Y grŵp nesaf yw grŵp 5. Mae'r grŵp yma yn ymwneud â hawl i gynlluniau datblygu unigol. Gwelliant 29 yw'r prif welliant, ac rydw i'n galw ar yr Ysgrifennydd Cabinet i gynnig y prif welliant ac i siarad i'r gwelliannau. Kristy Williams.

Cynigiwyd gwelliant 29 (Kirsty Williams).

Diolch, Llywydd. Mae gwelliannau 29, 30, 31, 33, 34, 35 a 47 i gyd yn ymwneud â phenderfyniad awdurdodau lleol ar ba un a yw'n angenrheidiol paratoi neu gynnal CDU. Dyma'r penderfyniadau yn adran 12 ynglŷn â pha un a yw hi'n angenrheidiol paratoi a chynnal cynllun ar gyfer person ifanc nad yw mewn ysgol neu sefydliad addysg bellach yng Nghymru; mae adran 29 yn ymwneud ag a yw hi'n angenrheidiol cynnal cynllun ar gyfer person ifanc; ac adran 38 yn ymwneud ag a fydd hi'n angenrheidiol cynnal cynllun ar gyfer person dan gadwad, gan gynnwys plentyn dan gadwad, pan gaiff y person ei ryddhau.

Ar hyn o bryd, mae'r Bil yn darparu ar gyfer gwneud y penderfyniadau hyn yn unol â rheoliadau. Mae gwelliannau 29, 31, 33 a 35 yn dwyn y pwerau rheoleiddio hynny ynghyd mewn un adran newydd, sy'n nodi'r materion amrywiol y gall rheoliadau ddarparu ar eu cyfer. Mae gwelliant 47 yn gwneud addasiad canlyniadol i adran 91, gan gadw'r weithdrefn gadarnhaol ar gyfer rheoliadau o'r fath.

Bydd penderfyniadau ynghylch a yw cynllun yn angenrheidiol, mewn llawer o achosion, yn ymwneud â phobl ifanc y mae eu hanghenion yn golygu bod angen, lleoliadau ôl-16 arbenigol, preswyl yn aml. Ond byddant hefyd yn ymwneud â phobl ifanc a phlant dan gadwad y mae eu hamgylchiadau yn eithaf gwahanol ac amrywiol. Mae hi'n bwysig bod y pŵer yn briodol i ymdrin yn deg ag ystod eang o sefyllfaoedd tebygol lle y mae'n rhaid gwneud penderfyniadau ynglŷn ag a yw cynllun yn angenrheidiol, ac mae'r gwelliannau yn sicrhau mai dyna fydd yn digwydd.

Os caf i droi at y gwelliannau eraill yn y grŵp a gyflwynwyd gan Aelodau'r wrthblaid. Mae arnaf ofn dweud nad wyf i yn cefnogi gwelliant 13 gan Darren Millar. Bwriad y system ADY yw ei bod yn berthnasol i blant a phobl ifanc, gyda phobl ifanc wedi eu diffinio fel rhywun sy'n hŷn nag oedran ysgol gorfodol ond o dan 25. Mae'r Bil eisoes yn darparu ar gyfer ystod oedran estynedig sylweddol o'i gymharu â'r rhai sydd â hawliau ac amddiffyniadau statudol o dan y system bresennol. Mae'r Bil yn ymdrin mewn modd clir a rhesymol â'r amgylchiadau pan fo dysgwr â CDU yn cyrraedd 25 mlwydd oed. Mae'n rhaid i awdurdodau lleol a chyrff llywodraethu SAB barhau i gadw'r CDU tan ddiwedd y flwyddyn academaidd pan fo'r person yn cyrraedd 25 oed. Mae gwelliant 13 yn ymddangos, mewn gwirionedd, o fod yn darparu ar gyfer estyniad amhenodol yn hyn o beth, er mai dim ond ar gyfer dysgwyr mewn sefydliadau addysg bellach yng Nghymru. Nid yw'n darparu terfyn oedran uchaf ynglŷn â phryd y gallai rhywun fod â CDU, oherwydd mae'n ymddangos bod hyn yn dibynnu ar hyd y cwrs y mae'r person ifanc yn cychwyn arno pan fydd o dan 25 a phryd fydd y person yn ei orffen. Byddai hyn yn ymestyn y dyletswyddau a osodir ar sefydliadau addysg bellach ac awdurdodau lleol mewn modd nad yw wedi ei drafod gyda'r sefydliadau hyn na'i brisio.

Mae'n bosib y gallai'r cymorth i'r dysgwyr hyn fod yn ddrud iawn. Byddai ei gynnwys yn y Bil yn y modd hwn mor ddiweddar â hyn yn rhywbeth na allaf i ei gefnogi. Mae'r system newydd yn mynd o ddim i 25 mlwydd oed, ac mae'r trefniadau a ddarperir yn y Bil yn briodol ac yn rhesymol yn hyn o beth. I gloi, felly, Llywydd, rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi'r gwelliannau a gyflwynwyd yn fy enw i, ac i wrthwynebu gwelliant 13.

Fe hoffwn i ddweud ar goedd, yn gyntaf oll, fy mod i'n cefnogi gwelliannau'r Llywodraeth. Maen nhw'n welliannau synhwyrol, ac rwy'n bwriadu eu cefnogi a gobeithiaf y bydd pobl eraill yn gwneud hynny hefyd, ond rwyf fymryn yn siomedig gyda'r ymateb a roddodd y Gweinidog i welliant 13 o'm heiddo

Fel y dywedodd y Gweinidog yn gwbl briodol, ar hyn o bryd, bydd y Bil yn caniatáu parhau i ddarparu cymorth i rywun y tu hwnt i'w ben-blwydd yn bump ar hugain, ond nid y tu hwnt i'r flwyddyn academaidd y mae person ifanc yn troi 25 ynddi. Y broblem gyda hyn yw bod llawer o gyrsiau coleg, yn enwedig yn ein sefydliadau addysg bellach, yn gyrsiau coleg sy'n hwy na blwyddyn academaidd mewn hyd. Felly, fe allai fod gennych chi unigolyn sy'n dechrau cwrs coleg yn 24 oed, ac fe allai fod yn gwrs dwy flynedd. Byddai’n cael cymorth yn y flwyddyn academaidd gyntaf, ond nid yr ail, ac nid wyf yn credu mai dyna yw bwriad y Llywodraeth, ac yn sicr nid dyna'r sefyllfa yr wyf innau eisiau ei gweld, y byddai gennych unigolion yn colli cymorth hanner ffordd drwy eu cwrs. Ac wrth gwrs, gall rhai cyrsiau bara hyd yn oed yn hwy, yn enwedig os ydych chi'n astudio'n rhan-amser. Credaf felly ei bod hi'n bwysig iawn os yw rhywun yn dechrau cwrs gyda chefnogaeth bod y cymorth hwnnw yn parhau drwy gydol y cwrs. Felly, nid sôn yr ydym ni yma am gyfnod amhenodol, fel yr awgrymodd Ysgrifennydd y Cabinet. Rydych chi'n sôn am gyfnod sy'n dod i ben pan ddaw y cwrs i ben. Felly, ni allaf weld pam mae gwrthwynebiad sylweddol gan Lywodraeth Cymru i'r gwelliant penodol hwn. Fyddai neb eisiau gweld y cymorth hwnnw'n cael ei dynnu'n ôl. Yn wir, yr union reswm dros gynnwys y ddarpariaeth hon oedd er mwyn gallu ymestyn y tu hwnt i ben-blwydd rhywun yn bump ar hugain oed i ddiwedd y flwyddyn academaidd. Holl ddiben hynny oedd ceisio sicrhau na chai unrhyw gymorth ei dynnu'n ôl yn ystod cyfnod y cwrs academaidd. Yr anhawster yw inni fethu ag ystyried cyrsiau academaidd a fyddai'n para am fwy na blwyddyn academaidd. Felly, rwy'n gobeithio, Ysgrifennydd y Cabinet, y byddwch chi'n myfyrio ar y ffeithiau hynny, ac ar yr her sylweddol y byddai hynny yn ei roi i blant a phobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol a allai fod yn falch iawn o fynd i'r coleg ar eu pen-blwydd yn dair ar hugain i ddechrau cwrs dwy flynedd gyda chymorth y gallai fod ei angen arnynt, dim ond i ganfod yn sydyn fod yr holl beth yn dymchwel ac na fyddan nhw'n gallu cadw eu lle yn y coleg hwnnw a chwblhau eu cwrs addysg. Felly, byddwn yn ddiolchgar pe gallech chi ystyried hynny, yn hytrach na dim ond wfftio'r gwelliant amhleidiol hwn sy'n seiliedig ar fwriadau ac amcanion da. Mae'n ymateb yn syml i rai o'r pryderon a ddygwyd i fy sylw gan nifer o randdeiliaid rhwng Cyfnod 2 a Chyfnod 3.

Ysgrifennydd y Cabinet i ymateb.

A gaf i roi sicrwydd i Darren, wrth ymdrin â'r ddeddfwriaeth ger fy mron, nad wyf i'n sicr wedi cymryd yr agwedd o ddiystyru pethau yn llwyr oherwydd iddyn nhw gael eu cyflwyno gan Aelodau o'r gwrthbleidiau? Rwy'n ddiolchgar iawn am ymgysylltiad Aelodau'r gwrthbleidiau drwy gydol y broses hon, ac, fel y gwelsom ni gyda llawer o'r pleidleisiau yma y prynhawn yma, rydym ni wedi gallu dod i gonsensws ynglŷn â sut i wella'r ddeddfwriaeth hon. Fodd bynnag, o ran gwelliant 13 o eiddo Darren, rydym wedi ei gwneud hi'n glir iawn na fyddem ni eisiau gweld cymorth yn terfynu'n sydyn ar ben-blwydd rhywun yn un ar hugain. Dyna pam mae adran 32 wedi ei chynnwys yn y ddeddfwriaeth: i ganiatáu i'r person hwnnw barhau â'i gwrs hyd at ddiwedd y flwyddyn academaidd. Rwy'n credu bod y darpariaethau yn y ddeddfwriaeth, fel y'i drafftiwyd, yn deg i'r dysgwr dan sylw a dysgwyr eraill, y rhai nad ydyn nhw mewn sefydliad addysg bellach yng Nghymru a dysgwyr hŷn sydd o bosib ag ADY ond na allen nhw gael CDU. Rwy'n annog Aelodau i gefnogi gwelliannau 29, 30, 31, 33, 34, 35 a 47, a gyflwynwyd yn fy enw i, a gwrthod gwelliant 13.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 29? A oes unrhyw wrthwynebiad? Felly, derbynnir gwelliant 29.

Derbyniwyd y gwelliant yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Darren Millar, gwelliant 9.

Cynigiwyd gwelliant 9 (Darren Millar, gyda chefnogaeth Llyr Gruffydd).

Yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 9? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn, felly, i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau’r bleidlais. O blaid 24, neb yn ymatal, 27 yn erbyn. Felly, gwrthodwyd y gwelliant.

Gwelliant 9: O blaid: 24, Yn erbyn: 27, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Llyr Gruffydd, gwelliant 57.

Cynigiwyd gwelliant 57 (Llyr Gruffydd, gyda chefnogaeth Darren Millar).

Cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 57? A oes unrhyw wrthwynebiad? Derbyniwyd gwelliant 57.

Derbyniwyd y gwelliant yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.