4. 3. Datganiad: Y Wybodaeth Ddiweddaraf yn Dilyn y Tân yn Nhŵr Grenfell

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:01 pm ar 4 Gorffennaf 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Bethan Sayed Bethan Sayed Plaid Cymru 3:01, 4 Gorffennaf 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y cyfarfod ochr yn ochr â David Melding y bore ‘ma. Fel llefarydd Plaid Cymru ar gyfer tai—er na fyddech chi’n sylweddoli hynny heddiw—roedd arna i eisiau dweud, mewn cysylltiad â'ch pwynt ynghylch nad yw hyn yn wleidyddol, rwy’n llwyr gytuno. Ond credaf y dylai'r Llywodraeth ddisgwyl i Aelodau Cynulliad o bob plaid allu craffu’n effeithiol, a bod hynny'n rhan o'n swyddogaeth ni wrth wneud hynny. Ac felly hefyd gyda’r cyfryngau: nid wyf yn credu ei bod yn briodol i ni fynegi safbwynt ynglŷn â’r hyn y mae’r cyfryngau yn ei wneud. Byddwn yn dawelach fy meddwl pe gallech ddweud wrth y tenantiaid a'r landlordiaid cyn iddo fynd at y cyfryngau, yna ni fyddai unrhyw broblem gyda nhw’n dod i wybod yn y ffordd honno. Yn wir, byddwn yn cymryd yn ganiataol y byddech chi’n gallu siarad â phawb sy'n gysylltiedig cyn i unrhyw un o'r cyfryngau allu siarad â thenantiaid.

Roedd arna i i eisiau gofyn, o ran y berthynas sydd gennych chi â'r gwasanaeth tân— fe wnaethoch chi sôn eu bod wedi rhoi mesurau lliniaru ar waith, fel marsialiaid tân ac yn y blaen. Hoffwn i gael sicrwydd gennych chi, yn ysgrifenedig, o bosibl, a ydyn nhw wedi dweud eu bod yn gyfforddus â'r trefniant presennol, ac felly’n gyfforddus â'r ffaith nad yw'r cladin yn cael ei symud, ond y bydd y mesurau lliniaru y byddant yn eu gweithredu yn lle hynny yn mynd i fod yn ddigon cadarn i sicrhau bod tenantiaid yn ddiogel os oes perygl yn y fflatiau hynny. Rwy'n credu bod angen i ni i gyd i fod yn sicr o hynny yma heddiw.

O ran diogelwch tân hefyd, mae angen sicrwydd arnaf bod capasiti yn y system i’r gwasanaeth tân ac achub allu ymdrin â hyn. Felly, er enghraifft, os yw panel y DU yn cynghori bod angen mesurau interim ar y cladin, a oes gennym ni ddigon o gymhwysedd yn y system yma i’r awdurdodau hynny roi camau gweithredu ar waith? Fe gyfeirioch chi at y ffaith y byddai panel ymgynghorol y DU o bosib yn argymell profion system gyfan, yn hytrach na phrofi sampl o gladin. A allwch chi egluro beth mae hynny'n ei olygu yn ymarferol, ac a fyddwch chi’n mabwysiadu profion fel hyn yma yng Nghymru, neu efallai nad chi fydd yn penderfynu, ond byddant yn rhan o broses samplo ar draws y DU?

Diolch i chi am roi’r wybodaeth i ni o ran cael y diweddaraf gan gyrff eraill. Rydw i'n awyddus i ddeall sut y byddwch chi'n casglu’r holl wybodaeth gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd, Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg ac Ysgrifennydd y Cabinet dros yr economi, fel y gall Aelodau Cynulliad fod yn sicr y bydd yr holl wybodaeth mewn un lleoliad canolog. Rwyf wedi cael gwybod gan rai ACau Plaid Cymru eu bod yn ei chael hi’n anodd dod o hyd i wybodaeth gan fwrdd iechyd Hywel Dda ynghylch yr hyn sy'n digwydd gyda'r profion y maen nhw wedi eu gwneud ar eu systemau. Pe gallem ni gael rhywfaint o eglurhad, byddai hynny'n dda.

Fe ddywedasoch y byddech chi’n cyhoeddi canllawiau i awdurdodau lleol mewn cysylltiad â landlordiaid preifat. Ydych chi’n fodlon fod hyn yn ddigon, a pha rymoedd sydd gennych chi i ymyrryd os na fyddant yn croesawu’r rhain?

O ran—fy nghwestiwn olaf—rheoliadau adeiladu, os yw panel ymgynghorol y DU yn cadarnhau y caiff profion cladin eu cynnal i ofyniad diogelwch uwch na'r hyn sy’n ofynnol o dan reoliadau adeiladu a diogelwch tân yng Nghymru ar hyn o bryd, a ydych chi’n cytuno y gallai hyn olygu edrych yn ehangach ar reoliadau adeiladu a diogelwch tân? Sut fyddwch chi’n penderfynu a ddylid craffu’n fanylach ar yr agwedd honno ar y sefyllfa? Deallaf o dan Ddeddf newydd Llywodraeth Cymru y bydd gennych chi rymoedd dros reoliadau adeiladu fel Llywodraeth yn y dyfodol, ar wahân i Ystad y Goron, yn anffodus, a fydd yn cynnwys meysydd awyr, porthladdoedd llongau a gorsafoedd ynni niwclear—a fydd yn faterion heb eu datganoli. Felly, sut y byddwch chi’n gallu rheoleiddio neu ddeddfu yn y maes hwn os nad oes gennych chi’r holl offer y gall fod ei angen arnoch chi yn y dyfodol?