Part of the debate – Senedd Cymru am 3:35 pm ar 23 Mai 2017.
Diolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad heddiw. Cyfeiriasoch yn eich datganiad at y newidiadau technolegol cyflym yn y ffyrdd y gall teithwyr archebu tacsis y dyddiau hyn. Nid oeddech yn sôn yn benodol am Uber yn eich datganiad, ond wrth gwrs roeddech wedyn yn siarad am Uber mewn ymateb i un o'r cyfranwyr. Mae'n fater anodd braidd. Mae llawer o yrwyr yn poeni am effaith Uber ar y ffordd y maent yn gwneud eu busnes ac ar eu bywoliaeth yn gyffredinol. Ar y llaw arall, rwyf wedi cael pobl yn dweud wrthyf fel teithwyr eu bod yn croesawu’r datblygiad. Felly, mae'n rhaid i chi, i ryw raddau, gydbwyso'r safbwyntiau amrywiol hyn. Doeddwn i ddim yn hollol siŵr sut yn y pen draw y byddech yn gweld Uber a sut mae'n rhan o’r fframwaith trwyddedu a welwch chi yng Nghymru. Tybed a allech chi egluro hynny, a hefyd y pwynt a wnaeth Dai Lloyd am y cyfyngiadau posibl ar gymhwysedd cyfreithiol sy'n ymwneud â chyfraith cyflogaeth, sydd gan eich Llywodraeth dan Ddeddf Cymru.
Mater arall yr edrychoch chi arno yn eich datganiad oedd trafnidiaeth integredig effeithiol; sy'n amlwg yn un o amcanion y Llywodraeth. Weithiau, mae gennym orsafoedd rheilffordd heb unrhyw safle tacsis yn eu gwasanaethu, felly ceir darpariaeth eithaf anghyson o safleoedd tacsis mewn gorsafoedd rheilffordd yng Nghymru, fel mewn mannau eraill. Er enghraifft, Pontypridd—yn y blynyddoedd diwethaf nid oes ganddynt, bellach, unrhyw ddarpariaeth ar gyfer tacsis y tu allan i'r orsaf drenau. Mae'r safle tacsis yn y dref erbyn hyn, sydd gryn bellter i ffwrdd ar gyfer pobl sy’n cael trafferth i symud, felly nid yw'n arbennig o ddefnyddiol. Mae fy swyddfa i wedi bod mewn cysylltiad ag Arriva am y mater hwn, a’u hymateb nhw yw nad ydynt eisiau darparu tacsis y tu blaen i’r orsaf—sydd ar dir y maen nhw’n berchen arno—oherwydd ei fod wedi bod yn broblem o ran diogelwch yn y gorffennol, gyda phobl yn cyrraedd yn hwyr yn y nos, yn ôl pob tebyg oddi ar y trên olaf o Gaerdydd, ac yn cerdded yn sigledig ar draws y ffordd. Felly, ydy, mae hynny'n achosi problem diogelwch, yn amlwg, ond a oes gan y Llywodraeth unrhyw fwriad i safoni mewn unrhyw ffordd y ddarpariaeth o dacsis mewn gorsafoedd rheilffordd? Mae'n ymddangos i mi yn achos Pontypridd y gallai fod achos dros gael rhywfaint o ddarpariaeth yno, er gwaethaf yr agwedd ddiogelwch.
Soniodd Dai Lloyd yn gryno am y broblem teithiau byr sydd wedi bod yn broblem yng Nghaerdydd a amlygwyd yn y wasg leol. Fe gawsom broblemau gyda menywod ifanc yn hwyr ar nos Sadwrn. Roedd un neu ddau o achosion o ymosodiad rhywiol ac yna cawsom fater y broblem o fenywod yn cerdded adref ar eu pennau eu hunain, weithiau mewn cyflwr llai na sobr, ac nad oeddent yn gallu cael tacsis mewn rhai achosion oherwydd eu bod yn byw dim ond ychydig bellter i ffwrdd o ganol y ddinas. Mae hyn yn cael ei gwmpasu, wrth gwrs, gan y rheoliadau trwyddedu, ond y broblem yw sut i orfodi’r rheoliadau hyn a sut i sicrhau bod gyrwyr yn fodlon derbyn y teithiau byr hyn.
Problem arall sydd wedi codi—wel, ni allaf ddweud ei bod yn broblem—problem a amheuir yng Nghaerdydd dros y blynyddoedd diwethaf fu’r agwedd o ba un ai’r deiliad bathodyn mewn gwirionedd yw’r person sydd wedi'i drwyddedu i yrru'r cerbyd. Felly, dyna un arall sy'n dod o dan ofynion trwyddedu presennol, ond, unwaith eto, sut ydym ni'n gwneud yn siŵr bod yr awdurdod trwyddedu yn gorfodi'r rheoliadau hyn mewn gwirionedd?
Roeddwn yn falch bod Russell George wedi crybwyll ymchwiliad diweddar y Pwyllgor Deisebau i broblemau pobl anabl o ran cael mynediad i dacsis, ac rydych chi eich hun wedi crybwyll y ffaith eich bod yn mynd i fod yn edrych ar gryfhau'r gweithdrefnau hyfforddi, fel y bydd rhyw fath o hyfforddiant safonol ar gyfer y gyrwyr wrth ymdrin â phobl anabl. Oherwydd roedd hynny’n rhywbeth a ddaeth i'r amlwg o'r ymchwiliad yn gryf iawn, bod pobl anabl yn teimlo, yn aml gyda gyrwyr tacsi, eu bod yn ymdrin â phobl nad ydynt wedi cael eu hyfforddi'n ddigonol i ymdrin â nhw. Yr agwedd arall a ddaeth i’r amlwg yn ymwneud â thacsis oedd diffyg ffitiadau—diffyg tacsis a oedd yn cynnwys y cyfleusterau iawn i ymdrin â phobl anabl. Felly, mae hynny'n rhywbeth arall, efallai, y gallech chi ein goleuo arno nawr. Diolch.