A gaf i ddweud diolch wrth Ysgrifennydd y Cabinet am roi rhybudd ymlaen llaw am ei datganiad, ac am gyhoeddi crynodeb o'r ymatebion, hefyd, i'r ymgynghoriad ar safbwynt Llywodraeth Cymru? Mae'n amserol iawn fod hyn yn cael ei wneud, yn enwedig cyn toriad yr haf, oherwydd, wrth gwrs, bydd pobl ifanc eisiau paratoi ar gyfer blynyddoedd academaidd y dyfodol, ac yn meddwl am eu dyfodol, ac rwy'n ddiolchgar bod rhywfaint o eglurder wedi’i ddarparu heddiw o safbwynt Llywodraeth Cymru ar nifer o faterion, yn enwedig ynghylch cychwyn y drefn newydd yn 2018. Rwy'n credu ei bod yn deg dweud bod y Cwmni Benthyciadau i Fyfyrwyr wedi bod yn gweithio'n galed iawn gyda Llywodraeth Cymru i gyflawni'r uchelgais o allu cyflwyno'r system gymorth newydd erbyn y dyddiad penodol hwnnw.

A gaf i groesawu, hefyd, y gydnabyddiaeth barhaus fod angen yr un cymorth yn gyfan gwbl i fyfyrwyr rhan-amser a myfyrwyr amser llawn? Mae hynny'n rhywbeth, wrth gwrs, na chafwyd o'r blaen, ac rwy’n gwybod bod llawer o bobl, gan gynnwys Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr a sefydliadau eraill, gan gynnwys darparwyr addysg uwch fel y Brifysgol Agored, wedi bod yn galw am yr eglurder a’r cydraddoldeb hwnnw. Felly, rwy'n falch iawn o weld hynny hefyd.

Rwyf hefyd yn awyddus i groesawu’n fawr iawn y gefnogaeth sydd yn mynd i fod ar waith ar gyfer myfyrwyr ôl-raddedig. Rydym yn gwybod bod Llywodraeth Cymru yn hwyr iawn yn egluro ei threfniadau ar gyfer y flwyddyn academaidd nesaf ym mis Medi. Dim ond mis Chwefror eleni oedd hi, credaf, pan wnaethoch egluro’r trefniadau hynny, a oedd yn gwbl annerbyniol, â dweud y gwir, i bobl sydd am wneud cynlluniau ar gyfer astudiaethau ôl-raddedig. Felly mae'n braf gwybod bod ychydig yn fwy o eglurder, yn sicr am sefyllfa 2018-19, ac y gall pobl ddechrau gwneud eu cynlluniau mewn cysylltiad â hynny. Ond tybed pam mae’r system newydd o gymorth i fyfyrwyr ôl-raddedig yn mynd i gael ei rhoi ar waith yn hwyrach nag i fyfyrwyr eraill. Pam ei bod 12 hyn hwyrach? Nid ydych yn esbonio hynny yn eich datganiad, ac rwy’n credu ei bod yn bwysig cael y rheswm am hynny ar gofnod.

Credaf na ddylai fod yn syndod i ni ein bod wedi gweld gostyngiad o 14 y cant yn y nifer o ôl-raddedigion a addysgir yng Nghymru. Mae hynny oherwydd na fu unrhyw gefnogaeth iddynt hyd nes y flwyddyn academaidd hon. Ac, wrth gwrs, rydym wedi cael y diffyg eglurder hwnnw, fel yr wyf newydd ei nodi. Gwn nad yw hynny i gyd yn ystod eich gwyliadwriaeth chi, Ysgrifennydd y Cabinet, ond mae'n ffaith, ac felly nid yw'n syndod i mi ein bod yn colli ôl-raddedigion—neu rydym wedi bod yn eu colli yn y blynyddoedd diwethaf. Rwy'n gobeithio y bydd eich cyhoeddiad heddiw yn golygu bod modd newid y sefyllfa, er fy mod yn credu y gall gymryd peth amser.

Rwyf hefyd yn falch iawn nad ydych yn syml yn gwrthod pethau sy'n digwydd dros y ffin, ond pan fydd pethau synhwyrol yn digwydd rydych hefyd yn ceisio eu hefelychu. Felly, roeddwn yn falch iawn o weld hynny hefyd.

Yn fy marn i mae’n bwysig cael rhywfaint o sefydlogrwydd i'r sefyllfa ffioedd dysgu. Sylwaf eich bod wedi dweud eich bod am fynd yn ôl at y polisi cyn 2012 o gysylltu ffioedd â chwyddiant. Ond tybed, Ysgrifennydd y Cabinet, a ydych wedi meddwl am oblygiadau posibl hynny, pe digwydd bod newid sylweddol i ffioedd mewn mannau eraill yn y DU, naill ai i fyny neu i lawr—ac rwy’n amau mai i fyny sydd fwy tebygol. Ond os mai dyna fydd eich sefyllfa am dair blynedd, a ydych yn dal yn mynd i fod yn ymrwymedig i hynny os oes newid sylweddol mewn mannau eraill, a allai, wrth gwrs, yn y pen draw fod yn anfantais i brifysgolion Cymru?

Nodais yn sylwadau’r ymgynghoriad fod awgrym y gallai'r drefn newydd edrych ar hoelio’r system cymorth cynhaliaeth, nid i'r cyflog byw cenedlaethol ond o bosibl i ffigur y Living Wage Foundation o ran cefnogaeth. Tybed a allech chi egluro a oedd hynny'n rhywbeth yr ydych wedi’i ystyried fel rhan o'ch swydd; ac os ydych, pam nad ydych yn ceisio symud tuag at hynny dros gyfnod o amser?

Yn ogystal â hyn, Ysgrifennydd y Cabinet, rwy’n credu bod rhai pethau nad ydych wedi cyfeirio atynt, ac rwy’n credu ei bod hi'n bwysig cael rhywfaint o eglurder arnynt. Roedd llawer o ymatebwyr i'r ymgynghoriad yn cyfeirio at y canol gwasgedig—yr unigolion a allai fod ar yr ymylon o ran y lefel o incwm sydd ganddynt, ychydig dros y trothwy incwm efallai, neu'r unigolion hynny a allai fod â mwy nag un plentyn yn mynd drwy'r system brifysgolion ar yr un pryd, a'r anawsterau a'r heriau y gallai hynny beri iddynt hwy o ran cefnogi eu dibynyddion. Tybed a allech ddweud unrhyw beth ynghylch eich ystyriaeth o bobl yn y sefyllfa honno, ac a all fod cyfle i edrych eto ar y system gymorth, fel ei bod yn cydnabod yr anawsterau y gallai’r teuluoedd hynny fod ynddynt.

Yn ogystal â hynny, wrth gwrs, mae llawer o bobl wedi cyfeirio at yr unigolion hynny a allai fod wedi ymddieithrio oddi wrth eu rhieni a'u teuluoedd, ac felly byddai'n amhriodol rhoi ystyriaeth i’w hincwm teuluol nhw er mwyn penderfynu pa lefel o gymorth y gallai’r unigolion hynny ei chael. Nid ydych wedi cyfeirio at hynny o gwbl yn eich datganiad heddiw. Nid ydych wedi egluro eich safbwynt ar sut yr ydych yn bwriadu sicrhau y gallai unigolion sydd wedi ymddieithrio oddi wrth eu teuluoedd gael mynediad at addysg uwch drwy gyfrwng y drefn newydd, a byddai o gymorth pe gallech roi rhywfaint o eglurhad ar hynny inni.

Hefyd, cafwyd galwad gan y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg i chi ystyried pa gymorth y gallech fod yn gallu ei roi i bobl o leiafrifoedd ethnig sy’n tangyflawni sydd â chynrychiolaeth isel a chyfran isel o unigolion sy'n mynd i'r brifysgol, a’r gymuned Sipsiwn / Teithwyr. Tybed a allech roi sylwadau ynghylch a allai fod cefnogaeth benodol wedi ei neilltuo y gallech chi fel Llywodraeth ei sicrhau fydd ar gael i unigolion yn y sefyllfaoedd hynny.

Grŵp arall sydd dan anfantais dan y system bresennol, wrth gwrs, yw'r rhai dros 60 oed, sy'n wynebu gwahaniaethu o ran eu gallu i gael gafael ar gymorth. Os ydynt yn mynd i fod yn cwblhau eu cyrsiau ar ôl eu pen-blwydd yn drigain oed, nid oes cymorth ar gael iddynt o gwbl. Tybed a allwch chi ddweud a ydych yn mynd i wneud unrhyw beth i fynd i'r afael â’r gwahaniaethu hwnnw yn erbyn pobl hŷn. Ac, yn olaf, mae’r cwestiwn am fwrsariaethau. Unwaith eto, roedd llawer iawn o sylwadau yn yr ymatebion i'r ymgynghoriad ynghylch bwrsariaethau y mae modd eu cael, yn enwedig bwrsariaethau nyrsio. Ond, wrth gwrs, rwy’n gwybod eich bod wedi bod yn gweithio gyda chydweithwyr yn y Cabinet yn edrych ar fwrsariaethau eraill y gallech fod yn gallu eu hymestyn. Tybed a allwch roi unrhyw eglurhad ar hirhoedledd bwrsariaethau nyrsio a pha fwrsariaethau eraill y gallech fod yn ystyried eu cyflwyno i'r drefn newydd. Diolch.