Heddiw, pan fyddwch yn siarad ag unrhyw berson ifanc am y math o bethau y maent am eu gweld o wleidyddiaeth, mae trafnidiaeth gyhoeddus, o ran ei argaeledd a’i gost, bob amser yn eithaf agos at frig y rhestr. Drwy fforwm economaidd ardal Castell-nedd, clywsom stori am ddyn ifanc a oedd wedi colli hyder am fod cyfle lleoliad gwaith wedi methu, a hynny am ei fod yn gorfod dibynnu ar gludiant bws o ben cwm Nedd i mewn i Gastell-nedd ac ymlaen i Gaerdydd. Roedd yr anhawster o wneud i’r daith honno weithio iddo ef wedi arwain at golli ei swydd a’i adael ar ôl, mewn gwirionedd, ar y ffordd i gyflogaeth gynaliadwy. Felly, yn bendant mae angen i bobl ifanc gael bargen newydd ar gyfer defnyddwyr bysiau ac un sy’n caniatáu iddynt deithio am ddim neu’n rhad, ond sydd hefyd yn gwella amseroedd teithio a phrofiad. Ac mae hynny’n ymwneud â blaenoriaethu bysiau, materion cynllunio a thechnoleg, fel sydd wedi ei drafod gennym sawl gwaith o’r blaen yn y Siambr hon.

Ar gost teithio, croesawaf ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar ymestyn oedran teithio am bris gostyngol i gynnwys rhai 24 oed, a buaswn yn annog pobl ifanc ledled Cymru i ymateb i’r ymgynghoriad gyda’u safbwyntiau fel y gallwn glywed beth sy’n bwysig iddynt hwy. Rwyf hefyd yn meddwl ei bod yn iawn y dylai Llywodraeth Cymru gadw’r opsiwn, os oes angen, o gynllun gorfodol i adeiladu ar y trefniadau gwirfoddol os gwelir bod angen gwneud hynny. Ond nid yw’r ddadl heddiw ar gynnig y Ceidwadwyr Cymreig yn ymwneud â’r pethau hynny; mae’r cynnig yn ailadrodd y polisi y mae’r Ceidwadwyr wedi bod yn pwyso amdano yn y wasg dros yr wythnosau diwethaf, ac mae’n gyson os nad yw’n fawr ddim arall.

Maent yn honni bod cynnig teithiau bws am ddim a thraean oddi ar docynnau trên yn costio £25 miliwn. Gadewch inni edrych ar hynny. Ar hyn o bryd ceir oddeutu 15,000 o ddeiliaid tocynnau a fydd yn gwneud tua 1.5 miliwn o deithiau ar fysiau erbyn mis Mawrth 2018. Ar sail y ffigurau hynny, gallwch gymryd yn ganiataol y buasai tocyn teithio rhad ac am ddim yn cael ei ddefnyddio gan lawer mwy o bobl ifanc. Gan gymryd bod tocyn bws i oedolion yn costio tua £2 ac y byddai oddeutu 350,000 o bobl yn gymwys o bosibl, byddai’r pris am gynnig y Ceidwadwyr yn agosach at £70 miliwn na £25 miliwn mae’n debyg—ac ar gyfer yr elfen bws yn unig y mae hynny, heb sôn am y gostyngiad trên. Nawr, mae gennyf gyfrifiannell os oes unrhyw un am ei benthyg.

Ond maent yn dweud wrthym eu bod am gael gwared ar y lwfans cynhaliaeth addysg er mwyn talu am ran ohono, yn union fel y gwnaeth eu cymheiriaid Torïaidd yn San Steffan—y lwfans cynhaliaeth addysg, sydd, gyda llaw, yn cynorthwyo 26,000 o fyfyrwyr i aros mewn addysg. Nawr, os ydych chi’n un o’r myfyrwyr hynny—ac rydym wedi clywed llawer am gyfleoedd addysg o’r fainc gyferbyn heddiw—os ydych chi’n un o’r myfyrwyr hynny byddai cynllun y Ceidwadwyr yn mynd â mwy na £1,500 y flwyddyn oddi wrthych. Mae Russell George wedi dweud bod costau trafnidiaeth yn rhwystr mawr i addysg ac rwy’n cytuno, ond beth ar y ddaear ydych chi’n galw colli £1,500? Rwy’n galw hynny’n rhwystr enfawr hefyd.

Ac os nad yw polisi bws y Torïaid yn ddigon o benbleth, mae eu polisi o draean oddi ar docynnau trên eisoes yn bolisi rheilffyrdd cenedlaethol. Felly, ni fyddaf yn cefnogi cynnig y Torïaid heddiw gan nad yw’n helpu pobl ifanc ac nid yw’n gwneud synnwyr. Rwy’n annog pobl ifanc i ymateb i ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ac i ddweud wrthym beth y maent ei eisiau o ran teithiau bws am ddim er mwyn iddynt gael polisi sy’n gweithio iddynt.