Part of the debate – Senedd Cymru am 4:49 pm ar 4 Gorffennaf 2017.
Ysgrifennydd y Cabinet, diolch yn fawr iawn am eich datganiad heddiw. Mae’r gwasanaeth hwn yn dal i fod yn ei ddyddiau cynnar, ac mae gennyf gwestiynau mewn tri maes penodol. Mae'r cyntaf yn ymwneud ag adnoddau, rhai dynol ac ariannol. Tybed a allwch chi roi ychydig mwy o drosolwg i ni ynghylch sut yr ydych yn bwriadu tynnu Galw Iechyd Cymru a gwasanaethau meddygon teulu y tu allan i oriau at ei gilydd, ar sail y profiadau yr ydych wedi eu cael yn ABM ac wrth gwrs yr ychydig iawn o fisoedd ers ei gyflwyno yn Sir Gaerfyrddin. Rwyf wedi cael nifer o gyfarfodydd â staff yn y meysydd hyn, a hefyd â staff ledled Cymru, ac yn un o'r meysydd sy'n cael ei nodi yn eithaf aml yw pa mor anodd yw hi i gael adnoddau dynol, i gael pobl, i gymryd rhan ar hyn o bryd yn Galw Iechyd Cymru. Mae teimlad ei fod yn brin o staff. Mae'n anodd recriwtio ac felly roeddwn i’n meddwl tybed beth fydd yn digwydd pan fydd y gwasanaeth hwn yn tynnu’r holl bobl hynny ynghyd. Sut ydych chi'n bwriadu gallu eu recriwtio? O ran yr elfen adnoddau ariannol, a allwch chi o bosibl roi trosolwg i ni o'r math o gost yr ydych yn ei rhagweld, oherwydd nid wyf yn glir pa un a ydych chi’n credu y bydd tynnu’r ddau wasanaeth hyn ynghyd yn rhoi cronfa o arian i chi a dyna’r hyn y byddwch yn ei wario? Byddwn i’n amau y gallai fod angen ymarferion ysgogi drwy fuddsoddiant arnoch i symud ymlaen â hyn.
Mae’r ail faes yr hoffwn i gael rhywfaint o eglurder yn ei gylch yn ymwneud â’r cyfeiriadur clinigol. Nodais yma fod posibilrwydd o ddatblygu cyfeiriadur o wasanaethau y cytunwyd arno ac a reolir yn genedlaethol, ynghyd â phlatfform TG digidol. Un o'r pethau yr wyf wir wedi eu nodi o’r prosiectau braenaru yw bod y cyfeiriadur o wasanaethau yn dra gwahanol ar gyfer y gwahanol feysydd, ac rwy’n rhagweld y bydd hynny'n parhau wrth ei gyflwyno ledled Cymru. Rwy’n pryderu os bydd hwn yn dod yn gyfeiriadur cenedlaethol o wasanaethau, pa hyblygrwydd y byddwch chi’n ei sefydlu yn y system i sicrhau ei bod yn adlewyrchu'r ardal leol, fel eich bod yn cael gafael ar gyfeiriaduron tra gwahanol o wasanaethau wrth ffonio yn Angle neu o ganol Caerdydd? Byddwch yn cael gafael ar, neu ddim yn cael gafael ar, nid yn unig yr hyn y byddwn i’n eu galw’n wasanaethau clinigol meddygol, ond cymorth arall hefyd y gallech fod yn cyfeirio pobl iddo, gan fod hyn yn ymwneud â lles cyffredinol hefyd. Felly, rwy'n awyddus iawn i archwilio gyda chi i weld sut yr ydych yn rhagweld y bydd y cyfeiriadur o wasanaethau clinigol hwnnw yn datblygu. Rwy'n hynod bryderus na fydd un cyfeiriadur sydd â’r bwriad o weddu i bawb yng Nghymru mewn gwirionedd yn gwneud yr hyn y gallem ei wneud yn llwyddiannus iawn gyda hyn, sef galluogi pobl i’w ddeall. Rwy’n credu yr hoffwn i ddangos hynny drwy ddweud fy mod i wedi cwrdd â nifer o glinigwyr sydd wedi dweud, ‘Waw, nid oeddem ni’n sylweddoli tan i’r gwasanaethau braenaru hynny ddod at ei gilydd nad oedd rhai ohonom yn sylweddoli ein bod yn gallu cynnig hyn neu’n gwneud y llall.’ Felly, os nad yw’r clinigwyr yn gwybod hyn, sut y mae'r person yn y stryd i wybod?
Yn olaf, rydych chi’n sôn eich bod yn gofyn i ryw sefydliad, yr uned Ymgynghorwyr Economaidd Cyhoeddus a Chorfforaethol, i gael golwg arno a’i werthuso. Roeddwn i’n meddwl tybed a oes gennych chi unrhyw sylwadau yn y cyfamser y gallech eu rhannu ar sut yr ydych chi’n credu y mae pethau wedi mynd a pha adborth yr ydych chi’n ei gael ar hyn o bryd naill ai o ABM neu yn wir o Sir Gaerfyrddin. Mae peth o'r adborth yr wyf i wedi’i gael wedi bod yn gadarnhaol iawn, ond mae rhai tyllau amlwg, a byddai gennyf ddiddordeb mewn cael gwybod beth yw eich adborth chi. Diolch.