Rwy’n ddiolchgar am eich ateb. Er ei bod bob amser yn bleser gweld Ysgrifennydd y Cabinet dros gyllid, cyflwynais y cwestiwn hwn i’r Prif Weinidog, gan ei fod wedi mynnu dro ar ôl tro mai ef yw Ysgrifennydd y Cabinet sy’n gyfrifol am faterion allanol. Ac efallai fod ei anallu i fod yma heddiw yn adlewyrchu’r angen i Lywodraeth Cymru edrych eto ar yr angen am Ysgrifennydd y Cabinet dros faterion allanol i Gymru yn ystod yr ychydig flynyddoedd tra phwysig hyn sydd o’n blaenau.

Yr wythnos diwethaf, roedd y papur, fel y dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet, yn bell iawn o’r disgwyliadau a bennwyd gan Lywodraeth y DU yn wreiddiol. Mynasant y byddent yn ystyried trefniant a fyddai’n ddwyochrog, a phan fyddwn yn cymharu papur Llywodraeth y DU â phapur yr Undeb Ewropeaidd, mae’n deg dweud na chyflawnwyd hynny. Ac wrth gwrs, mae hynny wedi cael effaith enfawr ar yr 80,000 o wladolion yr UE yng Nghymru a’r 3 miliwn o wladolion yr UE ledled y DU.

Mae’r cynigion yn cynnwys rhoi statws preswylydd sefydlog, na fyddai’n cael ei roi’n awtomatig i wladolion yr UE, hyd yn oed y rhai sy’n dod yn breswylwyr parhaol. Byddai myfyrwyr yr UE yn cael aros am gyfnod eu cwrs, ond ceir amwysedd ynglŷn ag a fyddent yn cael aros wedi i’r cwrs ddod i ben. Un maes sy’n peri cryn bryder yw’r amwysedd ynglŷn â’r terfyn amser, gan y gallai gwladolion yr UE—yn enwedig y rheiny sydd â phlant—wynebu sefyllfa lle byddai gan y rhieni wahanol statws mewnfudo i’w plant. Ac mewn gwirionedd, yn ôl fy nehongliad i o bapur sefyllfa Llywodraeth y DU, ymddengys i mi y bydd gwladolion yr UE yn colli eu hawliau ailuno teuluoedd, ac nid oedd yr UE yn cynnig hynny yn eu papur sefyllfa hwy ar gyfer gwladolion y DU ar y cyfandir. Ac ynglŷn â gwladolion y DU ar y cyfandir, yn groes i’r graen, mae papur y DU yn dweud llai am hawliau gwladolion y DU ar y cyfandir nag y mae papur yr Undeb Ewropeaidd yn ei ddweud am wladolion Prydeinig ar y cyfandir. Fe sonioch am destunau bargeinio. Credaf ei bod yn drist iawn gweld ei bod yn ymddangos, yn y papur sefyllfa a gyhoeddwyd, fod gwladolion yr UE yn cael eu defnyddio fel testun bargeinio. Hoffwn ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet: a gyflwynodd Llywodraeth Cymru ei phapur sefyllfa ei hun fel rhan o broses Llywodraeth y DU o lunio ei phapur ei hun? Os na wnaethant, a yw’n credu y byddai’n fuddiol bellach i Lywodraeth Cymru gyhoeddi papur sefyllfa i roi pwysau gwleidyddol ar Lywodraeth y DU, fel y gallwn gynnal hawliau’r 80,000 o wladolion yr UE yn y wlad hon? Ac ai safbwynt Llywodraeth Cymru yw y dylai fframweithiau presennol yr UE sy’n ymwneud â hawliau dinasyddion gael eu trosi i gyfraith y DU, o dan ddarpariaethau’r Bil diddymu, yn hytrach na drwy’r dull a gynigir gan Lywodraeth y DU, sef dechrau o’r newydd â chyfraith y DU, sydd, fel y dywedais, yn cael gwared ar hawliau presennol dinasyddion yr UE?

Ac yn olaf, dywedwyd wrthym mai hon fyddai’r rhan hawsaf o drafodaethau Ewropeaidd y DU. Dyna a ddywedodd Llywodraeth y DU wrthym dro ar ôl tro. Ac mae’r ffaith na allwn sicrhau trefniadau dwyochrog mewn perthynas â mater sylfaenol hawliau dinasyddion sydd wedi cyfrannu at ein gwlad—beth y mae hyn yn ei ddweud wrthym am y ddwy flynedd nesaf, pan fyddwn yn trafod materion y bernir eu bod hyd yn oed yn anos na hwn?