Part of the debate – Senedd Cymru am 4:08 pm ar 27 Mehefin 2017.
Ar amrantiad, heddiw rydym wedi mynd o fod yn lleoliad Cylchdaith Cymru y dyfodol i fod yn lleoliad bythol syrcas Cymru. Rydym bellach yn gyff gwawd yn rhyngwladol o ganlyniad i'r amaturiaeth ffals a ddangoswyd gan y Llywodraeth. Nawr, mae’n rhaid y daw dydd o brysur bwyso, yn anffodus, oherwydd y camgymeriadau a wnaed, ond heddiw gadewch i ni ganolbwyntio ar y cwestiynau.
A all ddweud pryd y cafodd ei hysbysu am y tro cyntaf y byddai Llywodraeth Cymru yn ysgwyddo mwy na 50 y cant o'r risg, a phryd y dywedodd y Swyddfa Ystadegau Gwladol a’r Trysorlys wrtho fod hynny’n golygu y byddai'r prosiect ar y fantolen? A yw'n ymwybodol fod un o'r swyddogion uchaf sy'n rhan o'r prosiect wedi ysgrifennu at Aviva ar 14 o fis Mehefin a’i fop wedi dweud, ac rwy'n dyfynnu, ‘Y newyddion da yw, ar hyn o bryd, nad yw'n ymddangos bod unrhyw beth i rwystro’r sioe’? A ydym i gredu mewn gwirionedd nad oedd y Llywodraeth yn ymwybodol o fater y fantolen ar 14 o fis Mehefin, ond daeth hynny’n rhwystr o’r rhwystrau ddim ond 13 diwrnod ar ôl hynny? Naill ai eich bod wedi ei gadael hi tan y funud olaf un ar ôl trafod am chwe blynedd a gwario £50 miliwn, gan gynnwys £9 miliwn a mwy o arian cyhoeddus—ac os felly dyma'r achos mwyaf difrifol o esgeulustod yn hanes truenus y Llywodraeth hon—neu roeddech chi yn gwybod, ac os felly cafodd Aviva eu camarwain. Yn ôl un e-bost sydd gennyf oddi wrth Aviva, nid hwn oedd y tro cyntaf, gan eu bod yn honni nad yw’r datganiad a wnaed pan gafwyd y gwrthodiad cyntaf ym mis Ebrill 2016, mewn gwirionedd, yn adlewyrchu’r gwir ffeithiau. Os yw hynny'n wir, bydd hynny nid yn unig yn golygu’r canlyniadau gwleidyddol mwyaf difrifol, ond hefyd rai cyfreithiol. Felly, a all Ysgrifennydd y Cabinet ddweud pa ddarpariaeth a wnaeth ef ar gyfer unrhyw daliadau neu gostau cyfreithiol a all ddeillio o unrhyw ymgyfreitha sy'n debygol o gael ei ddwyn gan y partneriaid?
O ran ffigur y swyddi, a wnaiff ddweud beth oedd ffigur y swyddi a roddodd y cwmni yn ei gyflwyniad? Oherwydd mewn datganiad y prynhawn yma, maen nhw’n dweud nad 6,000 oedd y ffigur, fel y mae ef yn ei honni yn ei ddatganiad. Beth bynnag yw’r ffigur hwnnw— [Torri ar draws.] Wel, rwyf yn gofyn iddo a all ymateb i'r datganiad y maen nhw wedi ei wneud y prynhawn yma. Beth bynnag yw'r ffigur hwnnw, rydych yn dweud yn eich datganiad bod eich diwydrwydd dyladwy eich hun wedi dod i ffigur gwahanol ar gyfer cyfanswm cyfunol rhwng y gylchdaith a'r parc technoleg. A wnewch chi ddweud beth yw'r ffigur hwnnw? Ac a wnaiff ef yn awr gyhoeddi'r diwydrwydd dyladwy allanol fel y gofynnwyd gan y gwrthbleidiau, i ni gael gweld ffeithiau llawn yr achos?
Yn olaf, dywedodd ei fod wedi gwneud pob ymdrech yn yr achos hwn. A gysylltodd mewn gwirionedd â'r buddsoddwyr, Aviva, FCC—y cwmni adeiladu—a Chwmni Datblygu Blaenau'r Cymoedd pan nodwyd y broblem hon, er mwyn ceisio datrys hyn? Dyna beth fyddwn i yn ei alw'n ymdrech deg i weithredu'r prosiect hwn a'i botensial.
Yn olaf, ar fater TVR, mae TVR wedi dweud,
Cafodd safle’r ffatri arfaethedig yr ydym wedi ei ddewis ar gyfer TVR yng Nglynebwy ei ddylanwadu'n gryf gan leoliad dichonadwy prosiect Cylchdaith Cymru.
Mae hynny mewn llythyr ato ef. A wnaiff ddweud yn bendant heddiw y bydd TVR yn cael ei leoli, nid yng Nghymru, ond yng Nglyn Ebwy? Ac os na all, a fyddwch yn ymddiswyddo?