Part of 1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig – Senedd Cymru am 2:15 pm ar 20 Medi 2017.
Cytunaf eu bod yn annerbyniol, ac mae rhwng 70 a 118 o achosion o lygredd slyri yn mynd i mewn i afonydd Cymru yn flynyddol, sy’n fwy nag un yr wythnos. Ac rwy’n cydnabod bod y rhan fwyaf o ffermwyr yn cydymffurfio â’r gyfraith, ond awgryma’r ystadegau’n amlwg nad yw hynny’n wir am bob un ohonynt. Mae ymchwiliad diweddar gan y Biwro Newyddiaduraeth Ymchwiliol yn awgrymu bod rhai ffermydd yn ystyried y dirwyon a gânt o ganlyniad i lygru yn rhan o gostau rhedeg eu busnes. Os oes unrhyw wirionedd o gwbl yn hynny, mae’n amlwg nad yw’r dirwyon hynny’n gweithio fel rhwystr. A’r peth arall a ganfuwyd drwy’r astudiaeth honno oedd bod problem barhaus mewn rhai ffermydd yn Sir Gaerfyrddin. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, yr hyn rwyf am ei ofyn yw: pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau bod diffyg cydymffurfiaeth ffermydd sy’n aildroseddu yn cael ei archwilio’n drylwyr? Ac rwy’n deall yn eithaf clir mai Cyfoeth Naturiol Cymru fydd yn gwneud hynny. A’r peth arall a ganfuwyd drwy’r newyddiaduraeth ymchwiliol honno yw bod rhai o staff Cyfoeth Naturiol Cymru yn cael eu bygwth yn hytrach na’u croesawu—i’r gwrthwyneb yn llwyr, yn wir—wrth wneud eu gwaith ar y ffermydd hynny.