Diolch yn fawr, Llywydd. Roedd Carl Sargeant yn gawr addfwyn ac rwy'n hynod o drist yn sgil y drasiedi sydd wedi arwain at y deyrnged hon.

Nid ydym yn gwybod y stori lawn eto ond nid oedd Carl yn haeddu dioddef fel y gwnaeth. Gwn o brofiad personol chwerw y gofid a amgylchynodd Carl a'i deulu ychydig dros wythnos yn ôl yn sgil yr honiadau yn ei erbyn. Un ar bymtheg o flynyddoedd yn ôl, ces i a fy ngwraig ein cyhuddo o drais rhywiol, stori a achosodd gynnwrf mawr yn y papurau newydd tabloid. Nawr, os ydych chi mewn bywyd cyhoeddus, mae bywyd yn gyhoeddus, ond oni bai eich bod wedi cael profiad ohono, ni allwch chi fyth â gwerthfawrogi'n llawn y pwysau a ddaw yn sgil y cyhoeddusrwydd a'r ymdeimlad o unigedd sy'n deillio o hynny. Mae'r rhagdybiaeth o ddiniweidrwydd y mae gan bob person a gyhuddir hawl iddi o dan gyfraith Prydain yn aml yn cael ei chymylu. Mae'n hawdd i'r cyhoedd anghofio bod gwleidyddion yn bobl, sydd â theimladau, gobeithion, ofnau, emosiynau ac ansicrwydd. Nid cymeriadau opera sebon mohonynt, maen nhw'n bobl o gig a gwaed. Yr hyn y mae'r beirniaid sy'n rhuthro i feirniadu yn ei anghofio, yw teulu'r gwleidydd: gwŷr a gwragedd, plant, rhieni ac eraill, ac mae'n rhaid bod teulu Carl yn teimlo fel pe bai trên cyflym wedi'u taro. Rwy'n anfon fy nghydymdeimlad mwyaf diffuant atyn nhw yn eu gofid parhaus, oherwydd honno yw'r gost ddynol ddirdynnol o'r talwrn gwleidyddol.

Rwy'n falch y bydd y crwner yn edrych yn ofalus ar y camau a gymerwyd gan y Cynulliad i roi sylw i les meddwl Mr Sargeant cyn ei farwolaeth.

Rydym ni i gyd yn amlwg wedi methu ein diweddar gyd-Aelod yn hyn o beth.

Roedd Carl a minnau yn gwbl groes i'n gilydd yn wleidyddol, a byddem ni'n taflu cerrig at ein gilydd ar draws y Siambr yn llon, ond yr oedd yn ddyn gwâr a gweddus, ac yn ddigon o ddyn i gydnabod diffuantrwydd y gwrthwynebydd, ac nid oedd yn caniatáu i wahaniaethau gwleidyddol atal perthynas ddymunol y tu allan i'r Siambr. Yn wir, ces i sgwrs hwyliog ag ef ar y ffordd yn ôl i'n swyddfeydd ar ôl y cyfarfod llawn diwethaf, wythnos yn ôl ddydd Mercher diwethaf. Prin yr oeddwn i'n meddwl mai hwnnw oedd y tro diwethaf y byddwn i'n ei weld.

Fel un sy'n weddol newydd yma, nid oeddwn i'n ei adnabod yn dda iawn, ond roeddwn i'n ei hoffi am ei sirioldeb dymunol, ei gyfeillgarwch a'r ddiffuantrwydd—ei ddiffuantrwydd yn anad dim. Roedd e'n ddyn y bobl go iawn, heb golli ei gysylltiad â'i wreiddiau, ac rwy'n credu ei fod yn dal i fyw ar y stad cyngor lle cafodd ei fagu. Ni wnaeth fyth arddangos unrhyw feddwl uchel o'i hun, er gwaethaf ei ddyrchafu i swyddi uchel yn y Llywodraeth am flynyddoedd lawer. Byddwn i'n aml yn ei weld yn eistedd gyda staff arlwyo y Cynulliad neu'r staff diogelwch yn y ffreutur. Nid oedd yn ystyried ei hun yn bwysicach nag unrhyw un arall.

Roeddwn i'n ei edmygu hefyd am ei onestrwydd a'i ddidwylledd. Er enghraifft, gwnaeth argraff arnaf i am ei ffordd bendant o ymdrin â methiannau Cymunedau yn Gyntaf. Nid oedd ef yn un am wrthod ymateb neu hunan-gyfiawnhau. Yr oedd yn siarad yn ddi-flewyn-ar-dafod ac yn cyflwyno pethau'n blaen. O ganlyniad i hynny, fe wnaeth ennyn fy mharch ac efallai torri blaen fy nghleddyf.

Mae teulu Carl wedi colli ei angor. Mae'r Cynulliad wedi colli Aelod teilwng. Mae Cymru wedi colli mab ffyddlon. Gorffwysed mewn hedd, a gadewch inni roi iddo bob dyledus glod.