3. Datganiad gan y Gweinidog Diwylliant, Twristiaeth a Chwaraeon: Dyfodol Cadw

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:52 pm ar 21 Tachwedd 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent 2:52, 21 Tachwedd 2017

Diolch yn fawr am y cwestiynau. Ynglŷn â'r prisiau mynediad, ein bwriad ni ar hyd yr amser ydy cadw cydbwysedd rhwng mynediad agored hyd y mae hynny'n bosib—ac yn rhad ac am ddim i sefydliadau megis amgueddfeydd—a hawl neu gyfle dinasyddion sydd yn byw yn agos i henebion sylweddol—. Byddwch chi'n gyfarwydd â'r sefyllfa yng Nghaernarfon, fel rydw i, lle mae'r prisiau mynediad i'r adeiladau yma'n cael eu tymheru gan gyfle i ddinasyddion lleol gael mynediad. Mi ddywedaf i ragor fory, rydw i'n credu, gan fod yna gwestiwn wedi'i ofyn ar y pwnc yma, ynglŷn ag adrefnu y cynllun i drigolion lleol i gael mynediad haws i mewn i'r adeiladau yma a gwneud y cynllun yn llai cymhleth.

Na, nid oes dim bwriad gen i i gyfuno unrhyw sefydliadau cenedlaethol eraill. Mae hynny'n glir. Efallai fod gen i fwriad, nad yw'n rhy gyfrinachol, i greu, o bosib, neu i roi cyfle i sefydliad cenedlaethol arall ailenwi ei hun yn sefydliad cenedlaethol mewn iaith ddealladwy, ond mater i'r sefydliadau eu hunain fydd hynny. Nid ydw i'n bwriadu bod yn ymyrrol fel Gweinidog, ond, wrth gwrs, mi fyddaf i'n defnyddio fy sefyllfa—fel y bydd, yn sicr, y pwyllgorau perthnasol yn y Cynulliad yma—i graffu ar yr hyn y mae'r cyrff yma yn ei wneud.

Nid ystyriaethau ariannol sydd yn pennu polisi diwylliannol. Ystyriaethau sydd yn pennu polisïau diwylliannol yw ystyriaethau o ddiwylliant, ac, yn arbennig yn achos sefydliadau Cadw, y pleser rydym ni'n gallu ei roi i ni'n hunain fel dinasyddion a thrigolion i fwynhau ein hetifeddiaeth a'r ysbrydoliaeth y gallwn ni ei chael ohonyn nhw, a'r diddordeb aruthrol sydd yn cael ei fynegi gan ymwelwyr â Chymru yn y modd rydym ni'n gwarchod ein treftadaeth. Felly, dyna ydy'r cymhelliant.

Ynglŷn â Chymru Hanesyddol, mae Cymru Hanesyddol yn fyw ac yn iach fel partneriaeth rhwng sefydliadau treftadaeth, ac mi fydd arfer da Cadw, yn enwedig ei harfer hi o ran cynhyrchu incwm, rydw i'n gobeithio, yn ysbrydoliaeth i sefydliadau cenedlaethol mawr sydd yn creu llawer llai o incwm nag y mae Cadw a lle mae canran uchel iawn o'u cyllid nhw yn dod yn syth allan o gyllideb Llywodraeth Cymru. Wnaf i ddim enwi neb heddiw, ond byddwch chi'n deall beth rydw i'n sôn amdano fo, a'r ymgais yma gan fy rhagflaenydd, chwarae teg iddo fo, i ysgwyd y caetsh sydd wedi dod â ni i'r lle yma gan sicrhau dyfodol i Cadw mewn Llywodraeth ond ar yr un pryd yn gorff busnes.