Hoffwn adleisio datganiadau’r Gweinidog am ei ragflaenydd, am Carl Sargeant. Dysgais wers gan Carl Sargeant ynglŷn â sut i ymdrin â Gweinidogion yn ystod ymgyrch yr etholiad, pan oeddwn yn anghytuno â’r Llywodraeth a des yma, ar wahoddiad Jeff Cuthbert, i gyfarfod â Carl Sargeant, a dywedais, gan ddisgwyl ffrae fawr, 'Rwy’n anghytuno â chi, Weinidog', a dywedodd ef, 'Rhowch chi drefn ar bethau yn eich etholaeth chi ac fe wnawn ni unioni pethau pan ddewch chi’n ôl i'r gweithle'; roeddwn yn gwerthfawrogi hynny’n fawr iawn. Fe wnes i lwyddo i roi fy marn, ac yna cefais ddeialog amdani gyda'r Gweinidog wedyn. Ac rwy’n gobeithio, yn ei swydd, y bydd y Gweinidog newydd hefyd yn dilyn y patrwm ymddygiad rhagorol hwnnw.

O ran adroddiad y comisiynydd plant, roeddwn am godi dau fater. Mae un ar dudalen 25 adroddiad y comisiynydd plant. Mae hi’n cyfeirio at gynnig gofal plant Llywodraeth Cymru ac yn dweud yn yr ail baragraff:

'Dylai fod gofal plant cynhwysol wrth wraidd ein huchelgeisiau ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru ac er fy mod, mewn egwyddor, yn hapus â’i ddatblygiadau hyd yn hyn, rhaid inni gydnabod y sail dystiolaeth gynyddol o blaid datblygu system gynhwysol, sy'n hyrwyddo symudedd cymdeithasol yn ogystal â ffyniant economaidd, drwy ymestyn yr hawl i addysg gynnar a gofal plant sy’n fforddiadwy ac o safon uchel.'

A hynny i blant rhieni nad ydynt yn gweithio. Yr unig ffordd y gallaf ddeall hynny yw yng nghyd-destun ardaloedd Dechrau'n Deg, ac un ffordd ddelfrydol o wneud hynny, wrth gwrs, fyddai darparu Dechrau'n Deg mewn modd cynhwysol. Ond, o ystyried safbwynt Llywodraeth y DU ar galedi, mae'n anhygoel o anodd cyflawni hynny. Ond hoffwn hysbysu'r Gweinidog o'r hyn a ddywedodd y comisiynydd plant mewn tystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. Dywedodd hi, ac rwy’n dyfynnu:

Rwy'n meddwl y gellid ystwytho'r rhaglen mewn rhyw ffordd, a’i haddasu mewn rhyw ffordd, i’w gwneud yn gynnig ehangach i fwy o blant, oherwydd, i mi, yr effaith ar blant sy’n bwysig, nid dim ond y gwasanaeth i rieni.

Hoffwn wybod pa ddeialog y mae’r Gweinidog yn bwriadu ei chael gyda'r comisiynydd plant i ddatrys y mater hwnnw, oherwydd un o'r pethau y dywedodd y byddai'n eu gwneud yw dychwelyd i'r Pwyllgor a rhoi syniadau polisi mwy penodol inni ynghylch sut y byddai’n bwrw ymlaen. Ac felly rwy’n meddwl ei bod yn bwysig iawn bod y Gweinidog yn siarad â'r comisiynydd plant am hynny.

Mae’r ail fater yn un a oedd yn agos iawn at galon Carl Sargeant, sef profiadau niweidiol yn ystod plentyndod a’u datrys. Unwaith eto, dywedodd y comisiynydd plant fod y cysyniad o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod yn ddiymwad, ond bod ganddi pryderon am unrhyw drafodaeth sy'n rhoi'r rhan fwyaf o'n hymateb i dlodi plant...yn y cyd-destun hwn yn unig.

Ac rwy’n gweld yr hyn a ddywedodd y Gweinidog yn ei ddatganiad i gydnabod hynny yn galonogol iawn. Rwy’n meddwl y byddwn yn pryderu pe baem yn dechrau sôn am dri neu fwy o brofiadau niweidiol yn ystod plentyndod sydd wedyn yn dod yn sbardun i weithredu gwasanaethau cymdeithasol. Byddwn yn pryderu bod profiadau niweidiol yn ystod plentyndod yn dod yn llai o gysyniad ac yn fwy o drothwy y mae’n rhaid i blant ei fodloni er mwyn ysgogi gweithredu, a dydw i ddim yn meddwl y byddai hynny’n ffordd fuddiol o ddefnyddio profiadau niweidiol yn ystod plentyndod, oherwydd rwy’n meddwl ei fod yn llawer mwy ansoddol na hynny, a gallai un profiad niweidiol yn ystod plentyndod gael effaith ddinistriol ar deuluoedd, ac mae angen inni gydnabod hynny a’i weld fel cysyniad defnyddiol ar gyfer deall profiadau yn ystod plentyndod ond nid fel un i sbarduno ymyriadau yn ôl y maen prawf hwnnw.

Felly, a dweud y gwir, y cyfan yr hoffwn i’r Gweinidog allu ei ddweud wrthyf yw: yn gyntaf, o ran Dechrau'n Deg, a fydd ef yn agor y ddeialog honno gyda'r comisiynydd plant, a hefyd, o ran profiadau niweidiol yn ystod plentyndod, a wnaiff ei gydnabod fel cysyniad, ond nid fel sbardun i weithredu?