Part of 9. 8. Cyfnod 3 Bil yr Undebau Llafur (Cymru) – Senedd Cymru am 7:18 pm ar 11 Gorffennaf 2017.
Rwy'n dyfalu y bydd y Torïaid yn hapus nad wyf yn mynd i ailadrodd yr holl wybodaeth a roddais y tro diwethaf—[Torri ar draws.] Ond ceir rhai themâu cyffredin, ac, yn y bôn, y rheini yw gwrthwynebiad cyflogwyr i'r hyn a geir yn neddfwriaeth y Torïaid ar gyfer y DU ac yn y gwelliant hwn a diffyg dealltwriaeth llwyr y Torïaid o'r hyn y mae undebau yn ei wneud a sut y maent yn gweithio. A'r agwedd bwysicaf ar y gwelliant hwn, rwy’n meddwl, yw canolbwyntio ar fanteision amser cyfleuster a pheidio â boddi yn y math costus o weithdrefnau adrodd sy'n cael eu cynnig.
Ar ôl i Lywodraeth y DU gyhoeddi eu cynigion cychwynnol ar gyfer eu Bil Undebau Llafur yn 2016, cynhaliodd ysgol fusnes Prifysgol Warwick ymchwil i amser cyfleuster yn y gwasanaethau cyhoeddus ledled y DU, a chasgliad eu hymchwil oedd bod presenoldeb cynrychiolwyr yn y gweithle sy'n dibynnu ar amser cyfleuster i gyflawni eu dyletswyddau yn gysylltiedig â pherfformiad uwch yn y gweithle. Felly, i'r gwrthwyneb, mae lleihau amser cyfleuster yn debygol o gael effeithiau andwyol.
Ac wrth roi sylwadau am ddata Llywodraeth San Steffan ei hun, dywedodd Athro rheoli adnoddau dynol y Brifysgol:
‘Yn gyffredinol, mae'r dystiolaeth yn awgrymu bod cynrychiolwyr...gweithle amser llawn a rhan-amser yn helpu i wella perfformiad yn y sector cyhoeddus a bod rheolwyr ar y cyfan yn cydnabod bod hyn yn wir.’
Mae'r ddeddfwriaeth arfaethedig i gyfyngu ar faint o amser y caiff cynrychiolwyr ei dreulio ar eu dyletswyddau cynrychioliadol yn ymddangos yn ddiangen a gallai leihau perfformiad yn y gweithle yn y sector cyhoeddus.
Nawr, rwyf eisoes wedi cyfeirio at fanteision sylweddol trefniadau partneriaeth gymdeithasol yma yng Nghymru. Dylid cydnabod, yn ogystal â chynnwys swyddogion lleyg, bod swm sylweddol o’r gwaith a wneir mewn gwaith partneriaeth yn cael ei wneud gan swyddogion cyflogedig undebau llafur, heb ddim cost i'r pwrs cyhoeddus. Mae'r swyddogion hyn yn buddsoddi adnoddau undeb mewn gwaith sy'n rhan annatod o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus yn swyddogol, a gwneud newidiadau iddynt, yng Nghymru—rhywbeth, unwaith eto, y mae’n ymddangos na all y Ceidwadwyr Cymreig ei amgyffred. Ond, wrth gwrs, mae'n mynd ymhell y tu hwnt i hynny. Ar lefel y gweithle, mae cyflogwyr y gwasanaethau cyhoeddus yn deall yr hyn, yn amlwg, nad yw'r Torïaid. Dywedodd cyn-arweinydd CLlLC Bob Wellington:
‘Mae amser cyfleuster yn galluogi cynghorau i ymgynghori a thrafod â swyddogion undebau llafur sy'n cynrychioli’r gweithlu, ac felly a dweud y gwir mae’n arbed llawer o amser ac adnoddau.’
Felly, mae'n
‘hanfodol yn ein barn ni, ac yn sicr er budd talwyr y dreth gyngor, y caiff ei gadw.’
Mae Conffederasiwn GIG Cymru a chyflogwyr y GIG wedi dweud:
‘Mae cynrychiolwyr undebau llafur yn darparu rôl hanfodol o ddatblygu polisïau a gweithdrefnau’r GIG yn y gweithle a gweithio gyda hwy. Maent yn cefnogi staff a'u haelodau â materion cyfryngu ac yn llywio drwy bolisïau a materion yn y gweithle sy'n ei gwneud yn haws cynnal y gwasanaeth yn esmwyth.’