Part of the debate – Senedd Cymru am 3:18 pm ar 28 Tachwedd 2017.
Michelle, diolch yn fawr iawn. Credaf mai hanfod eich dadl—. A gyda llaw, a gaf i ddiolch ichi am groesawu'r dull yr ydym ni'n ei arddel a'r hyn yr ydym ni'n ceisio ei gyflawni gyda'r canlyniadau? Oherwydd, mae hyn yn sicr yn canolbwyntio ar y canlyniadau, yn hytrach na dim ond dweud, 'Rydym ni'n ticio blychau, rydym ni'n dosbarthu grantiau, ac rydym ni'n cadw ein bysedd wedi'u croesi ac yn gobeithio am y gorau'. Mae hyn i gyd yn seiliedig ar y syniad o gydweithio â phartneriaid allan yna, gyda llywodraeth leol ac eraill, a gyda chynlluniau sydd eisoes yn bodoli ar lawr gwlad, fel y rhaglen Dechrau'n Deg, y rhaglen Teuluoedd yn Gyntaf, ac ati, er mwyn cyflawni'r newid hwnnw ym mywyd plentyn neu berson ifanc, yn ei sefyllfa deuluol, a fydd yn barhaus ac a fydd yn para'n hir.
Felly, yr hyn y byddwn yn ei ddweud wrthych chi, Michelle, yw: er bod rhai o'r symiau unigol yn edrych yn fach—dydyn nhw ddim yn ddibwys, gyda llaw, oherwydd mae'n rhaid inni ddod o hyd iddyn nhw o gyllideb sy'n crebachu, a dweud y gwir—dydyn nhw ddim, oherwydd, pan fyddwch chi'n eu targedu yn y ffordd gywir—. A dyma'r dull: cymryd cyngor, gyda llaw; nid dim ond Llywodraeth Cymru yn ei wneud ei hun a dweud, 'Wel, mae'n ychydig o arian yn y fan yma ac ychydig fan draw'. Mae wedi'i lywio i raddau helaeth gan farn gweithwyr proffesiynol rheng flaen, gan y rhai hynny sydd mewn sefyllfaoedd gofal eu hunain, gan grŵp cynghori'r Gweinidog hefyd, sydd yn dweud mai dyma'r ymyraethau cywir.
Rwyf am ddweud, pe byddai gennym ni ddigon o arian, a dweud y gwir, a bod y llyfr sieciau gennyf i, byddwn i'n ysgrifennu siec 10 gwaith yn fwy, a byddwn yn ei weddnewid yfory, ac erbyn y flwyddyn nesaf. Dydyn ni ddim yn y sefyllfa honno. Rydym ni ble'r ydym ni, ond mae'r hyn y gallwn ni ei wneud yw fwy craff drwy weithio llawer yn glyfrach ar lawr gwlad, a gwneud yr ymyraethau cywir, fel bod y gwasanaethau ar ffiniau gofal hynny, er enghraifft, a'r £8 miliwn ychwanegol yr ydym ni newydd ei roi i'r maes gwaith hwnnw—dyna'n union y math o beth. Gall yr £8 miliwn hwnnw fynd yn bell yn y sefyllfa iawn i fynd i'r afael â mater hwnnw o helpu i gadw plant a phobl ifanc mewn sefyllfa teuluol pan fo hynny'n briodol, drwy ddarparu gwasanaethau cofleidiol iddyn nhw. Pan fyddwch chi'n ychwanegu hynny at Dechrau'n Deg a Teuluoedd yn Gyntaf ac ymyraethau eraill, mae hynny'n gallu cyflawni llawer iawn.
Felly, nid yw'n gwestiwn o roi un blwch draw fan hyn a dweud, 'Bydd hyn yn datrys y broblem'. Mewn gwirionedd, mae'n ymwneud â gwasanaethau integredig a chydweithredol ar lawr gwlad sy'n nodi'r person ifanc, yn nodi'r cymorth sydd ei angen arno, ac sy'n trefnu'r cymorth hwnnw o'i amgylch. Byddwn i'n dweud yn syml: peidiwch ag edrych ar ddarnau bach o arian. Edrych ar lawr gwlad, a lle ceir y canlyniadau. Oherwydd, mae mesur llwyddiant hyn yn gysylltiedig iawn â'r canlyniadau: a yw hyn yn golygu bod yr effeithiau ar gyfer plant sydd mewn sefyllfaoedd derbyn gofal yn well? A yw'n golygu bod y rhai hynny sy'n gadael i fyw bywydau annibynnol yn well? A yw'n golygu, mewn gwirionedd, bod y rhai hynny sydd ar ffiniau gofal—bod eu cyfleoedd hwythau wedi gwella, a'u bod weithiau yn cael eu cadw yn y sefyllfa deuluol hefyd drwy ofal cofleidiol gwell?