Diolch am y cyfle i siarad ar y cynnig y prynhawn yma, cynnig y credaf ei fod yn haeddu cefnogaeth drawsbleidiol. Mae’r ddadl hon yn ymwneud â sut y gallwn amddiffyn plant rhag peryglon y rhyngrwyd. Rydym i gyd yn ymwybodol o sut y mae’r rhyngrwyd wedi dod â manteision enfawr i’n cymdeithas. Boed ym meysydd busnes, masnach, addysg, neu’n syml yn y ffordd y down o hyd i wybodaeth, mae’r rhyngrwyd wedi trawsnewid y ffordd rydym yn byw ein bywydau. Mae rhai o’r farn na ellir neu na ddylid gwneud dim i reoleiddio’r rhyngrwyd. Ond y ffaith amdani yw bod yna ochr dywyll i’r rhyngrwyd hefyd.

Mae angen diogelu ein plant rhag effaith niweidiol pornograffi ar-lein, sydd wedi cael ei grybwyll gan lawer o’n cyd-Aelodau yn awr, a delweddau anghyfreithlon. Dylai ein hysgolion, Gweinidog, gael rhyw fath o bolisi e-ddiogelwch cynhwysfawr ar gyfer ein plant a hefyd ar gyfer y plant sy’n defnyddio’r rhyngrwyd heb oruchwyliaeth rhieni yn y cartref. Yn gynharach, crybwyllodd fy nghyd-Aelod fod ein plant yn defnyddio’r rhyngrwyd am fwy na 15 awr neu fwy na 44 awr yr wythnos, sy’n gwbl annerbyniol. Dylid eu haddysgu a’u rheoleiddio’n briodol. Mae’r rhyngrwyd yn farchnad ac fel pob marchnad arall, mae’n rhaid ei rheoleiddio. 

Mae cynnydd wedi’i wneud eisoes ar wella diogelwch y rhyngrwyd. Yn 2013, cyhoeddodd y Llywodraeth dan arweiniad y Ceidwadwyr gytundeb gyda’r pedwar darparwr gwasanaethau rhyngrwyd mawr i gynnig hidlwyr rhyngrwyd i rieni. Galluogai hidlydd i rieni ddewis yr hyn y gall a’r hyn na all eu plant ei weld ar-lein. Flwyddyn yn ddiweddarach, nododd pwyllgor dethol Tŷ’r Cyffredin ar ddiwylliant a’r cyfryngau a edrychai ar ddiogelwch ar-lein, rai o’r heriau allweddol yr oedd angen i Lywodraeth y DU fynd i’r afael â hwy. Argymhellodd y dylid gosod proses ddilysu oedran gadarn ar waith ar gyfer safleoedd cyfreithlon i oedolion. Yn ogystal, argymhellodd y pwyllgor y dylid cyflwyno mesurau a allai ei gwneud yn haws i hidlwyr weithredu ac i beiriannau chwilio beidio â dychwelyd y deunydd pan fyddent yn gweithredu mewn modd chwilio diogel. Croesawodd Llywodraeth y DU yr argymhellion a gwnaeth ddiogelwch y rhyngrwyd yn rhan orfodol o’r cwricwlwm newydd. Gall ysgolion yn Lloegr addysgu e-ddiogelwch mewn addysg bersonol, cymdeithasol, iechyd ac economaidd ac mae’n ofynnol yn gyfreithlon iddynt gael mesurau ar waith i atal bwlio a seiberfwlio.

Ceir meysydd penodol eraill, Dirprwy Lywydd, lle mae’r rhyngrwyd mewn gwirionedd yn rhoi cymaint o fantais. Ond i’n plant ifanc iawn, ceir agweddau hunanladdol, casineb hiliol, anorecsia, gamblo a phethau eraill sydd wedi cael eu crybwyll eisoes. Ar draws Lloegr, mae gofyn bellach i ysgolion hidlo cynnwys ar-lein amhriodol ac addysgu disgyblion ynglŷn â chadw’n ddiogel. Mae gofyn iddynt hefyd sefydlu a chryfhau mesurau i amddiffyn plant rhag niwed ar-lein, gan gynnwys seiberfwlio, pornograffi a’r risg o radicaleiddio, sydd fwy neu lai yn glefyd byd-eang y mae’n rhaid i ni fynd i’r afael ag ef. Bydd gweithwyr proffesiynol fel nyrsys, meddygon ac athrawon sy’n gweithio gyda phlant a phobl ifanc yn cael hyfforddiant ar-lein newydd er mwyn eu harfogi â’r offer sydd eu hangen arnynt i drin risgiau ar-lein a chefnogi pobl ifanc yn y byd digidol cyfoes. Ond mae mwy i’w wneud, Dirprwy Lywydd.

Mae’r Prif Weinidog wedi addo y bydd ei Llywodraeth yn cyflwyno hawliau a diogelwch digidol newydd os caiff ei hailethol y mis nesaf. Rhoddwyd mesurau ar waith i ddiogelu myfyrwyr mewn ysgolion yng Nghymru ac i godi safonau e-ddiogelwch. Fodd bynnag, mae angen i Gymru ymgorffori pob mesur yn y system addysg. Galwodd NSPCC Cymru ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno mesurau newydd i helpu i ddiogelu plant ar-lein. Roeddent yn galw ar Lywodraeth Cymru i gynhyrchu cynllun gweithredu diogelwch ar-lein cynhwysfawr. Byddai grŵp ymgynghorol digidol yn ei gefnogi i sicrhau bod Cymru ar y blaen o ran cadw plant yn ddiogel ar-lein. Rwy’n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn cymryd camau i weithredu ar argymhelliad NSPCC Cymru.

Dirprwy Lywydd, mae diogelu ein plant rhag perygl y rhyngrwyd yn achos a ddylai uno’r Siambr hon yn hytrach na’i rhannu. Gall pawb ohonom gytuno y dylai Llywodraeth Cymru roi blaenoriaeth i ddiogelwch ar-lein i gadw ein plant yn ddiogel. Rwy’n cefnogi’r cynnig; rwy’n gobeithio y bydd pawb yn gwneud yr un peth. Diolch.