Rwyf fi, fel eraill, yn croesawu'r datganiad heddiw, ond hefyd y ddogfen, 'Brexit a Datganoli', yn ogystal. Byddwn yn dweud, hefyd, ein bod yn canmol unwaith eto y ffaith bod yma yn y Cynulliad—o fewn Llywodraeth Cymru—barodrwydd i sefyll a dangos arweinyddiaeth ar bethau sydd, i lawer o bobl, byddent yn dweud 'Pam y mae hyn yn bwysig?' Ac eto pe baech yn darllen y ddogfen sy'n sail i’r datganiad hwn, gallwch weld bod elfen yma o ddiogelu cyfansoddiad y Deyrnas Unedig ar gyfer y dyfodol, hefyd. Nid dim ond ymateb i'r hyn sy'n digwydd ar hyn o bryd o fewn Brexit a thrafodaethau Ewropeaidd ydyw; mae'n edrych ymlaen ychydig hefyd. Ond hoffwn roi ychydig o brawf i’r Prif Weinidog yn gyntaf i weld ai dim ond taflu clogfaen anferth i’r pwll i weld beth ddaw allan o’r crychdonnau sy'n deillio ohono yw hyn, ynteu a oes rhywfaint o hyn wir yn gyraeddadwy yn fuan hefyd. Rydym yn sylwi, yn y sylwadau i gloi yn yr adroddiad sy'n sail i hwn, bod Llywodraeth Cymru yn dweud:

Mae Llywodraeth Cymru yn sylweddoli, i lawer yn y DU, y gallai rhai o'r syniadau a amlinellir yn y ddogfen hon ymddangos yn heriol. Byddai eu mabwysiadu’n golygu gwaith ailadeiladu mawr ar gyfansoddiad y DU, ac nid ydym yn bychanu hyn.

Ond mae, o fewn y datganiad ac o fewn y ddogfen, yn gwahanu’r materion ehangach, a’r materion hirach, efallai, fel y confensiwn cyfansoddiadol a’r drafodaeth ehangach honno, oddi wrth y materion brys sy'n ein hwynebu ar hyn o bryd, megis, fel y mae llawer o bobl eraill wedi sôn amdano, y posibilrwydd o symud at gyngor o Weinidogion—nid Cydbwyllgor Gweinidogion; nid Cydbwyllgor Gweinidogion wedi’i gryfhau, ond cyngor o Weinidogion a’r holl fecanweithiau y byddai hynny’n ei olygu.

Felly, y cwestiwn cyntaf i'r Prif Weinidog yw: pa mor realistig y mae'n meddwl yw’r siawns y gallai Llywodraeth y DU fabwysiadu'r cynigion yma am gyngor Gweinidogion? Ynteu a yw'n credu bod rhyw fesur sydd ar y ffordd tuag at hynny, fel JMC cryfach a fyddai'n rhannu rhai o'r un nodweddion â chyngor Gweinidogion? Mwy o gydraddoldeb; mwy o barch rhwng y partneriaid sydd ynddo; agenda ystyrlon y cytunwyd arni ac sy’n cael ei gosod gan y rheini sy'n cymryd rhan yn y Cydbwyllgor Gweinidogion, lle gwneir penderfyniadau—yn y cyfan ond, i bob diben, cyngor Gweinidogion fel y mae'n ei ddweud. A yw hyn yn rhywbeth y byddai'n gobeithio, hyd yn oed yn fyr o hyn, y byddai Llywodraeth y DU, a’r partneriaid eraill o amgylch y DU, wir yn ei dderbyn?

Yn ail, a gaf i ofyn iddo: yn y cyd-destun gwleidyddol presennol sydd gennym ar ôl yr etholiad cyffredinol yr ydym newydd ei gael, a yw'n meddwl bod hyn yn gwneud ei uchelgeisiau o fewn y lle hwn yn fwy neu’n llai gwireddadwy? Mae Neil eisoes wedi dweud ei fod yn credu bod rhai o'r materion mwyaf, fel y confensiwn cyfansoddiadol, yn dal i fod yn rhai sy'n ddyheadau mwy hirdymor. Nid wyf yn gwybod, ond byddai gennyf ddiddordeb yn ymateb y Prif Weinidog i hynny oherwydd, unwaith eto, mae'n ymddangos yn y lle hwn bod rhai rhannau, fel y cyngor Gweinidogion, sy’n rheidrwydd—yn rheidrwydd brys. Gallai eraill fod yn uchelgeisiau mwy hirdymor. Ond a yw’r cyd-destun gwleidyddol presennol wedi newid y posibilrwydd o wneud hyn yn realiti?

Yn drydydd, dyma—