1. 1. Cwestiynau i’r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 17 Hydref 2017.
1. Pa gynlluniau sydd gan y Prif Weinidog i gefnogi'r diwydiant fferyllol yng Nghymru? (OAQ51217)
Mae ein cynlluniau i'w gweld, wrth gwrs, yn y strategaeth genedlaethol. Mae gennym ni bresenoldeb cryf o gwmnïau sy'n darparu gwasanaethau fferyllol, ac mae gennym ni hanes profedig o gefnogi treialon clinigol a gwasanaethau fferyllol yma yng Nghymru, a bydd hynny'n parhau yn y dyfodol.
Yn wir, mae gennych chi hanes profedig yn hynny o beth, ac rwy'n ei groesawu'n fawr. Rwy'n cydnabod bod eich Llywodraeth wedi denu buddsoddiad sylweddol i'r busnes gwyddorau bywyd cyfan, sydd, yn ein gwlad ni, yn cyflogi tua 11,000 o bobl. Fodd bynnag, rwy’n bryderus iawn am yr hyn a allai ddigwydd o ganlyniad i Brexit, ac roeddwn i’n meddwl tybed pa—[Torri ar draws.]
Gadewch i'r Aelod ofyn ei chwestiwn, os gwelwch yn dda. Angela Burns.
Diolch. Roeddwn i’n meddwl tybed pa drafodaeth y mae eich Llywodraeth wedi ei chael gyda'i chyfatebwyr yn San Steffan ynghylch dyfodol fframweithiau rheoleiddio ar ôl Brexit, ac a ydych chi'n bwriadu cyfrannu at ymchwiliad Pwyllgor Dethol Iechyd Tŷ'r Cyffredin, sy'n edrych ar drefniadau ar ôl Brexit i sicrhau’r cyflenwad o feddyginiaethau, dyfeisiau a chynhyrchion, ac yn enwedig o ran ein gallu i’r Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal a Grŵp Strategaeth Feddyginiaethau Cymru—. Rydym ni’n esiampl ledled Ewrop a gwledydd yr Asiantaeth Feddyginiaethau Ewropeaidd, ac os nad ydym ni’n gallu cysylltu â’r esiamplau Ewropeaidd mwyach, yna efallai y byddwn ni'n colli rhywfaint o'r arian hwnnw sy'n dod i Gymru ar hyn o bryd ar gyfer rhai o'r treialon hyn, a hoffwn wybod beth ydych chi’n mynd i allu ei wneud am hynny.
Mae'r Aelod yn llygad ei lle i godi'r mater hwn. Nid yw hwn, ymhlith llawer o faterion eraill, wedi cael ei drefnu’n llawn eto o ran eglurder cyn belled ag y mae'r cyhoedd yn y cwestiwn. Nid yw'n gwneud unrhyw synnwyr o gwbl i'r DU gael trefn reoleiddio wahanol i weddill Ewrop, ac un o'r pethau yr ydym wedi eu pwysleisio i Lywodraeth y DU yw nad oes angen gwahanu pan nad yw hynny’n ofynnol. Pam fyddai gennym ni system ar wahân sy'n wahanol i bawb arall, i bob pwrpas? Felly, rwy'n cytuno'n llwyr â'i sylwadau. Rydym ni wedi gwneud y pwynt ar hyn ac mewn meysydd eraill, fel cemegau, er enghraifft. Y gyfarwyddeb cofrestru, gwerthuso, awdurdodi a chyfyngu cemegau—pa ddefnydd fydd i honno ar ôl i ni adael yr UE? A yw hynny'n golygu y bydd llai o reoleiddio ar gemegau yn y DU? Bydd yr holl faterion hyn yn rhan, ac yn parhau i fod yn rhan, o'r trafodaethau yr ydym ni’n eu cael gyda Llywodraeth y DU.
Prif Weinidog, dywedodd Andrew Evans, ar ôl iddo gael ei benodi’n brif swyddog fferyllol Cymru, ac rwy'n dyfynnu:
Mae fferyllwyr yng Nghymru yn chwarae rhan ganolog yn ymgyrch llywodraeth Cymru i ddarparu gofal o ansawdd uchel i gleifion yn brydlon ac yn nes at eu cartrefi. Edrychaf ymlaen at weithio gyda fferyllwyr a phroffesiynau iechyd a gofal eraill, gan adeiladu ar y gwelliannau sylweddol yr ydym ni eisoes wedi eu gwneud.
A all y Prif Weinidog gadarnhau eto bod y diwydiant fferyllol yng Nghymru yn allweddol i ymgyrch Llywodraeth Cymru i gyfarparu gwasanaeth iechyd gwladol Cymru i wasanaethu ei gleifion yn y blynyddoedd i ddod, a hefyd ein diweddaru ar sut y mae'r gwaith hwnnw'n mynd rhagddo?
Yn sicr. Rydym ni’n cefnogi'r diwydiant fferyllol, er enghraifft, drwy’r gronfa fuddsoddi mewn gwyddorau bywyd. Mae honno wedi gwneud 11 o fuddsoddiadau mewn naw cwmni, gan gynnwys y rhai sy'n gwasanaethu'r diwydiant fferyllol. Mae wedi denu lefelau sylweddol o gyd-fuddsoddiad. Darparwyd canolfan gwyddorau bywyd i gynnig canolbwynt ffisegol i'r sector yng Nghymru, ynghyd â chwmni i weithredu a chyflwyno elfennau allweddol o bolisi, ac mae'r ganolfan honno’n un o gonglfeini'r hyn y bydd angen i'r sector adeiladu arno yn y dyfodol. Rydym ni’n gweithio ar ddatblygu brand ag iddo enw da yn rhyngwladol. Ein teithiau masnach, er enghraifft, i Medica, fu’r digwyddiad masnach sengl mwyaf i Gymru yn gyson dros y tair blynedd diwethaf. Ac, wrth gwrs, rydym ni’n gweld twf parhaus BioCymru, sef y digwyddiad unigryw ar gyfer y sector, a rhywbeth yr oeddwn i’n bresennol ynddo ychydig flynyddoedd yn ôl. Dyma'r ffordd i gwmnïau ac adrannau academaidd gwyddorau bywyd Cymru arddangos eu harbenigedd i gynulleidfa ryngwladol. Felly, mae'r gwaith yn cael ei wneud nid yn unig o ran cefnogi cwmnïau fferyllol sydd yma, ond o ran sicrhau bod ganddynt sgiliau yn yr arfaeth ar gyfer y dyfodol.