Ymladdais etholiad y llynedd ac roedd fy ngwrthwynebydd Plaid Cymru’n ymgyrchu gydag un neges syml, sef: mae Llafur yn awyddus i adeiladu tai ar eich meysydd glas. Mae’r ffaith fy mod wedi ennill yr etholiad yn dangos fod pobl wedi gweld drwy’r strategaeth braidd yn anonest hon. [Torri ar draws.] Yn wir, hoffwn ddweud wrth Nick Ramsay fy mod wedi clywed bod y Ceidwadwyr, yn lleol, yn tueddu i ddefnyddio tactegau o’r fath ar adegau hefyd er gwaethaf eu cynnig heddiw.

Fodd bynnag, mae yna gyfres glir o broblemau gyda pholisi cynllunio yn ardal bwrdeistref Caerffili. Fel cynghorydd, pleidleisiais yn erbyn cynllun datblygu lleol arfaethedig Caerffili, a luniwyd i gynnig ardal benodol o dir ar gyfer tai ar safleoedd tir glas cyfyngedig yn y rhan ddeheuol o fy etholaeth er mwyn ateb y galw am dai i ddiogelu mannau gwyrdd eraill. Mae’r dull cyfaddawd o gynllunio datblygiadau lleol yn ddull nad yw pawb yn cytuno ag ef ac nad oes neb yn credu ynddo, ac mae’n dangos diffygion system y cynllun datblygu lleol a pham na fydd, yn y pen draw, yn darparu’r tai sydd eu hangen arnom yn yr ardaloedd rydym eu hangen.

Yn fy marn i, dylai cynlluniau datblygu lleol weithredu fel offeryn ymyrraeth yn y farchnad. Nid yw’r pwyslais cyfredol yn y cynlluniau datblygu ar ddyrannu tir mewn ardaloedd sy’n hyfyw yn unig—ardaloedd proffidiol mewn geiriau eraill—yn caniatáu i gynlluniau datblygu lleol weithredu fel yr offeryn ymyrraeth hwnnw yn y polisi ac ni fydd yn ysgogi’r economi mewn ardaloedd lle mae’r farchnad yn wannach. Yn wir, gellid dadlau bod y strategaeth gyfredol a arweinir gan y farchnad yn cyflymu dirywiad ardaloedd mwy difreintiedig yn y Cymoedd gogleddol i bob pwrpas, drwy fynd ati i ddargyfeirio unrhyw dwf i ardaloedd lle mae’r farchnad yn gryfach megis basn Caerffili, lle y ceir tagfeydd traffig o ganlyniad i broblemau trafnidiaeth gyda phobl yn ceisio mynd i mewn i Gaerdydd. Ymhellach, mae’n tanseilio system y cynllun datblygu lleol gan nad yw cynlluniau ond yn gallu dyrannu tir mewn ardaloedd lle mae’r farchnad yn hyfyw, ac felly ni allant weithredu fel ymyrraeth polisi clir yn yr ardaloedd hynny lle y mae’r farchnad yn methu. Os yw cynllun datblygu lleol yn ymyrryd yn y farchnad fel y bwriadwyd, pam treulio amser a mynd i’r gost o baratoi un o gwbl?

Lle mae’r farchnad yn pennu lleoliad datblygiadau tai newydd, ni fydd at ei gilydd yn buddsoddi mewn ardaloedd lle mae’r farchnad dai yn wan fel y Cymoedd gogleddol. Mae’r ardaloedd hyn lle mae’r farchnad dai yn wannach yn tueddu i fod yn ardaloedd o amddifadedd sydd angen eu hadfywio, a/neu ardaloedd lle mae angen amrywio’r stoc dai. O safbwynt Llywodraeth Cymru, mae strategaeth a arweinir gan y farchnad yn debygol o ddarparu tai’r farchnad agored mewn ardaloedd lle mae galw mawr amdanynt, fel basn Caerffili, sydd hefyd yn hyrwyddo lefelau uwch o dai fforddiadwy yn yr ardaloedd hynny, ac efallai o safbwynt David Melding, yn cyrraedd y targed. Ond mewn rhai achosion, mae hwn yn safbwynt rhy syml sydd i’w weld yn seiliedig yn unig ar nifer y tai sydd angen eu hadeiladu ac yn canolbwyntio gormod ar ble mae galw eisoes yn bodoli. O safbwynt Cyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili, mae strategaeth a arweinir gan y farchnad yn rhoi pwysau diangen ar ardaloedd deheuol fy etholaeth. Nid yw’n gwneud dim i helpu i adfywio ardaloedd difreintiedig yn y Cymoedd gogleddol, ac nid yw’n hyrwyddo datblygu mewn ardaloedd lle mae’r farchnad yn wannach a lle mae hyfywedd a phroffidioldeb yn heriol. Felly, rydym angen polisi cynllunio sy’n ysgogi galw mewn ardaloedd heriol o ran hyfywedd, ac i wneud yn siŵr fod y seilwaith a’r swyddi yno i wneud i’r bobl hyn fod eisiau byw yn ardaloedd y Cymoedd gogleddol. Felly, nid yw’n ymwneud â’r galw presennol yn unig.

Gyda thasglu’r Cymoedd a’r strategaeth economaidd sydd ar y ffordd, mae Llywodraeth Cymru wedi cydnabod hyn, ond mae ein dull o gynllunio ar ei hôl hi o gymharu â’r datblygiadau polisi economaidd ardderchog hyn. Dylai ein polisi cynllunio gysylltu’n uniongyrchol â’r ymagwedd ranbarthol tuag at strategaeth economaidd sydd ar y ffordd gan Lywodraeth Cymru a chytundebau twf rhanbarthol. Yn y Cynulliad blaenorol, cyflwynodd y Llywodraeth gynlluniau rhanbarthol, neu’r hyn y maent yn eu galw’n gynlluniau ‘datblygu strategol’, sy’n gallu cyflawni’r union ddiben hwnnw, ond nid ydynt wedi cael eu rhoi ar waith eto. Rwy’n gweld y fargen ddinesig fel cyfle i roi cynlluniau datblygu strategol ar waith.

Bwrdeistref sirol Caerffili sydd â’r lefel uchaf ond un o gymudo yng Nghymru, gyda dros 15,000 yn teithio i ac o’r ardal mewn car bob dydd. Mae’r rhan fwyaf o’r teithiau hyn i’r de i Gaerdydd a Chasnewydd, a bydd unrhyw un sy’n teithio yma o Gaerffili yn y bore, fel rwy’n ei wneud, yn gwybod bod yn rhaid i chi adael y tŷ cyn 7 o’r gloch mewn gwirionedd os ydych yn teithio mewn car er mwyn cyrraedd yma ar amser rhesymol heb dreulio awr, o leiaf, ar y ffordd. Mae hi bron yn sicr y bydd y duedd hon yn cynyddu dros amser gan fod Caerdydd yn ceisio creu llawer o swyddi newydd. Bydd y lefel hon o swyddi, ynghyd ag agosrwydd Caerdydd i Gaerffili, yn sicr o olygu y bydd llawer mwy o fy etholwyr yn cymudo i Gaerdydd. Felly rwy’n croesawu’r camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu rhoi ar waith i ddarparu cyfleoedd cyflogaeth pellach mewn ardaloedd fel y Cymoedd gogleddol, ac rwy’n gofyn am sicrwydd y bydd polisïau cynllunio yn cyd-fynd â’r newidiadau hyn.