Part of the debate – Senedd Cymru am 4:43 pm ar 21 Mehefin 2017.
Diolch i Blaid Cymru am ddod â’r drafodaeth bwysig yma i’r adwy heddiw. Mae’r drafodaeth, wrth gwrs, yn dilyn o’r drafodaeth ddoe ar Brexit a datganoli, ac, wrth gwrs, mae hefyd yn rhoi cyfle inni heddiw i ystyried rhai o’r pwyntiau sydd yn Araith y Frenhines. Mae bron yn flwyddyn ers i bobl Cymru bleidleisio i adael yr Undeb Ewropeaidd—penderfyniad rydw i’n meddwl fydd yn dal i greu canlyniadau andwyol dros ben ar ein heconomi ac ar swyddi yn ein gwlad ni.
Now, we’ll be discussing some of the consequences of Brexit, a year on, at a conference that I’m hosting in Hay-on-Wye this weekend, where we’ll hear a whole range of experts, including Sir Keir Starmer, Lord John Kerr, the author of article 50, and Neil Kinnock, the former Vice President of the European Commission, along with lots of other business and trade union and academic experts. There are a few tickets left, if anyone would like to join us.
Un peth fyddwn ni’n ei drafod yn y gynhadledd yw’r ffordd y mae canlyniadau’r etholiad wedi newid y sefyllfa. Rwy’n credu ac yn gobeithio bod Brexit caled ar ben, ac rydw i’n mynd i ddiffinio Brexit caled, achos rydw i’n meddwl bod hynny’n un o’r problemau—nid oes neb cweit yn deall beth yw Brexit caled. Rydw i’n meddwl mai Brexit caled yw un sy’n rhoi rhwystro mewnfudo yn flaenoriaeth o flaen pob penderfyniad arall yn y drafodaeth. Rydw i’n obeithiol nawr y byddwn ni’n symud tuag at Brexit synhwyrol, un meddal, sydd yn rhoi swyddi a’r economi yn flaenoriaeth dros bopeth arall. Ond ni fydd gobaith i ni ennill y ddadl yma os na fydd ein pleidiau ni’n cydweithredu lle mae hynny’n bosibl. Rydw i’n falch i glywed bod Steffan Lewis yn cytuno â hynny heddiw, ac rydw i’n meddwl ei bod hi’n bwysig i ni gydweithredu. Mae angen i ni dawelu’r rhethreg, rydw i’n meddwl, os yn bosibl. Mae’r mater yma yn un bwysig dros ben i’n gwlad ni. Mae’n rhoi rôl ein gwlad a’n pobl yn gyntaf. Y ffaith yw ein bod ni mewn trafodaeth gyda 27 o wledydd eraill. So, mae 27 yn erbyn un. Er fy mod i’n teimlo’n angerddol tuag at yr Undeb Ewropeaidd, rydw i’n teimlo mwy o angerdd fyth tuag at fy ngwlad i, ac rydw i yn meddwl ei bod hi’n bwysig ein bod ni’n cael y gorau posibl i Gymru ac i’r Deyrnas Unedig.
Heddiw, rydym wedi clywed yr araith frenhinol; beth yw blaenoriaethau Llywodraeth Prydain. Mae’r Prif Weinidog wedi dweud ei bod hi eisiau gweld Brexit sy’n gweithio i Brydain oll. Ond, sut mae hynny’n bosibl os nad yw hi wedi siarad gyda Chymru? Nid oes dal ddim trafodaeth wedi bod gyda Llywodraeth Cymru ar y ‘great repeal Bill’, er ei fod e yn araith y Frenhines heddiw, ac rydw i’n siŵr bod drafft ohono ar gael. Rydw i’n falch i weld bod Carwyn Jones wedi cyhoeddi ddoe fod Llywodraeth Cymru yn edrych nawr ar baratoi ‘continuity Bill’ rhag ofn bod y ‘great repeal Bill’ yn sefyll ar draed Llywodraeth Cymru. Mae’n hollbwysig bod y pwerau sy’n perthyn i Gymru, ac a fenthycwyd i’r Undeb Ewropeaidd pan sefydlwyd y Cynulliad, yn dod yn ôl yn uniongyrchol yma. Nid oes nodi yn Araith y Frenhines heddiw, mewn perthynas ag amaeth na physgota, bod unrhyw rôl gan Lywodraeth Cymru; jest brawddeg bach yn cymryd yn ganiataol y bydd polisïau cenedlaethol newydd yn cael eu cyflwyno.