Part of the debate – Senedd Cymru am 3:05 pm ar 4 Gorffennaf 2017.
Diolch i chi am eich cwestiynau. Yn gyntaf oll, rwy’n gyfforddus iawn gyda'r gwaith craffu yr ydych chi neu unrhyw Aelod arall yn ei wneud yn y Siambr ar y mater hwn. Rwy’n glir iawn fy mod yn credu na ddylai hyn fod yn bleidiol; mae'n ymwneud ag etholwyr y mae gennym ni i gyd gysylltiad â nhw ac â sicrhau bod diogelwch hyn yn hollbwysig. Felly, does dim ots gennyf am y craffu mewn unrhyw fodd.
A gaf i ddweud, mewn ateb i fanylion penodol ynglŷn â’r gwasanaeth tân, fy mod i wedi siarad ar sawl achlysur ag uwch swyddogion yn fy nhîm? Rydw i’n cyfathrebu gyda nhw’n rheolaidd, ochr yn ochr â'r landlordiaid hefyd. Mae cyngor Abertawe, o'u gwirfodd, wedi cyflwyno marsialiaid tân 24/7 yn y blociau hynny o fflatiau, ac mae hyn yn seiliedig ar gyngor gan yr Adran Gymunedau a Llywodraeth Leol. Mae Abertawe a Chasnewydd yn gweithredu popeth a argymhellwyd gan yr Adran Gymunedau a Llywodraeth Leol—naill ai wedi eu gweithredu neu yn eu gweithredu yn y broses honno, ac maen nhw’n gweithio ochr yn ochr â'r gwasanaeth tân i gyflawni hynny.
Byddaf yn edrych i weld a allaf grynhoi’r trafodaethau a gawsom ni drwy ysgrifennu at yr Aelod. Rwy'n ymwybodol o hynny. Byddwn yn gobeithio bod fy ngair yn ddigon da heddiw i’r Siambr, ond rwyf hefyd yn parchu o bosib fod yr Aelod yn dymuno gweld hynny yn ysgrifenedig, a byddaf yn edrych i weld a alla i ymateb iddi ar y ffurf honno.
Rwy’n ymwybodol fod y gwasanaeth tân yn iawn o ran capasiti. Maen nhw wedi dweud wrthyf unwaith eto—dyma un o'r cwestiynau oedd gen i yn y drafodaeth gyda nhw am y gallu i ddarparu adnoddau mewn cysylltiad â’r mater hwn—nad oes yna unrhyw broblem. Yn wir, roedden nhw’n rhagweithiol iawn yn sicrhau eu bod yn mynd i ddefnyddio staff, ochr yn ochr â staff yr awdurdod lleol neu staff landlordiaid, i weithio gyda thenantiaid, i roi hyder iddyn nhw. Rwy'n credu bod pobl yn ymddiried llawer mwy ynddyn nhw na mewn gwleidyddion sy’n dweud wrth bawb y bydd popeth yn iawn. Pan fo’r gwasanaeth tân yn dweud hynny, rwy'n credu bod pobl yn ymddiried llawer mwy yn hynny.
Dim ond eglurhad i'r Aelod, pan soniais i am y sefyllfa ynglŷn â phrofi ac yna am brofi system yn ei chyfanrwydd—nid fy mhenderfyniad i yw hyn. Bydd hyn yn seiliedig ar gyngor gan grŵp yr Adran Gymunedau a Llywodraeth Leol. Os ydyn nhw’n dewis cynnal profion panel llawn yn hytrach na phrofion sampl, yna, wrth gwrs, dyna’r sefyllfa ddelfrydol, hefyd. Rwy'n credu bod hynny’n rhoi, mewn gwirionedd, ganlyniad mwy cywir o effeithiau diogelwch tân ar adeilad pan fyddwch chi’n profi system gyfan. Ond os nad ydyn nhw’n argymell hynny ac yn argymell rhywbeth arall, yna byddaf hefyd yn dewis y llwybr hwnnw. Ni fyddaf yn gwneud penderfyniad ar wahân i argymhellion grŵp cynghori’r Adran Gymunedau a Llywodraeth Leol. Mae'r rhain yn arbenigwyr diogelwch tân, a byddaf yn gwrando ar eu cyngor yn ofalus.
O ran gweithgarwch ar draws y Llywodraeth, fi yw'r Gweinidog sy'n arwain ar hyn, heb ystyried rheoliadau adeiladu neu ddiogelwch tân neu iechyd neu fel arall. Fi yw'r Gweinidog sy'n arwain ar y mater penodol hwn. Byddaf yn cael sgwrs gyda fy nhîm o ran y materion a godwyd gennych chi gydag un o'r byrddau iechyd. Pe gallech roi mwy o fanylion i mi am hynny, byddai hynny'n ddefnyddiol iawn.
Mae hyn yn datblygu’n gyflym iawn. Mae gwneud asesiad llawn ar gyfer sefydliadau o adeiladau sydd mewn perygl—gyda’r deunydd hwn arnynt—yn rhywbeth nad oeddem ni yn ei ddisgwyl. Felly mae'n cymryd peth amser, ond rwy'n gobeithio bod y cydlynnu’n dechrau gwella yn hynny o beth, a byddaf yn siŵr o roi gwybod i'r Aelod sut yn union mae hynny’n datblygu.
Ynglŷn â’r camau eraill sydd gennym ar waith, soniais yn gynharach am David Melding, a’r hyn y gallwn ni ei wneud os nad yw pethau'n digwydd ar lawr gwlad, bod gennym ni Orchymyn Diwygio Rheoleiddio (Diogelwch Tân) 2005, y gellir ei ddefnyddio mewn cysylltiad â mannau cyffredin mewn blociau fflatiau ac ati. Mae gennym ni hefyd swyddogaeth archwiliadau diogelwch y gwasanaeth tân, unwaith eto, lle mae modd iddyn nhw roi hysbysiadau gwahardd ar y mannau hyn, sy'n gallu atal naill ai'r masnachu neu eu gallu i rentu eiddo. Gallwn roi'r gorau i hynny trwy Rhentu Doeth Cymru hefyd. Felly, fe allwn ni wneud sawl peth, ac rwy’n ystyried pa rymoedd sydd gen i hefyd o ran y maes hwn, ond byddaf yn rhoi mwy o fanylion i’r Aelodau am hynny.
Un pwynt olaf, os caf, Llywydd, ynglŷn â rheoliadau adeiladu. Mae gennym ni rymoedd i ddiwygio rheoliadau adeiladu yn barod ac mae gennym ni grŵp cynghori rheoliadau adeiladu. Ond, unwaith eto, ni fyddaf yn ceisio diwygio'r rheoliadau adeiladu, neu ni fydd y Gweinidog yn gwneud hynny, oni bai fod gennym dystiolaeth i awgrymu y dylen ni. Y sefyllfa sydd ohoni ar hyn o bryd yw bod yr unedau sydd wedi eu gosod yn cydymffurfio â safonau rheoleiddio adeiladu. Nawr, os ydyn nhw’n anghywir neu os oes angen eu newid, yna byddwn yn cael asesiad llawn, unwaith eto, yn unol â Llywodraeth y DU. Nid yw'r paneli hyn yn lledaenu o Gymru a Lloegr yn unig. Cânt eu defnyddio ar adeiladau ar draws y byd, felly mae'n rhaid i ni fod yn ofalus iawn sut rydym ni’n mynd i’r afael â hyn: nid adwaith mympwyol i newid rheoliadau adeiladu am ei fod yn teimlo'n iawn. Mae'n rhaid i ni seilio hyn ar dystiolaeth gan y panel arbenigol ynglŷn â’r hyn sy'n iawn