6. 5. Datganiad: Strategaeth y Gymraeg

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:56 pm ar 11 Gorffennaf 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 4:56, 11 Gorffennaf 2017

Eto, liciwn i ddiolch i lefarydd Plaid Cymru am ei chroeso cyffredin i’r strategaeth ac i’r rhaglen waith. Rydw i’n falch eich bod chi wedi canolbwyntio ar y rhaglen waith yn eich cwestiynau. Rydych chi’n iawn—pan fyddaf i’n edrych o fy nghwmpas i fan hyn ym Mae Caerdydd, a phan fyddaf i’n teithio o gwmpas Cymru a phan fyddaf i gartref ym Mlaenau Gwent, rydw i’n gweld ewyllys da i’r Gymraeg ym mhob man. Mae’n un peth sydd yn ein huno ni fel cenedl. Rydw i’n gweld ewyllys da gan gymunedau lle mae’r Gymraeg yn rhan bwysig o fywyd cymunedol, a hefyd ewyllys da mewn ardaloedd lle nad yw’r Gymraeg yn rhan o fywyd bob dydd y gymuned. Rydw i’n gweld hynny yn rhywbeth yr ydw i eisiau parhau ag ef a’i hybu dros y blynyddoedd nesaf.

Rydych chi’n iawn—rydym ni yn gwneud ymrwymiad clir i sicrhau bod gennym ni gynlluniau economaidd ar gyfer pob un rhan o Gymru, gan gynnwys cymunedau lle mae’r Gymraeg yn iaith gymunedol. Mae’n rhaid i’r Llywodraeth sicrhau ein bod ni’n buddsoddi hefyd yn y cymunedau, felly. Mi rydych chi wedi gweld polisi clir y Llywodraeth yma i symud swyddi y tu fas i Gaerdydd ac i symud swyddi i ardaloedd gwahanol yng Nghymru, ac mae hynny wedi bod yn bwyslais y mae’r Llywodraeth yma wedi ei fabwysiadu, ac mae wedi bod yn bolisi parhaol y Llywodraeth bresennol. Efallai nad yw’r cyrff i gyd yn mynd i’r lleoedd y buasech chi wedi’u dewis, ac mae hynny siŵr o fod yn wir. Ond mae’r banc datblygu wedi mynd i’r gogledd, wrth gwrs, mae trafnidiaeth wedi mynd i’r Cymoedd, ac mae’r awdurdod cyllid hefyd wedi symud. So, rydym ni wedi gweld bod hynny yn bolisi o symud swyddi i’r tu fas i Gaerdydd—buddsoddi yng Nghymru fel cenedl ac nid jest yn y brifddinas. Rwy’n credu bod hynny yn rhywbeth sydd yn hollbwysig, ac mi fydd y polisi hynny yn parhau dros gyfnod y Cynulliad yma. Rydw i’n siŵr bod y polisi hwnnw yn cynnwys y gorllewin a’r gogledd yn eu cyfanrwydd, wrth gwrs, ac mi welwch chi hynny yn digwydd dros y misoedd nesaf a’r blynyddoedd nesaf.

Pan fyddwch chi’n dod i addysg, a ydy’r targedau yn ddigon? Rwy’n credu bod y targedu yn uchelgeisiol ac yn ddigon am nawr. Mae hyn yn daith. Nid yw hi’n strategaeth bedair blynedd. Mi rydym ni wedi cyhoeddi rhaglen waith am bedair blynedd, ar gyfer hyd y Cynulliad yma, i alluogi pobl, ac i alluogi’r Llywodraeth yma i amrywio ei thargedau tra byddwn ni mewn grym yn ystod y Cynulliad yma. Gwaith Cynulliad a Senedd Cymru, wrth gwrs, yw sicrhau y cysondeb ac i sicrhau atebolrwydd y Llywodraeth yn ystod y cyfnodau sy’n dod o’n blaenau ni.

Rydych chi wedi gofyn cwestiwn penodol amboutu’r WESPs ac mi soniais i am hynny yn y datganiad. Mi fyddaf i yn gwneud datganiad dros yr wythnosau nesaf. Rydych chi’n iawn. Rydw i’n cytuno â chi ac â’ch dadansoddiad bod angen WESPs sydd yn gryf—cynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg sydd yn gryf—ac yn adlewyrchu uchelgais y Llywodraeth. Mi ydych chi’n gwybod hefyd fod Aled Roberts wedi bod yn gweithio ar hyn ers rhyw chwe mis erbyn hyn, ac rydw i’n disgwyl gweld adroddiad gan Aled yn ystod yr wythnosau nesaf. Mi fyddaf i’n cyhoeddi ei adroddiad ac mi fyddaf i’n ysgrifennu at bob un awdurdod lleol yn ystod y cyfnod nesaf i ofyn iddyn nhw weithredu yn y ffordd y bydd ei hangen i gyrraedd y fath o dargedau sydd gyda ni ar gyfer pob un o’r cynlluniau gwahanol.

Pan fyddwch chi’n cwestiynu’r gyllideb ar gyfer y rhaglen adeiladu ysgolion, a gaf i ddweud hyn? Rydym ni wedi gweld lot o gwestiynau dros y dyddiau diwethaf amboutu cyllideb y Gymraeg a ble mae cyllideb y Gymraeg. Rydw i eisiau bod yn glir yn fy meddwl i, ac rydw i eisiau i Aelodau fod yn glir hefyd, nad ydym ni’n ynysu’r Gymraeg mewn un adran yn y Llywodraeth yma. Mae’r Gymraeg yn mynd i gael ei hintegreiddio i bob un o adrannau’r Llywodraeth, a phob un o weithgareddau’r Llywodraeth, a phob un o raglenni’r Llywodraeth. Felly, ein huchelgais ni ar gyfer y Gymraeg yw y bydd yn rhan ganolog o’r rhaglen adeiladu ac adnewyddu ysgolion. Nid oes un gyllideb ar gyfer ysgolion Saesneg ac un gyllideb wahanol ar gyfer ysgolion Cymraeg. Mae yna un gyllideb addysg ar gyfer system sy’n cael ei gweithredu yn y ddwy iaith, ac mi fyddwn ni’n gweithredu felly.

Rydych chi’n sôn amboutu corff hyd braich, ac rydych chi’n dweud bod yna gefnogaeth i hynny. Nid ydw i’n gweld cymaint o gefnogaeth â hynny i sefydlu cyrff cyhoeddus newydd, mae’n rhaid dweud, ond mae gennym ni’r cytundeb presennol ac rydw i’n mynd i wneud cynigion clir yn y Papur Gwyn a fydd yn symud y polisi ymlaen. Rydw i’n edrych ymlaen at gynnal y fath yna o sgwrs a thrafodaeth ar hynny dros yr wythnosau a’r misoedd nesaf.