Part of the debate – Senedd Cymru am 1:40 pm ar 23 Mai 2017.
Rwyf hefyd yn codi fel aelod o ddosbarth 1999, a hefyd fel cadeirydd grŵp Plaid Cymru yma yn y Cynulliad. Bu i mi gyfarfod Rhodri Morgan am y tro cyntaf yn 1996. Roeddwn ein dau ar banel i drafod y gwasanaeth iechyd, nôl yn 1996. Rwy’n ei gofio yn synnu bod meddyg ifanc eisiau mentro i mewn i fyd gwleidyddiaeth. Roeddwn yn synnu braidd fy hunan, a dweud y gwir, ac efallai fy mod i’n dal i synnu. Ond dyna fy nghof cynharaf i o Rhodri Morgan, a chwmni diddan ar y diwrnod hwnnw.
Wrth gwrs, ym 1999, cafodd y 60 o Aelodau gwreiddiol yma eu hethol. Mae’n rhyfedd i feddwl am yr holl sesiynau ‘Plenary’ sydd wedi bod yma dros y blynyddoedd, rhai mewn amseroedd gweddol hawdd, a rhai eraill mewn amseroedd eithaf dyrys. Fel heddiw, a dweud y gwir. Roedd y diwrnod yma yn ddigon du yn barod. Mae wedi mynd yn dduach fyth efo’r newyddion dros nos o Fanceinion. Mae yna her sylweddol i ni fel cenedl yn wyneb popeth sydd yn digwydd yn ein byd ni heddiw. Ac rydym ni’n falch iawn o gael y Senedd yma fel sylfaen i’r ffordd rydym yn gallu ymateb.
Felly, rwy’n falch iawn i allu talu teyrnged i waith Rhodri Morgan dros y blynyddoedd. Ie, rydym wedi clywed yn y blynyddoedd cynnar ei bod hi’n ddigon simsan yma ar brydiau, ond yn raddol mae’r pwerau wedi tyfu ac fe enillwyd refferendwm yn 2011. Mae’r Senedd yma er ei ffordd i fod yn Senedd go iawn ac mae’n deg dweud bod ein diolch ni’n fawr i gyfraniad arbennig Rhodri Morgan i sicrhau ac felly cryfhau’r Senedd yma dros y blynyddoedd. Mae ei angen yn fwy nag erioed i amddiffyn Cymru heddiw.
Rydym yn gweld Julie yma. Rwy’n falch i’ch cyfarch, Julie, fel ffrind, fel cyd-Aelod o’r Cynulliad yma, ac fe gydymdeimlwn yn ddwys gyda chi a’ch teulu i gyd. Rwy’n ymwybodol wrth gwrs fod y teulu hefyd yn yr oriel gyhoeddus. Mae’n deg hefyd cyfarch fy hen ffrind a brawd Rhodri Morgan, yr Athro Prys Morgan. Rydym yn ffrindiau efo’n gilydd yn Abertawe ers dros 30 mlynedd. Mae’n ffrind agos ac athrylith yn hanes ein gwlad. Mae cyfraniad y teulu Morgan, y Morganiaid, fel rydym wedi clywed eisoes, wedi bod yn eithriadol. Rydych i gyd yn ein gweddïau. Diolch yn fawr.