10. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am recriwtio a chadw staff yn y sector gofal cymdeithasol? OAQ51387

Mae'r gweithlu gofal cymdeithasol yn darparu gwasanaeth cyhoeddus hanfodol, ac i sicrhau bod y sector yn gynaliadwy, rydym yn cymryd camau gan gynnwys mynd i'r afael â chontractau dim oriau a chyflogau isel, gan gofrestru gweithwyr a datblygu llwybrau gyrfaol, a bydd hynny'n helpu i godi statws a phroffil y gweithwyr fel y bydd gofal cymdeithasol yn ddewis gyrfaol cadarnhaol.

Diolch, Prif Weinidog. Mae gweithwyr gofal cymdeithasol yn gwneud gwaith rhagorol. Mae'r boblogaeth sy'n heneiddio yn byw yn hirach, ac mae gan lawer ohonynt anghenion cymhleth. Felly gwyddom ei bod yn hanfodol sicrhau bod gennym weithlu sy'n barod nawr ac yn y dyfodol. Yn ddiweddar, mae un o'm hetholwyr, sydd wedi gweithio mewn cartrefi gofal am nifer o flynyddoedd, wedi penderfynu cymryd swydd gyda chadwyn bwyd cyflym. Mae'r oriau hir, y cyflog gwael, a'r amodau gwaith anodd wedi golygu mai dim ond un dewis oedd ganddi, sef rhoi'r gorau i'r yrfa y mae'n hapus iawn ynddi. Er fy mod i'n falch bod y Llywodraeth wedi ymrwymo i gyflwyno cymhwyster achrededig ar gyfer gofalwyr, gwneud hyn yn realiti fydd yr allwedd i atal pobl fel fy etholwr i, sy'n weithiwr gofal cymdeithasol ymroddedig a medrus, rhag gadael y proffesiwn. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf ar ba mor bell y mae'r cynlluniau hyn wedi eu datblygu?

Gwnaf. Yn gyntaf oll, sicrhawyd £19 miliwn o gyllid cylchol fel bod awdurdodau lleol yn gallu gweithio gyda'u darparwyr gwasanaeth i helpu i reoli'r effaith o weithredu'r cyflog byw cenedlaethol. Dyna'r hyn yr oeddem eisiau ei weld. Beth rydym ni wedi'i wneud? Wel, rydym wedi cyflwyno rheoliadau i wella'r telerau ac amodau ar gyfer y gweithlu, gan ei gwneud yn ofynnol i ddarparwyr fod yn fwy tryloyw o ran eu defnydd o gontractau dim oriau, i gynnig dewis contract oriau sefydlog i weithwyr ar ôl cyfnod tri mis o gyflogaeth, ac i nodi'n glir yr amser teithio a'r amser gofal. Rydym wedi ymestyn y gofrestr i weithwyr gofal cartref ar sail wirfoddol o 2018 ymlaen, cyn cyflwyno cofrestriadau gorfodol o 2020. Mae hynny'n hanfodol er mwyn sicrhau bod y gweithlu yn cael ei broffesiynoli fel y gallwn ni gael gweithwyr gofal cymdeithasol sy'n meddu ar gymwysterau priodol i ddarparu gofal o ansawdd i'r rhai hynny sy'n agored i niwed yn ein cymdeithas.

Diolch i'r Prif Weinidog.