparu cyngor a chefnogaeth ar faterion sy’n ymwneud â hyn yn y cwricwlwm. Yn ogystal, mae’r newyddion heddiw gan yr Ysgrifennydd addysg i’w groesawu’n fawr. Bydd cynllun gweithredu diogelwch ar-lein cenedlaethol newydd ar gyfer plant a phobl ifanc yn adeiladu ar y rhaglen helaeth sydd eisoes ar y gweill mewn ysgolion i gynorthwyo pobl ifanc i gadw’n ddiogel ar-lein. Yn olaf, mae’r grŵp trawsbleidiol yn cynnal digwyddiad diogelwch ar-lein yn y Pierhead ym mis Hydref, ac rwy’n gobeithio y bydd llawer o’r Aelodau’n bresennol i ddangos cefnogaeth a phenderfyniad i wneud popeth a allwn i fynd i’r afael â chamfanteisio’n rhywiol ar blant ar-lein.