Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 25 Hydref 2017.
Rwy’n ddiolchgar am y cyfle hwn i siarad yn erbyn cyflwyno treth dwristiaeth yng Nghymru. Rwy’n gwneud hynny oherwydd fy mod yn credu y buasai treth dwristiaeth yn cael effaith ddifrifol ac andwyol ar economi fy rhanbarth. Mae de-ddwyrain Cymru yn gyrchfan o bwys i dwristiaid o’r Deyrnas Unedig ac o dramor. Chwe blynedd yn ôl, cyflwynwyd Bil Menter (Cymru) yn y Siambr hon, ac roeddem yn pwysleisio’n gryf iawn yr angen i wella ein twristiaeth, a hefyd, ers 2010, mae Cwpan Ryder, NATO, a hefyd ein tîm pêl-droed a FIFA, wedi gwella’n aruthrol nifer yr ymwelwyr o dramor ac o’r ochr arall i’r sianel sy’n dod i mewn.
Yn wir, yn 2014, de-ddwyrain Cymru oedd yr ail gyrchfan fwyaf poblogaidd ar gyfer teithiau domestig dros nos yng Nghymru. Roedd gwariant ar y teithiau domestig dros nos hyn yn £361 miliwn y flwyddyn. Yn 2014, roedd yna 441,000 o ymweliadau rhyngwladol hefyd. Roedd hanner yr holl ymweliadau rhyngwladol â Chymru rhwng 2012 a 2014 yn Nwyrain De Cymru. Cafodd 47 y cant o’r holl wariant ar ymweliadau tramor â Chymru ei wario yn fy rhanbarth. Mae ymweliadau dydd hefyd yn boblogaidd yno. Cafwyd 39 miliwn o ymweliadau dydd â Chymru yn 2014, sef dros 40 y cant o’r holl ymweliadau dydd â Chymru.
Dirprwy Lywydd, mae de-ddwyrain Cymru yn cynnwys rhai o’r cymunedau tlotaf yn y Deyrnas Unedig. Mae diweithdra ac amddifadedd yn parhau’n ystyfnig o uchel. Mae tua un o bob 11 o swyddi yn y rhanbarth yn y sector twristiaeth. Rwy’n credu y buasai’r sector twristiaeth yn cael ei daro’n galed drwy gyflwyno treth dwristiaeth gan y Llywodraeth hon.
Ychydig fisoedd yn ôl yn unig, cyhoeddodd Llywodraeth y DU y bydd tollau ar bont Hafren rhwng Cymru a Lloegr yn cael eu dileu erbyn 2018. Mae astudiaeth a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru yn awgrymu y byddai cael gwared ar dollau’n rhoi hwb o £100 miliwn i economi Cymru. Nid yw’n syndod fod busnesau Cymreig yn y sector twristiaeth eisoes wedi mynegi pryder y gallai treth dwristiaeth gael effaith ddifrodus ar eu diwydiant ac atal ymwelwyr rhag dod i Gymru. Mae hynny heb ystyried yr effaith ganlyniadol ar dafarndai, siopau, caffis ac atyniadau ymwelwyr mewn gwahanol lefydd, gan gynnwys ein heglwysi hardd a golygfeydd hardd ym mhob man. Maent yn dibynnu ar y fasnach hon. Mae hefyd yn tanseilio ymgyrch gan Croeso Cymru i hyrwyddo Cymru fel cyrchfan i dwristiaid.
Ond nid dyma’r unig strategaeth gan Lywodraeth Cymru a fydd yn cael ei llesteirio o gymeradwyo hyn. ‘Ein Cymoedd, Ein Dyfodol’ yw strategaeth Llywodraeth Cymru i sicrhau newid go iawn i Gymoedd Dwyrain De Cymru. Un o’i blaenoriaethau yw gwneud mwy gydag amgylchedd naturiol y Cymoedd, eu diwylliant a’u treftadaeth, fel y gellir eu mwynhau’n fwy eang gan bobl leol a phobl sy’n byw ymhellach i ffwrdd. Mae’n mynd ymlaen i ddweud:
‘Bydd y Cymoedd yn gyrchfan gydnabyddedig i dwristiaid, a fydd yn denu ymwelwyr o bob cwr o Gymru, y DU a thu hwnt.’
Gofynnaf i Lywodraeth Cymru, yn onest, a fydd treth dwristiaeth yn helpu neu’n rhwystro nodau’r strategaeth hon rhag cael eu cyflawni—eu holl strategaethau. Cyflwynwyd treth dwristiaeth yn Ibiza a Majorca yn 2016. Rwy’n annog Llywodraeth Cymru i edrych ar ganlyniadau hynny. Condemniodd Thomas Cook y ffaith iddi gael ei chyflwyno, ac yn ôl y sôn, codir ‘swm ychwanegol sylweddol’ ar wyliau teuluol. Byddai hynny’n perswadio llawer o deuluoedd i fynd ar eu gwyliau i rywle arall, nid i Gymru. Dywedodd Ffederasiwn Gwestywyr Majorca y byddai’r dreth yn arwain at ‘filiynau mewn colledion’ i economi’r ynys. Ni all Cymru fforddio cynyddu’r baich ar ein diwydiant twristiaeth ac atal pobl rhag dod yma. Rwy’n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn meddwl eto ac eto, ac yn tynnu’r dreth niweidiol hon, a allai fod yn drychinebus, yn ôl.
Rwy’n credu ei bod yn hen bryd inni ddeall nad oes pwynt inni gynyddu trethi er mwyn cynyddu ein heconomi. Ceir meysydd eraill y mae’r Llywodraeth yn edrych arnynt, a chyfeiriwyd at bedwar maes: treth ddŵr, treth siwgr, treth gwerth tir, ac mae meysydd eraill i edrych arnynt, ac rwy’n meddwl, os gofynnwch i’r cyhoedd, byddent yn rhoi meysydd penodol i chi lle y gellir codi treth, nid ar dwristiaeth. Diolch.