7. 6. Datganiad: Cynllun Gweithredu Cymru ar Reoli Tybaco 2017-2020

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:44 pm ar 19 Medi 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 5:44, 19 Medi 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am y cwestiynau hynny. Byddaf yn dechrau o’r man lle gwnaethoch orffen o ran trafod cydweithio â sefydliadau eraill sydd â diddordeb brwd yn y maes hwn. Ariannwyd ASH Cymru am dair blynedd i'n cefnogi ni wrth gyflwyno ein cynllun, ond mae ganddynt ran bwysig iawn hefyd o ran cael trafodaethau ehangach â'r holl bobl hynny sydd â diddordeb mewn rheoli tybaco yng Nghymru—ar draws y trydydd sector hefyd. Felly, mae yna ddeialog dda, rwy'n credu, o ran yr holl sefydliadau hynny sydd â diddordeb. A hefyd, ar waelod y cynllun cyflawni, gallwch weld rhestr o holl aelodau'r bwrdd strategol ar reoli tybaco, a hefyd yr is-grwpiau sy'n cefnogi'r gwaith hwnnw, a gobeithio y byddech yn cytuno eu bod yn adran amrywiol sy'n adlewyrchu barn ein cymdeithas yn hynny o beth.

Roeddech chi’n iawn i’n hatgoffa, mewn gwirionedd, bod ysmygu yn ddibyniaeth ofnadwy oherwydd, yn fy marn i, fel rhywun nad yw'n ysmygu, mae'n eithaf hawdd anghofio yn aml ei fod yn gaethiwed gwirioneddol. Mae'n ddibyniaeth ddrud iawn, ac mae chwech o bob 10 o smygwyr ar hyn o bryd, heddiw, yn dymuno rhoi'r gorau iddi. Felly mae angen inni fod yn y fan honno i gefnogi'r chwech allan o 10 hynny a hefyd i ddarparu'r negeseuon a'r addysg gywir ar gyfer y pedwar arall o ran eu helpu i ddeall y difrod ac yna gwneud dewisiadau yn hynny o beth.

Gwnaethoch sôn am y gwaith sy'n digwydd mewn carchardai; bu'n llwyddiannus iawn o ran y ffaith bod yr holl garchardai yng Nghymru yn ddi-fwg erbyn hyn. Rwy'n awyddus iawn i sicrhau, pan gaiff carcharorion sy'n hanu o Gymru, eu rhyddhau o'r carchar yn ôl i'r gymuned, eu bod mewn gwirionedd yn dal i gael cefnogaeth i aros ar y siwrnai ddi-fwg honno, ac mae hynny'n cael ei adlewyrchu yn ein cynllun gweithredu hefyd.

Gwnaethoch sôn, fel y gwnaeth eraill, am ba mor bwysig yw hi i gefnogi rhieni i roi'r gorau i ysmygu. Gwyddom, fel y soniais yn gynharach, fod plant sy'n gweld eu rhieni yn ysmygu yn llawer mwy tebygol o ddechrau ysmygu eu hunain, ac mae'r ymchwil ddiweddaraf yn dangos bod y rhan fwyaf o smygwyr sy'n oedolion yn dechrau ysmygu mewn gwirionedd cyn 18 oed. Felly, mae’r rhieni a'r rhieni sy’n fodelau rôl yn ffactor pwysig iawn yn hyn hefyd.

Mae mwg ail-law yn fater hynod o bwysig hefyd, ac fe wnaethoch chi siarad am y perygl y gall hynny ei achosi i blant a phobl ifanc. Un o'r llwyddiannau mawr, rwy’n credu, yw’r gwaharddiad ar ysmygu mewn ceir gyda phlant. Rwy'n credu bod pobl wedi dilyn y gwaharddiad yn dda, oherwydd mae plismona’r gwaharddiad yn beth anodd, fel y gallwch chi ddychmygu, ond mae pobl wedi ymlynu ato. Ac am wn i mae’r mathau hynny o newidiadau diwylliannol, wyddoch chi, mae'n cymryd amser i newid diwylliant, ond mewn gwirionedd rwy'n credu ein bod ni'n agos ati nawr gan ddefnyddio amryw wahanol ddulliau, ac wrth i lawer o bartneriaid weithio gyda’i gilydd.