A gaf fi ddiolch i Bwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau am yr adroddiad? Ac wrth wneud hynny, hoffwn gefnogi pwysigrwydd y rhwydwaith metro yn ei gyfanrwydd a’r buddsoddiad cysylltiedig yn fy etholaeth fy hun. Rwyf am gyfyngu fy sylwadau mwy cyffredinol i’r pwynt penodol hwnnw, yn hytrach na rhoi sylwadau mwy penodol ar y fasnachfraint yn ei chyfanrwydd.

Mae gan gymoedd Merthyr Tudful a Rhymni reilffyrdd sy’n eu cysylltu â Chaerdydd a’r rhwydwaith rheilffyrdd ehangach, ac mae’r ddwy reilffordd wedi gweld buddsoddiad newydd, er enghraifft mewn gorsafoedd, platfformau a signalau newydd, ond mae amlder y trenau hynny yn parhau i fod yn broblem. Er enghraifft, mae llai na 25 milltir rhwng Merthyr a Chaerdydd, ond nid yw’r amser teithio o dros awr yn brofiad pleserus mewn trên budr, gorlawn. Dyna’r math o beth sydd angen sylw os ydym am annog mwy o bobl i ddod ar y trenau er mwyn helpu i leihau’r defnydd o geir o amgylch ein prifddinas ac i wneud pob math o deithio yn fwy cynaliadwy, ac yn wir, annog pobl i deithio i’r cyfeiriad arall o Gaerdydd a phob man arall yn y canol.

Yn yr un modd, rheilffordd cwm Rhymni: unwaith eto, rydym wedi gweld buddsoddi yn y llwybr hwnnw, fel y nododd Hefin yn gynharach, ond mae’n amlwg fod angen rhoi sylw i hyd teithiau. Ac fel y mae Jeremy Miles wedi’i ddweud, nid yw’r metro yn ymwneud yn unig â threnau. Yr agwedd arall sydd angen ein sylw yw pwysigrwydd gwasanaethau bws lleol. Y rhain yn aml yw’r rhydwelïau hanfodol sy’n helpu pobl i symud o gwmpas cymunedau lleol, ac rwy’n nodi na chafodd y materion hyn sylw uniongyrchol yn rhan o’r adroddiad, ond byddant yn rhan bwysig o ddarparu cysylltiadau gwell fel rhan o’r pecyn metro cyfan.

Yn yr oes hon o weithio hyblyg a phobl â swyddi mewn gwahanol leoliadau, gallai fod yn ddefnyddiol inni feddwl sut y gallwn ddarparu rhwydwaith o wasanaethau bws sy’n diwallu anghenion lleol yn well. Er enghraifft, gall fod yn anodd, os nad yn amhosibl, cael gwasanaethau o amgylch rhai rhannau o Ferthyr wedi’r oriau gwaith traddodiadol ar ôl 5.30 p.m. ac os ydym am wneud cyfleoedd gwaith yn hygyrch i bobl nad oes ganddynt eu cludiant eu hunain, neu, fel y dywedodd Jenny Rathbone yn gynharach, eu hannog i adael eu ceir os oes ganddynt rai, mae angen gwella hynny, a darparu trefniadau teithio mwy hyblyg wrth i’r rhwydwaith metro esblygu.

Rwy’n credu hefyd fod angen i ni fod yn ofalus nad oes gennym bobl yn dehongli metro de Cymru fel dim ond tramiau newydd i wasanaethu Bae Caerdydd, a cholli cyfle i fanteisio ar y buddsoddiad hanfodol mewn mannau eraill. Ond fel pob un o’n hadroddiadau pwyllgor, cawn ein cyfyngu gan ddigwyddiadau hefyd, ac unwaith eto, mae Jeremy Miles a David Melding eisoes wedi gwneud sylwadau ar hyn. Ers cyhoeddi’r adroddiad ym mis Gorffennaf, mae’r pryderon a fynegwyd ynddo ynglŷn â’r prosiect trydaneiddio wedi dod yn realiti creulon bellach, ac yn anffodus, gallwn weld addewid arall y mae’r Torïaid wedi’i dorri i bobl Cymru.

Felly, diolch unwaith eto i’r pwyllgor am yr adroddiad, a gobeithio y bydd y Cynulliad yn derbyn yr argymhellion, a’n bod yn sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn parhau i fod yn gadarn ynglŷn â’i chynlluniau buddsoddi ac anghenion y rhwydwaith trafnidiaeth yn ei gyfanrwydd ar draws de-ddwyrain Cymru.