Cynigiaf welliant 2 yn fy enw i, ond wrth wneud hynny, rwy’n ei wneud ar ran, mewn gwirionedd, grŵp y Ceidwadwyr Cymreig yma heddiw. Mae'r gwelliant hwn yn cyfeirio at y pwerau i fynnu y cyhoeddir gwybodaeth am amser cyfleuster ac i osod gofynion ar gyflogwyr yn y sector cyhoeddus o ran amser cyfleuster â thâl. I egluro, nid yw’r gwelliant hwn yn ceisio dileu nac atal amser cyfleuster, na’r manteision yr honnir y mae’n eu creu. Ac mae gennyf bryderon gwirioneddol ynghylch sut y mae hyn wedi cael ei gamliwio yn y memorandwm esboniadol. Mae’n wir y gallai amser cyfleuster arwain at lai o dribiwnlysoedd cyflogaeth, colli llai o ddyddiau i anaf a salwch yn y gweithle, a llai o ddiswyddiadau ac ymadawiadau cynnar, ac nid ydym yn herio hynny. Ac nid ydym yn atal amser cyfleuster nac amser y mae staff sefydliad yn ei dreulio ar ddyletswyddau a gweithgareddau undeb llafur yn ystod oriau gwaith. Yr hyn yr ydym yn anelu at ei hybu yma yw diwylliant o fod yn agored ac yn dryloyw o ran faint o amser staff sy’n cael ei dreulio yn y maes hwn. Mae nifer o resymau dros wneud hynny a nifer o fuddion.

Yn ystod y sesiynau tystiolaeth, nododd Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol ei gred bod defnyddio amser cyfleuster yn llwyddiannus yn golygu arbedion i'r cyflogwr ac i'r Trysorlys, felly, o ganlyniad i lai o dribiwnlysoedd cyflogaeth. Eto i gyd, heb ragor o graffu, rhagor o dystiolaeth a thryloywder, ni allwn ategu hyn mewn modd mesuradwy. Wrth gwrs, mae'n rhaid hefyd taro cydbwysedd â defnyddio arian trethdalwyr, a heb wybod faint o oriau gwaith sy’n cael eu treulio ar amser cyfleuster, does dim modd asesu ei wir werth. Pa Lywodraeth sy’n pasio deddfwriaeth heb allu darparu tystiolaeth i ategu eu dadl eu hunain?

Ydy, mae hwn yn gytundeb a wneir yn wirfoddol rhwng cyflogwyr ac undebau, ond mae'r swydd yn un â thâl o ran y ffaith ei bod yn cael ei gwneud yn ystod oriau gwaith â thâl. Felly, mae angen ateb cwestiynau ynghylch pam mae Llywodraeth Lafur Cymru mor amharod i ofyn i gyrff cyhoeddus gyhoeddi’r wybodaeth hon. Llywydd, nid yw'r wybodaeth hon yn breifat; gallai unrhyw un ohonom ofyn amdani drwy wneud cais rhyddid gwybodaeth ar unrhyw adeg, ac eto mae Llywodraeth—y Llywodraeth Lafur yng Nghymru—yn methu â gwneud hyn hyd yn oed. Fodd bynnag, mae Deddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 yn mynnu bod gan bob awdurdod cyhoeddus gynllun cyhoeddi ac, yn hollbwysig, eu bod yn cyhoeddi gwybodaeth yn rhagweithiol.

Y pwynt allweddol yma yw bod yn agored, yn dryloyw ac yn atebol i'r cyhoedd, ein hetholwyr, ynghylch sut y caiff arian cyhoeddus ei wario. Pam, felly, yr amharodrwydd o ran amser cyfleuster? Yn sicr, byddai’n llai o faich darparu hyn nag amryfal geisiadau rhyddid gwybodaeth. Cost ddangosol cyhoeddi o'r fath a roddir yn yr asesiad effaith rheoleiddiol yw £171,000—bron i draean cost didynnu taliadau tanysgrifio i undebau drwy’r gyflogres—ac eto yma mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi penderfynu nad yw’n werth talu’r gost, er gwaethaf y cynnydd cynhenid o ran tryloywder a bod yn agored y byddai’n ei achosi. Yr unig beth yr ydym yn gofyn amdano yma yw darpariaethau i gyrff y sector cyhoeddus gyhoeddi’r wybodaeth hon yn glir ac i weithredu’n eithaf clir er budd y cyhoedd ac yn unol â bwriadau'r Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth. Rwy’n cynnig.