Part of the debate – Senedd Cymru am 4:41 pm ar 3 Hydref 2017.
Diolch yn fawr iawn am y sylwadau hynny. Mae'n debyg y byddaf—wel, yn sicr, ni fyddwn yn cytuno â'ch sylwadau agoriadol ynglŷn â'r berthynas rhwng Llywodraeth Cymru a Chwaraeon Cymru. Ni chredaf eu bod yn rhoi darlun teg ac yn sicr nid ydynt yn rhoi darlun teg o Chwaraeon Cymru fel sefydliad. Rwyf wedi bod yn glir o’r dechrau, gyda'r holl hanes yr ydym wedi'i gael gyda'r bwrdd ar ddiwedd y llynedd ac ar ddechrau'r flwyddyn hon, rwyf wedi bod yn glir iawn nad oedd Chwaraeon Cymru fel sefydliad ei hun erioed yn gamweithredol. Roedd y problemau yr oedd gennyf i mewn gwirionedd yn ymwneud â dull gweithio'r bwrdd, a oedd yn cyrraedd pwynt lle na allai barhau â'i waith a bod angen arweiniad newydd arno. Felly, credaf fod angen inni wahanu'r ddau fater hynny yn ofalus iawn, oherwydd, mewn gwirionedd, yn ystod y cyfnod anodd iawn hwn i’r sefydliad, mae Chwaraeon Cymru wedi bod yn parhau ddydd ar ôl dydd i wneud gwaith ardderchog ar hyd a lled Cymru. Felly, credaf ei bod yn bwysig cydnabod bod gwahaniaeth rhwng y sefydliad ei hun a gwaith y bwrdd, lle'r oedd y pryderon gennyf.
Ond ynglŷn â llywodraethu, ac eto, mae hwn yn faes yr edrychwyd arno gan y cadeirydd dros dro newydd pan ddaeth i'r swydd yn gyntaf—. Roedd yn glir iawn nad oedd ganddo bryderon ynghylch trefniadau llywodraethu na threfniadau ariannol y sefydliad. Unwaith eto, mae'r trefniadau hynny yn gadarn. Mae Llywodraeth Cymru, fel y gwyddoch, yn cael cyfarfodydd perfformiad rheolaidd gyda'r unigolion dan sylw yn y sefydliad o ran sicrhau bod gennym ni'r llywodraethu cryf hwnnw. Rydym hefyd yn cyhoeddi adroddiad cylch gwaith, sy'n nodi'n glir y cyfeiriad yr ydym yn disgwyl i'r sefydliad ei gymryd. Ac, fel y byddech chi'n ei ddisgwyl, rwy'n cyfarfod yn rheolaidd gyda chadeirydd a phrif weithredwr y sefydliad hefyd.
O ran y cyfeiriad strategol, fe welwch mai un o'r argymhellion allweddol ar gyfer Chwaraeon Cymru ei hun yn yr adroddiad annibynnol yw creu dull o weithredu hirdymor newydd, strategaeth hirdymor newydd ar gyfer chwaraeon yng Nghymru. Dylai hynny ymateb i'r cyfeiriad a bennwyd gennym ni heddiw ac a nodwyd mewn trafodaethau blaenorol gyda'r sefydliad am fwy o bwyslais ar fynd i'r afael â rhai o'r anghydraddoldebau iechyd sydd gennym yng Nghymru— anghydraddoldebau, efallai, o ran cyfleoedd i gael mynediad at chwaraeon, tra hefyd yn parhau â'r gwaith ardderchog y maen nhw’n ei wneud, ochr yn ochr â chyrff llywodraethu chwaraeon, yn ein rhoi ni ar lwyfan y byd gyda rhai o'n cyflawniadau rhagorol yr ydym wedi'u cael ar lefel elitaidd hefyd.
Mae hefyd yn bwysig bod Chwaraeon Cymru yn cynnwys rhai canlyniadau, metrigau a fframweithiau perfformiad cadarn, gydag eglurder perchnogaeth a phroses fuddsoddi dryloyw o fewn y darn hwnnw o waith. Dyna un o'r eitemau y cyfeirir atynt yn benodol yn yr adroddiad annibynnol fel camau i Chwaraeon Cymru eu datblygu hefyd.
O ran y rhaglen chwaraeon a gweithgareddau cymunedol, rydyn ni'n cynnal rhai trafodaethau ar hyn o bryd gyda Chwaraeon Cymru o ran sut y byddem yn bwrw ymlaen â hynny, gan edrych ar y ddarpariaeth yn fwy rhanbarthol er mwyn manteisio i'r eithaf ar y gwahanol bartneriaethau sy'n bodoli yn ein cymunedau. Rwyf wedi gofyn i'm swyddogion weithio gyda'r sefydliad i ddod â'r trafodaethau hyn, debygwn i, i ben, gan fy mod yn sylweddoli bod hyn yn rhywbeth y mae'n rhaid i ni fod yn gwneud cynnydd arno ar hyn o bryd hefyd. Felly, byddwn yn gobeithio gallu dweud mwy ar hynny yn y dyfodol agos hefyd.
O ran yr awgrym a ddylai fod gennym ddau sefydliad ai peidio, sef un sefydliad yn canolbwyntio ar chwaraeon gwerin gwlad a sefydliad arall sy'n canolbwyntio ar chwaraeon elitaidd, rwy'n gwybod bod hynny’n rhywbeth sydd wedi'i drafod a'i ystyried dros gyfnod o amser nawr, a dyma un o'r materion yr edrychodd y panel adolygu annibynnol arno. Eu hargymhelliad cryf a chlir oedd, mewn gwirionedd, na ddylid gwahanu’r chwaraeon elitaidd a'r chwaraeon gwerin gwlad o ran lle y maent o fewn sefydliad. Rwy'n credu mai un o'r rhesymau dros hynny yw ei bod yn bwysig cael y llwybrau llawr gwlad hynny i fyny at chwaraeon elitaidd hefyd, er mwyn cynnal llinell glir rhwng adnabod talentau ar lawr gwlad ac yna sicrhau bod cyfle i’r bobl hyn fynd ymlaen a'n gwneud ni'n falch iawn ohonyn nhw ar y llwyfan rhyngwladol hefyd.
Yr amgueddfa genedlaethol, ie, mae’n rhywbeth y mae Llywodraeth Cymru wedi'i ymrwymo iddo, a gallaf gadarnhau bod Ysgrifennydd y Cabinet dros economi yn cynnal astudiaeth ddichonoldeb ar hyn o bryd hefyd. Ac rwy'n credu bod hynny'n ateb yr holl gwestiynau.