7. 6. Datganiad: Diweddariad ar Wasanaeth Braenaru 111 y GIG yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:53 pm ar 4 Gorffennaf 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:53, 4 Gorffennaf 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch am y sylwadau a'r cwestiynau yna. Mi ddof i’n ôl, os mynnwch chi, i’r rhan olaf a’r rhan gyntaf a cheisio eu hateb gyda’i gilydd. Ynglŷn â’r pwynt am adnoddau ariannol, bu angen rhaglenni ysgogi drwy fuddsoddiant i gael y gwasanaeth i weithio, oherwydd mai gwasanaeth ychwanegol yw hwn mewn rhai ffyrdd, ond rydym hefyd yn ceisio dwyn ynghyd y pethau sy'n bodoli eisoes. Felly, mae’n ymwneud â sut y defnyddir cyllidebau cyfredol, ond hefyd â sut yr ydym yn cael pobl i'r lle iawn.

Mae'r pwynt am y cyfeirlyfr o wasanaethau wedi’i wneud yn dda, ac mi wnes i geisio cyfleu yn fy natganiad yr heriau a'r cwestiynau a nodir am ddewisiadau i mi yn ogystal â'r gwasanaeth o ran sut yr ydym yn bwrw ymlaen â hyn. Gallwch ddeall yr atyniad o gael cyfeiriadur cenedlaethol o wasanaethau er mwyn eich galluogi i gyflawni cysondeb, wedi ei gydbwyso â’r pwynt a wnewch ar y llaw arall am beth yw hyblygrwydd a’r ddealltwriaeth o hynny. Un o'r pethau yr ydym yn eu gweld yn rheolaidd yw nad yw’r clinigwyr, wrth gwrs, yn gwybod popeth. Sut y gallen nhw wybod am bob rhan unigol o'r gwasanaeth a gaiff ei ddarparu mewn ardal bwrdd iechyd, heb sôn am ledled y wlad? Rwy'n credu weithiau nad yw’n ymwneud â pha un a yw clinigwyr yn gwybod hynny i gyd; mae'n ymwneud â sut yr ydych yn cael gwybodaeth i'r person sy’n cynghori'r aelod o'r cyhoedd. Yn yr un modd, nid ydym yn disgwyl i'r aelod o'r cyhoedd wybod pob un peth am sut mae'r system gwasanaeth iechyd a gofal yn gweithio. Mae'n ymwneud â sut yr ydym yn helpu'r person hwnnw i ddod o hyd i’w ffordd drwy’r system honno ac i wneud y dewisiadau cywir, oherwydd bod yr aelod hwnnw o'r cyhoedd yn dal i wneud dewis ynglŷn â beth i'w wneud.

Ond rwy'n credu mai’r peth mwyaf calonogol—mae hyn yn dod yn ôl at eich pwynt cyntaf a'ch pwynt olaf—y peth sydd fwyaf calonogol yw bod gennym wasanaeth a gynlluniwyd mewn modd gofalus, a oedd yn deall bod rhywbeth mewn rhannau o Loegr lle yr oedd wedi cael y cyhoeddusrwydd mwyaf negyddol, yn ymwneud â deall y model, bod â digon o glinigwyr i dderbyn yr alwad a chynghori ar y pwynt cyntaf, i sicrhau bod cyngor o ansawdd uchel yn cael ei roi—nid oedd yn ymwneud â dim ond ailgyfeirio pobl i adran achosion brys. Byddwch chi wedi gweld, rwy'n siŵr, adroddiadau diweddar yn ystod yr wythnosau diwethaf, fod pryder o hyd, mewn rhai rhannau o Loegr, mai dyna beth sy'n digwydd. Ond rydym wedi dysgu yn uniongyrchol gan gydweithwyr yn Lloegr, ond o'r Alban hefyd, lle maen nhw’n defnyddio dull ychydig yn fwy gofalus.

Ond, yng Nghymru, rydym ni wedi dwyn ynghyd pobl sy'n rhedeg gwasanaethau y tu allan i oriau. Mae Steve Bassett, yn arbennig, wedi bod yn bwysig iawn, ac oherwydd bod clinigwyr yn gweld arweinwyr clinigol eraill yn dwyn pethau at ei gilydd ac yn cael y sgyrsiau hynny, mae wedi gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i lefel y gefnogaeth a gawsom ar y cychwyn. Yn sgil amheuaeth, nid mor bell yn ôl a hynny, am ba un a fyddai hyn yn gweithio mewn gwirionedd, nid ymhlith y cyhoedd yn unig, ond o fewn y gymuned glinigol hefyd. Felly, cynhaliwyd gwiriad synnwyr gan Steve Bassett, a gan Linda Dykes, sy’n feddyg ymgynghorol yn yr adran achosion brys yn y gogledd, ond sydd hefyd yn gweithio fel meddyg teulu—mae hi’n gallu gweld dwy ochr, os mynnwch chi, y rhaniad rhwng gofal sylfaenol ac eilaidd. Mae hi’n dal i weithio ar sut i ddod ag elfennau o'r gofal hwnnw at ei gilydd yn y gogledd hefyd. Felly, roedd hynny yn bwysig, unwaith eto, gyda'r gefnogaeth a'r hygrededd sydd ganddi.

Ond yr hyn sydd fwyaf calonogol yn hyn i gyd yw, oes, mae angen i chi ddod â’r bobl hynny at ei gilydd i sicrhau bod y ganolfan cymorth glinigol ac ansawdd y gofal sy'n cael ei ddarparu o bell yn cael eu cyflawni mewn gwirionedd, ond hefyd, rydym wedi cael sylwadau cadarnhaol iawn gan adrannau achosion brys am y ffaith bod hyn wedi bod yn rhywbeth da. Mae Andy MacNab, ymgynghorydd arweiniol ar gyfer meddygaeth frys yn Abertawe, wedi dweud ei fod yn credu ei fod yn rhywbeth da ac nad ydyn nhw wedi gweld adwaith amhriodol mewn niferoedd o ran y bobl sy'n cael eu hanfon yn amhriodol atyn nhw, neu ddim yn cael eu hanfon atyn nhw hefyd.

Felly, wrth i ni fynd drwy'r gwerthusiad, dyna’r hyn yr wyf yn disgwyl ei ddeall—i weld beth sydd wedi dod ohono—gan fod fy adborth anecdotaidd wedi bod yn gadarnhaol hyd yn hyn gan staff unigol, gan dîm y prosiect a’r niferoedd maen nhw’n eu gweld. Mae'n gadarnhaol iawn. Y grŵp Ymgynghorwyr Economaidd Cyhoeddus a Chorfforaethol yw’r un bobl a werthusodd y model ambiwlans newydd, hefyd. Rwy'n gobeithio y bydd hynny yn rhoi rhywfaint o ffydd i’r Aelodau. Mae hyn yn rhywbeth pan eich bod yn gweld gwerthusiad gwahanol sydd wedi edrych yn feirniadol ar yr hyn sydd wedi ei wneud, wedi siarad am y pethau hynny sydd wedi eu gwneud yn dda, ond, ar yr un pryd, wedi rhoi sylw i’r meysydd i'w gwella. Dyna'n union yr hyn yr ydym yn dymuno ei gael o’r gwerthusiad, ac fe helpodd hynny i fy arwain i a'r gwasanaeth ehangach wrth wneud dewisiadau a darparu cyngor, a byddaf, wrth gwrs, yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am hynny i'r Aelodau maes o law.